Được thành lập với mục đích tư vấn giúp đỡ công dân Việt Nam và nước ngoài tiến tới hôn nhân tự nguyện, bình đẳng, tiến bộ, một vợ một chồng… , nhưng các Trung tâm tư vấn, hỗ trợ kết hôn có yếu tố nước ngoài trực thuộc Hội LHPN các tỉnh, thành cũng có nỗi lo riêng và không ít trong số đó có căn nguyên từ luật định.
Làm tốt nhưng khó khăn
Lấy chồng ngoại để đổi đời, cải thiện kinh tế gia đình là ước mơ của nhiều cô gái. Tuy nhiên, như bà Jeong Mi Sook - Phó Lãnh sự quán Hàn Quốc tại TP HCM cho biết: “Nhiều phụ nữ khi qua Hàn Quốc có cuộc sống hạnh phúc nhưng vẫn còn một số trường hợp gặp khó khăn, không thích nghi được với sinh hoạt gia đình nhà chồng, hoặc bất đồng ngôn ngữ...”.
| |
| Hình minh họa |
Minh chứng cho lời nhận định này, Tòa án Nhân dân Tp.Cần Thơ từ năm 2008 đến năm 2010 đã thụ lý giải quyết tổng cộng 100 vụ ly hôn, trong đó có tới 65% các vụ ly hôn với một bên là người Hàn Quốc, và nguyên đơn đứng đơn xin ly hôn có tới 99% là phụ nữ Việt Nam.
Hiện nay trên cả nước có 15 trung tâm, đã tư vấn cho gần 6.500 trường hợp giúp chị em cân nhắc kỹ trước khi lấy chồng nước ngoài, đồng thời có sự chuẩn bị tốt hơn về kiến thức pháp luật, tâm lý khi làm dâu xứ người. Tuy nhiên, do một số khó khăn đặc thù, hoạt động của các trung tâm vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Đơn cử, Trung tâm tư vấn, hỗ trợ kết hôn có yếu tố nước ngoài ở Tp. Cần Thơ thành lập vào đầu năm 2011. Mỗi tháng, trung tâm có trung bình 20-25 lượt khách hàng đến tư vấn. Được đánh giá là làm tốt nhiệm vụ nhưng hiện đang gặp khó khăn về mặt nhân sự, đa phần là cán bộ kiêm nhiệm nên không có điều kiện đầu tư tốt cho công việc để duy trì hoạt động được lâu dài,
Không chỉ ở Tp. Cần Thơ, khó khăn chung của phần lớn các Trung tâm tư vấn, hỗ trợ kết hôn có yếu tố nước ngoài là thiếu cán bộ. Trình độ của các tư vấn viên về luật pháp, phong tục tập quán các nước còn hạn chế nên gặp không ít khó khăn trong việc tư vấn. Sự phối hợp của các cấp, ngành, đặc biệt ở cơ sở về vấn đề tư vấn cũng như giải quyết đối với các cuộc hôn nhân gia đình có yếu tố nước ngoài còn thiếu đồng bộ, chưa chặt chẽ...
Rất cần những cầu nối thông tin
Nghị định 24/2013/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Hôn nhân và gia đình về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài (thay thế NĐ 68/2002/NĐ-CP và 69/2006/NĐ-CP) vừa có hiệu lực ngày 15/5/2013 . Toàn bộ Chương V của Nghị định chứa đựng nội dung tổ chức, hoạt động tư vấn hỗ trợ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài.
Chiều 17/5/2013, tại cuộc hội thảo tập huấn Nghị định 24 của Hội LHPNVN có sự tham gia của đại diện Bộ Tư pháp, nhiều cán bộ Hội đã bày tỏ những lo lắng, mà không ít trong số đó có căn nguyên từ luật định.
Ví dụ, sự phối kết hợp của các ban hành chức năng trong hoạt động tư vấn. Bởi như đã nói trên, trình độ của các tư vấn viên về luật pháp, phong tục tập quán các nước còn hạn chế nên gặp không ít khó khăn trong việc tư vấn. Theo nhiều cán bộ Hội tại buổi tập huấn, cần có quy định, cơ chế để luật sư, cán bộ nghiên cứu xã hội, văn hóa.
Tại Hội nghị toàn quốc về hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài tổ chức tại Cần Thơ cách đây không lâu, theo đề xuất của đại diện một số trung tâm ở TP HCM và các tỉnh Hải Dương, Đồng Tháp, An Giang... ở những nơi có đông phụ nữ lấy chồng nước ngoài, cần lập thêm nhiều cầu nối thông tin, tư vấn giữa các ban, ngành.
Thậm chí, các Trung tâm còn đề nghị lãnh sự quán các nước có cơ chế phối hợp chặt chẽ với các trung tâm tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện các thủ tục trong việc kết hôn, ly hôn có yếu tố nước ngoài…
Để thực hiện luật cần cân nhắc
Cũng theo quy định tại NĐ 24, nếu trong trường hợp công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài có nhu cầu giới thiệu người nước ngoài hoặc công dân Việt Nam để kết hôn thì Trung tâm thực hiện giới thiệu. Bên cạnh đó, Trung tâm được thực hiện hoạt động hợp tác với tổ chức tư vấn, hỗ trợ hôn nhân hợp pháp của nước ngoài hữu quan để giải quyết những vấn đề liên quan đến hôn nhân và gia đình giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài theo quy định của pháp luật.
Đây là quy định mang lại nhiều niềm vui nhưng cũng không ít nỗi lo, sự cân nhắc cho hoạt động của Trung tâm và cán bộ tư vấn.
Được biết, hầu hết các Trung tâm đến thời điểm này hoạt động chỉ tập trung vào chức năng tư vấn. Còn chức năng giới thiệu, giúp đỡ công dân Việt Nam và người nước ngoài tìm hiểu các vấn đề khác có liên quan mà các bên có nhu cầu theo một quy trình chặt chẽ, vẫn còn đang thí điểm, chưa được có sự hướng dẫn cụ thể.
Đánh giá của Hội LHPN Việt Nam cho thấy, hoạt động của các Trung tâm thời gian qua chưa đáp ứng nhu cầu tư vấn, hỗ trợ của những phụ nữ có nguyện vọng chính đáng muốn được kết hôn với người nước ngoài, nên dẫn đến tình trạng môi giới bất hợp pháp phát triển.
Hồng Minh