Oanh liệt chiến thắng Ông Hào năm 1965

Địa danh “Ông Hào” có từ đâu?

Theo lời kể của người dân địa phương, “Ông Hào” là tên riêng của một người dân cố cựu tại xã Trường Long, huyện Ô Môn (nay là huyện Phong Điền, TP Cần Thơ), sau này trở thành tên của một con kênh, một làng quê và đã đi vào lịch sử đấu tranh của cách mạng. Kênh Ông Hào có chiều dài chỉ 4km, đối diện với kênh là rạch Càng Đước, khu vực này người dân thường gọi là khu Áng Khám.

Khu di tích lịch sử Chiến thắng Ông Hào tọa lạc tại xã Trường Long, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ.

Khu vực này có đặc điểm kênh mương chằng chịt, chủ yếu là địa hình nông thôn, cây cối rậm rạp. Vì vậy, khu vực Áng Khám - Ông Hào thuận lợi cho việc xây dựng công sự, trận địa phòng ngự, tiến công của quân – dân ta.

Cuối năm 1964, phía Mỹ nhận định, quân ngụy không đủ sức đương đầu với quân giải phóng. Không còn cách nào khác, Mỹ buộc phải tăng cường lực lượng, leo thang chiến tranh tại chiến trường miền Nam Việt Nam.

Tại chiến trường Cần Thơ, địch củng cố và nâng cao khả năng tác chiến cho quân chủ lực và bảo an, nâng tổng số lực lượng gần 8.400 tên, cố vấn Mỹ và chư hầu 1.652 tên. Chúng tăng cường tối đa tiềm lực quân sự, càn quét để khôi phục lại kế hoạch bình định, lập ấp chiến lược.

Manh nha của cuộc chiến, đầu tháng 6/1965, Tướng ngụy Đặng Văn Quang lệnh cho lực lượng lớn càn quét vào hai huyện Ô Môn, Châu Thành tìm diệt Tiểu đoàn Tây Đô. Để đối phó, ta bí mật đưa lực lượng về khu vực Áng Khám - Ông Hào xây dựng trận địa phòng ngự lẫn tiến công chuẩn bị chống trả.

Trận chiến bắt đầu diễn ra lúc 8 giờ 30 phút sáng ngày 8/6/1965, khi đó, Tiểu đoàn 44 biệt động ngụy từ kinh Trà Ếch càn qua kênh Áng Khám, đánh thẳng vào đội hình của Trung đội nữ địa phương huyện Ô Môn. Lúc này, địch tung lực lượng đông hơn ta gấp 20 lần, hỏa lực mạnh hơn gấp chục lần với sự yểm trợ của máy bay, pháo binh của địch từ vùng lân cận tập trung đánh vào khu vực Áng Khám. Trận đánh diễn ra vô cùng ác liệt, dù quân ta có nhiều bị thương, hy sinh nhưng các nữ chiến sĩ đã kiên cường đánh địch bật ra khỏi công sự.

Tiêu diệt Tiểu đoàn “Cọp đen” khét tiếng của địch

Vấp phải chống trả quyết liệt của quân ta, địch chia làm 2 mũi tiến công vào kinh Ông Hào thì gặp phải Đại đội Đặc công và Đại đội 31 của Tiểu đoàn Tây Đô chờ sẵn. Sau khoảng 10 phút chiến đấu ác liệt, địch lớp chết, lớp bị thương rút chạy tán loạn ra đồng trống.

Tượng đài được đặt bên trong Khu di tích nhằm tưởng nhớ các anh hùng đã ngã xuống vì độc lập dân tộc.

Nhận được hung tin bại trận, Tướng Đặng Văn Quang lệnh tung Tiểu đoàn “Cọp đen” (thuộc trung đoàn 33, sư đoàn 21) khét tiếng, tinh nhuệ, có chiến thuật đánh công sự giỏi, đổ bộ bằng đường không cùng với máy bay chiến đấu phản lực ném bom dữ dội. Chúng chia làm 3 mũi tấn công để càng quét quân ta.

Qua nguồn tin trinh sát, ta biết địch sắp tấn công nên tổ chức phục kích các tiểu đoàn của địch gồm trung đoàn 31, 32, 33 (thuộc sư đoàn 21), tiểu đoàn biệt động 44, tiểu đoàn thủy quân lục chiến, tiểu đoàn bảo an 429… cùng với 60 lượt máy bay các loại, 14 xe bọc thép M113 sắp càn vào địa bàn huyện Ô Môn.

Không lâu sau đó, 1 máy bay phản lực B57 của Mỹ bị quân ta dùng súng trường Garan bắn hạ, địch càng đánh càng thua. Điên cuồng, chúng cho 3 máy bay ném bom hủy diệt địa hình, nhà thờ công giáo Ông Hào làm chết 121 người, đa số là giáo dân, người già, trẻ em.

Hành động thảm sát của địch khiến cho cán bộ, chiến sĩ, nhân dân càng căm thù, quyết tâm tấn công tiêu diệt Tiểu đoàn “Cọp đen” ác ôn, có nhiều nợ máu với nhân dân. Sau 20 phút chiến đấu, khí thế dũng mãnh của quân ta khiến cho kẻ thù khiếp vía, đành chấp nhận thua trận.

Kết quả, quân ta tiêu diệt 883 tên địch, xóa sổ Tiểu đoàn “Cọp đen” khét tiếng, bắn rơi một máy bay và thu nhiều quân trang, quân dụng. Dù vậy, về phía ta hy sinh 37 đồng chí, 57 chiến sĩ bị thương.

Đây là trận tập kích lớn đầu tiên, khẳng định lực lượng vũ trang Cần Thơ trưởng thành vượt bậc, diệt gọn Tiểu đoàn “Cọp đen” từng được xem là thành trì không thể đánh bại. Làm vỡ mộng, phá vỡ cuộc hành quân càn quét quy mô lớn của địch tại vòng IV chiến thuật, góp phần vào thắng lợi chung của cả nước.