Nizami Ganjavi - Nhà thơ, nhà tư tưởng vĩ đại với tầm nhìn vượt thời gian của đất nước Azerbaijan

Tại buổi Hội thảo Di sản “Nizami Ganjavi dưới góc nhìn của giới nghiên cứu Việt Nam” nhân kỷ niệm 880 năm ngày sinh Nizami Ganjavi (1141-2021) - nhà thơ, nhà tư tưởng vĩ đại của Azerbaijan diễn ra vào chiều 28/10 tại Hà Nội, nhiều chuyên gia có những đánh giá chung về các tác phẩm của nhà thơ vĩ đại này.

Theo PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ, nguyên Ủy viên Ban chấp hành Trung ương, Chủ tịch Hội đồng Lý luận phê bình Văn học, nghệ thuật Trung ương phát biểu, Nizami Ganjavi là nhà yêu nước, nhà tư tưởng vĩ đại của Azerbaijan thế kỷ XI-XII. Tác phẩm của Nizami Ganjavi là đỉnh cao của thời kỳ Phục hưng phương Đông, là tinh hoa tư tưởng và nghệ thuật tươi sáng mang lý tưởng nhân đạo, nhân văn, chính trị, xã hội và đạo đức cao cả trong thời đại của ông.

Trong mỗi tác phẩm của mình, Nizami Ganjavi cố gắng kết nối các sự kiện được mô tả với đất nước và văn hoá Azerbaijan, ca ngợi nhân dân mình, nền văn hoá đẹp đẽ của đất nước mình, những sự tích và con người hào hùng của dân tộc mình.

Đặc biệt, PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ cũng chỉ ra mối liên hệ tài năng, sự đồng điệu giữa Nizami Ganjavi với các bậc vĩ nhân của dân tộc Việt Nam như: vua Lý Thái Tổ - người đã quyết định dời kinh đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về đất Đại La - Thăng Long với “Chiếu dời đô” bất hủ, mở đầu thời kỳ văn hóa Đại Việt phát triển rực rỡ; là Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn với “Hịch tướng sĩ” - khúc tráng ca anh hùng ba lần chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông, sáng ngời và kiêu hãnh hào khí Đông A; là “Phò giá về kinh” của Trần Quang Khải, là “Thuật hoài” của Phạm Ngũ Lão…

“Chúng tôi gặp tư tưởng, tình cảm, phẩm cách đồng điệu với ông cha mình, dân tộc Việt Nam mình khi tìm hiểu, cảm nhận sâu sắc tư tưởng, tác phẩm của Nizami Ganjavi”, PGS. TS Nguyễn Thế Kỷ cho biết.

Trong khi đó, TS Đào Xuân Tiến - Giám đốc Trung tâm Khoa học, Văn hóa và Lịch sử Azerbaijan nhận xét, dù Nizami Ganjavi sống cách đây hơn 800 năm nhưng vần thơ của ông vẫn sống động và đầy tính nhân đạo, có ý nghĩa sâu sắc đối với cuộc sống hôm nay.

“Di sản của ông đã góp phần to lớn vào kho tàng văn học, nghệ thuật của Azerbaijan, góp phần vào nhân cao cao đẹp, yêu cuộc sống, yêu lao động, phát huy truyền thống lịch sử đấu tranh anh hùng của dân tộc Azerbaijan.

Công lao của Nizami Ganjavi thật vĩ đại, tên tuổi ông được cả thế giới biết đến, việc tôn vinh di sản của Nizami Ganjavi năm nay - năm 2021 nhân kỷ niệm 880 năm ngày sinh của nhà thơ càng có ý nghĩa lớn lao khi Azerbaijan đang phát triển về mọi mặt, vị thế quốc tế ngày càng được nâng cao, tuổi trẻ Azerbaijan thêm hiểu về truyền thống dân tộc qua các tác phẩm của Nizami Ganjavi, càng thêm tự hào để góp phần to lớn hơn vào công việc xây dựng và phát triển đất nước”, TS Đào Xuân Tiến chia sẻ.

Còn với nhà thơ Trần Đăng Khoa, Nizami Ganjavi là một nhà thơ nổi tiếng thế giới mà tên tuổi của ông đã “trùm” khắp nhân loại. “Khi một dân tộc muốn ra với thế giới rộng lớn thì cũng phải trình ra ‘tấm hộ chiếu’ của mình, đó chính là những nhà thơ xuất sắc, những nhà văn nổi tiếng, những họa sĩ thiên tài, những vị tướng tài ba, những nhà chính trị lỗi lạc… Chính họ, là những ‘giấy thông hành’ để đất nước đó ra với thế giới rộng lớn, và Nizami Ganjavi chính là ‘giấy thông hành’ tuyệt vời của Azerbaijin và chính ông đã đưa Azerbaijin ra với toàn thế giới.

Dù ông cách chúng ta gần 900 năm nhưng đến nay ông vẫn không hề cũ, vẫn rất mới, vẫn thở chung bầu khí quyển với chúng ta. Chính ông là Azerbaijin và Azerbaijin đã kết tinh nên để thành ông”, nam nhà thơ nhận định.

Tuy nhiên, điều khiến Trần Đăng Khoa có phần tiếc nuối, đó là với nhiều người, Nizami Ganjavi chỉ như một “khái niệm”. Ông mong sẽ có thêm tác phẩm của nhà thơ được dịch và bản thân Trần Đăng Khoa cũng sẵn sàng dịch thơ Nizami Ganjavi nếu có bản thảo tiếng Việt.

Lắng nghe những ý kiến định của các chuyên gia Việt Nam về cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ Nizami Ganjavi, Ngài Anar Imanov - Đại sứ Azerbaijin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc vì đã được tiếp nhận, học hỏi và được truyền cảm hứng từ buổi hội thảo này. Ông mong muốn, người dân Việt Nam có thể hiểu đầy đủ và sâu sắc hơn giá trị lâu bền của di sản văn hóa đồ sộ của Nizami Ganjavi, hiểu thêm truyền thống nhân văn cao đẹp của con người Azerbaijan, đó cũng là nét tương đồng với văn hóa Việt Nam.

Một số hình ảnh khác tại buổi Hội thảo Di sản “Nizami Ganjavi dưới góc nhìn của giới nghiên cứu Việt Nam”: