Trên đường phố Việt Nam, gần đây, xuất hiện khá nhiều mẫu xe nhỏ lạ mắt nhập khẩu nguyên chiếc như Toyota Yaris, Kia Morning, Nissan Micra, Smart… dáng xe nhỏ gọn. Thiết kế bắt mắt. Trang thiết bị nội thất sang trọng hơn dòng xe tương tự ở Việt Nam như Matiz hay Kia CD5 vốn vẫn thống trị thị trường xe nhỏ nội địa. Tuy nhiên dòng xe vốn được coi là “entry cars” hay thậm chí là “xe sinh viên” lại được bán ở Việt Nam với cái giá không hề sinh viên: Kia Morning xấp xỉ 16.000-17.000 USD. Nissan Micra hay Toyota Yaris còn cao hơn.
Mẫu Toyota Yaris đang được ưa chuộng tại Việt Nam
Rất nhiều khách hàng Việt Nam vốn quen với tư duy: đã xe hơi là phải sedan, sang trọng chứ không thuần túy là phương tiện giao thông. Xe nhỏ trông không oai. Tóm lại là vì nhiều lý do mà người ta sẵn sàng bỏ ra hàng trăm triệu đồng (thậm chí cả tỷ) để tậu những chiếc xe to tướng chỉ để đi làm hay chở vợ đi chợ. Các dòng xe nhỏ tồn tại trên thị trường nội địa như Matiz hay Kia CD5 được xếp vào loại xe bình dân, rẻ tiền. Chạy taxi hay “chạy chợ”. Thỉnh thoảng mới thấy một vài chiếc Matiz nõn chuối với la zăng, đồ chơi, dàn âm thanh…nhưng cũng không mấy ai chú ý. Một gã to con như tôi mà lái chiếc xe “còi” đến cơ quan sẽ bị túm lại “phê” là keo kiệt, là không hợp, là đi cái xe nhỏ chẳng hợp với người chút nào. Xem ra cũng phần nào vì quan điểm trên mà trên thị trường hiện nay chỉ có 02 loại xe nhỏ nói trên của Hàn quốc với tính năng và trang thiết bị ở mức quá khiêm tốn. Cộng thêm vào đó là tình trạng giao thông hiện giờ đã tạo ra tâm lý lo ngại cho khách hàng về độ an toàn khi di chuyển trên những chiếc xe “mảnh khảnh” này.
Thực chất, với thời đại công nghệ thông tin bùng nổ hiện nay, chỉ với 1 cái nhấn chuột là mỗi người có thể xem, so sánh ôtô ngay trên mạng Internet, trên khắp các thị trường khác nhau, về đủ các mặt: chất lượng, trang thiết bị, giá cả…nên không có gì lạ khi người ta đánh giá rằng thị trường Việt Nam đang quá dễ tính nên bị “qua mặt” trên mọi phương diện nếu so với người mua xe ở các thị trường phát triển trên thế giới, thậm chí là ngay trong cùng khu vực. Sự bảo hộ quá lâu và quá ưu đãi đối với các liên doanh sản xuất và lắp ráp xe hơi khiến người tiêu dùng ít sự lựa chọn nên nhiều khi không còn cách nào khác đành tìm đến những chiếc xe secondhand cũ kĩ, với giá trên trời: 20.000 USD cho một chiếc xe 1.6 đã qua sử dụng đến 5 năm. Xem ra đây cũng chính là một trong những lý do khiến thị trường xe cũ của Việt Nam cao một cách phi lý và mức khấu hao hoàn toàn chẳng giống ai.
Phải đến thời gian gần đây khi xe mới 100% và xe cũ đã qua sử dụng được phép nhập khẩu vào Việt Nam, bức tranh xe nhỏ mới chấm phá thêm những thiết kế lạ mắt (đối với chúng ta, chứ không phải trên thị trường thế giới) như Toyota Yaris, Nissan Micra, Smart, Kia Morning.. (cũng là Kia, nhưng là cháu hay chắt của Kia CD5). Chị Minh Huyền, một nữ doanh nhân đã mua ngay một trong những chiếc Kia Morning đầu tiên với giá 16.000 USD chỉ vì thiết kế nó hay hay. Ngộ ngĩnh. Bị ối người chê đắt. Vậy mà chưa đầy 2 tuần, còn chưa kịp đăng ký đã có người trả 17.200 USD. Người cũng mua chiếc Kia Morning này, chị Ngọc Ánh bình luận: “Mấy chiếc xe nhỏ này thực sự có chất lượng tốt, được sản xuất tại nước ngoài, thiết kế nội thất và ngoại thất đều rất đẹp, hoàn toàn phù hợp với vóc dáng phụ nữ Việt Nam vốn nhỏ bé. Thiết kế kỹ và hiện đại hơn. Các tiêu chuẩn an toàn phù hợp với chuẩn châu Âu hoặc ở một nước phát triển như Hàn quốc nên rõ ràng hơn đứt ở Việt Nam. Đặc biệt là hợp lý mức tiền đầu tư dù theo tôi như thế còn quá đắt (một chiếc xe như thế ở các nước phát triển chỉ có giá dưới 10.000 USD). Trong mức độ giá xăng lên xuống như hiện nay cũng như khả năng đi lại trong đô thị thì những chiếc xe nhỏ có ngoại hình bắt mắt như Kia Morning, Nissan Micra chắc chắn hoàn toàn phù hợp với đời sống đô thị. Giá trị đầu tư thấp. Khấu hao không cao. Uống xăng chừng mực… Đấy là những lý do khiến chúng tôi quan tâm nhiều hơn đến việc mua những chiếc xe nhỏ”.
Mẫu xe Aygo của Toyota
Còn nhớ, khi xe mới 100% rồi sau đó là xe cũ được nhập khẩu, thì dư luận chỉ quan tâm đến dòng xe sedan hạng sang như Lexus, Mercedes hay BMW, hoặc xe SUV như Toyota Prado, Nissan Murano, BMW X3, X5, Porsche Cayenne… Mỗi chiếc xe có giá không dưới 50.000 USD và leo lên đến hàng trăm ngàn. Tất nhiên đây là những chiếc xe ngoại hình rất đẹp. Chất lượng cao. Nhưng rõ ràng là chẳng phù hợp với bức tranh kinh tế chung của đất nước khi mà chúng ta đang ”khát” vốn đầu tư kinh khủng. Cứ thử tính mỗi năm, Việt Nam nhập khẩu 2000 xe từ 50.000 USD-100.000 USD thì số lượng tiền chi phí đã lên hàng trăm triệu USD. Hệ thống giao thông Việt Nam chưa đáp ứng để một chiếc Ferrari hay Porsche thử tốc độ ở hạng trung bình. Đến một chiếc BMW 325i cũng chưa chắc chạy được hết tốc độ lấy một lần trong đời ở Việt Nam.
Xem ra xu hướng sử dụng xe nhỏ ở Việt Nam đang diễn ra theo một chiều hướng tích cực nhưng không từ phía các nhà quản lý bằng chính sách (ưu đãi thuế, khuyến khích đầu tư lắp ráp) hay từ phía các nhà sản xuất (đưa vào kế hoạch ngắn hạn lắp ráp xe nhỏ), mà lại được hình thành một cách khá “ngẫu hứng” từ phía người tiêu dùng khi họ bộc lộ nhu cầu. Hơi ngược đối với việc làm chiến lược kinh doanh thông thường, nhưng lại khá hợp lý khi xét đến lợi nhuận kinh doanh trên thị trường ôtô Việt Nam bây giờ. Người ta chỉ còn biết chờ xem các nhà sản xuất hàng đầu như Honda, Toyota hay Ford… có động thái gì không hay vẫn đang tiếp tục xoay sở đi tìm lối thoát cho những chiếc sedan sang trọng mà bỏ quên phân khúc xe nhỏ đầy tiềm năng này. Khi nào chúng ta mới thấy những Honda Fit, Ford Ka hay Toyota Aygo lắp ráp tại Việt Nam tung hoành trên đường phố…
Mẫu xe Fit của Honda
-
Nam Nguyễn
