Nếu như người trẻ có thể ăn uống theo sở thích thì điều đó thật không dễ với người cao tuổi (NCT). Thời tiết mùa nóng cùng với những thay đổi ở hệ miễn dịch, tiêu hóa rất dễ tạo điều kiện cho các yếu tố gây tiêu chảy xuất hiện ở NCT. Đây là một điều cần lưu ý đối với sức khỏe NCT.
NCT cần thận trọng với nhiều tác nhân gây tiêu chảy
|
Vi khuẩn Salmonella là một tác nhân gây tiêu chảy.
|
Đối với cơ thể NCT, hệ tiêu hoá ngày một suy giảm chức năng, họ cảm thấy nhai nuốt cũng khó hơn, các dịch tiêu hoá tiết ra chậm và ít hơn so với khi còn trẻ. Bên cạnh đó, nhiều người còn mắc các bệnh mạn tính ở đường tiêu hoá như viêm loét dạ dày - tá tràng, do vậy thức ăn cần được nấu chín kỹ và mềm. Chỉ cần một điều kiện thuận lợi nhỏ cũng có thể khiến họ bị vi khuẩn xâm nhập vào đường tiêu hoá và gây ra tiêu chảy cấp. Các nguyên nhân dẫn đến tiêu chảy cấp thường gặp ở NCT là:
Rắc rối từ bệnh lỵ: Lỵ trực khuẩn do vi khuẩn Shigella gây ra, các triệu chứng của bệnh là đau bụng quặn, mót rặn, đi ngoài lờ máu cá hay như nước rửa thịt, sốt. Những trường hợp này cần điều trị sớm bằng các kháng sinh đặc hiệu nhưng cần chú ý đến hiện tượng kháng kháng sinh của vi khuẩn. Hội chứng này còn do các chủng của Escherichia Coli (E. Coli), có 3 chủng có thể gây tiêu chảy xâm nhập với hội chứng lỵ đau quặn, mót rặn và phân lỏng máu mũi, gồm E.Coli gây bệnh lý ruột; E.Coli độc tố xâm nhập ruột; E.Coli độc tố gây chảy máu ruột. Một nguyên nhân nữa dẫn đến hội chứng lỵ ở NCT còn do vi khuẩn Yesinia Enterocolica, nguồn bệnh là nước, thức ăn bị ô nhiễm như sữa, rau, thịt gây viêm dạ dày, ruột hoặc viêm hạch mạc treo. Khi bị nhiễm khuẩn, người bệnh đau bụng dữ dội, tiêu chảy, có sốt và phân có máu.
Hiểm họa từ thức ăn: NCT dễ bị tiêu chảy do ăn phải thức ăn nhiễm khuẩn. Những thức ăn chứa vi khuẩn có khả năng đột nhập vào niêm mạc ruột và gây bệnh như Salmonella là bệnh thường gặp nhất. Trong vòng từ 12 - 36 giờ sau khi ăn, người bệnh thấy có dấu hiệu sốt đột ngột, đau bụng thượng vị hoặc quanh rốn, không mót rặn, tiêu chảy nhiều lần, phân thối, nhiều nước. Phân đôi khi có nhầy, máu, gần giống với phân do hội chứng lỵ. Trường hợp nặng có rối loạn điện giải do mất nước (môi khô, mắt trũng, khát nước). Nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong do truỵ mạch. Ăn phải thức ăn có chứa độc tố của vi khuẩn đã hình thành sẵn trong thức ăn và chính độc tố này gây bệnh (độc tố của tụ cầu vàng, Clostridium Perfringens, Clostridium Botulinum, Bacillus cereus và Vibrio Parahaemolyticus). Biểu hiện tiêu chảy nhiều lần trong ngày, đau bụng, không sốt, buồn nôn và nôn. Nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng mất nước và tử vong.
Tiêu chảy do tả: Đây là bệnh do vi khuẩn Vibrio cholerae gây nên. Biểu hiện lâm sàng đi ngoài nhiều lần/ngày, phân đục như nước vo gạo, không đau bụng, không sốt. Chính vì biểu hiện bệnh này mà người già hay chủ quan, để bệnh nặng dần lên, có thể gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng. Sự nguy hiểm nữa là bệnh có thể gây dịch, đối tượng cảm nhiễm là tất cả mọi người, trong đó trẻ em và người già dễ mắc nhất.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Tiêu chảy cấp dẫn đến mất nước và rối loạn điện giải, do vậy điều trị chủ yếu là bù nước và điện giải. Đối với trường hợp mất nước nhẹ, bồi phụ nước bằng đường uống khi còn uống được, thường dùng Oresol hoặc có thể dùng nước cháo, nước sôi để nguội pha ít muối và đường vừa đủ. Nếu mất nước nặng, khi lượng nước mất lớn hơn 5% trọng lượng cơ thể hoặc khi uống không có kết quả thì phải bù nước bằng truyền tĩnh mạch. Tổng số dịch truyền trong 24 giờ sẽ bao gồm trọng lượng cơ thể bị hao hụt và nhu cầu nước bình thường mỗi ngày. Dịch truyền chủ yếu là dung dịch mặn, ngọt đẳng trương. Nếu hạ kali máu phải bù kali. Kháng sinh được chỉ định cho những bệnh nhân có dấu hiệu tiêu chảy xâm nhiễm (có bạch cầu trong phân) hoặc những bệnh nhân có tổn thương đáp ứng miễn dịch. Đối với lỵ trực khuẩn, Salmonella, E.coli, sử dụng các kháng sinh.
Do đặc điểm sinh lý của người già nên vấn đề phòng bệnh cần đặc biệt coi trọng. Thức ăn dành cho họ cần nấu chín kỹ, các cụ không nên tiếc thức ăn đã để lâu ngày, không nên ăn thức ăn đường phố. Nếu mắc bệnh cần được điều trị kịp thời, NCT không nên giấu bệnh và tự điều trị sẽ dẫn đến những hậu quả nguy hiểm.
Nguồn: Sức khoẻ và Đời sống