Nhiều em học sinh ngồi vào bàn học chưa bao lâu thì bỏ bút, vặn vẹo thân hình. Ái chà... lưng tôi đau! Đau lưng không hẳn là một bệnh mà là một biểu hiện hay gặp ở các em không biết cách... ngồi mà thôi!
Đau lưng là biểu hiện của nhiều bệnh như thoái hóa cột sống, gai cột sống, viêm cột sống dính khớp, gù vẹo cột sống và thậm chí là các bệnh lý ở thận. Nhưng với các học sinh, sinh viên, oái ăm thay đau lưng chủ yếu là do... bàn ghế, tư thế ngồi, mang vác, vận động và đôi khi là... giày dép!
Đau lưng không làm cho các em... chết! Nhưng làm cho các em phiền muộn, khổ sở vì thấy mình chưa... già sao lại đau lưng như là bà nội, ông ngoại vậy. Tất nhiên khi lưng quá đau, các em phải đi gặp bác sĩ để xin toa uống thuốc. Nhưng những điều sau đây là những gì mà các em đều có thể làm được, để phòng tránh hoặc hạn chế đau lưng do chính bản thân mình gây ra.
• Tư thế ngồi: Tư thế ngồi học không đúng cách sẽ làm cho cột sống bị lệch trục, lâu ngày gây ra bệnh gù vẹo cột sống, vì xương của các em đang trong giai đoạn phát triển. Tư thế ngồi không đúng cách cũng làm cho một số cơ vùng lưng bị kéo căng liên tục, gây đau.
Lưu ý chọn bàn ghế ngồi thích hợp chiều cao của mỗi em, sao cho khi ngồi có được tư thế thoải mái nhất để đọc sách hoặc để viết. Nếu mặt bàn hơi dốc về phía người ngồi thì càng tốt. Tư thế ngồi đúng cách là đầu và thân thẳng, tựa lưng vào thành ghế, mắt nhìn thẳng, hai chân vuông góc với mặt đất, hai vai hơi mở ra phía sau, nhờ vậy mà ngực ưỡn ra phía trước để cho hô hấp được dễ dàng. Không tạo thói quen ngồi vắt chéo chân lên nhau, vì chân này sẽ đè ép chân kia làm cho việc lưu thông máu kém cũng góp phần gây đau lưng.
• Lười vận động: Việc ngồi lâu và ít vận động khiến cho máu lưu thông kém, làm cho các cơ trên thân thể, trong đó có cơ lưng thiếu nguồn cung cấp oxy để cho các tế bào cơ hoạt động cũng gây ra đau lưng. Cho nên tốt nhất là sau khoảng 40 - 50 phút học, các em cần có giải lao. Việc rời khỏi chỗ ngồi, đi lại ngắm nhìn trời đất hoặc lắc lư cơ thể, vận động chân tay nhẹ nhàng sẽ giúp cho máu lưu thông tốt cũng tránh được đau lưng.
Nhiều em nằm dài khi giải lao giữa 2 tiết học hoặc trong các giờ tự học tại nhà, điều này cũng bất lợi vì các cơ ở trong các tư thế rất đơn điệu khi ngồi. Thời khoảng giải lao cần có vận động nhẹ nhàng, hợp lý hơn là tiếp tục chuyển sang tư thế đơn điệu khác ở tư thế nằm. Lưu ý khi đi lại hoặc lúc đứng lâu cần chia đều trọng lượng lên hai chân.
• Mang vác nặng: Các em không nên “gồng mình” như lực sĩ để khiêng vác nặng. Khi trọng lượng khiêng vác lớn sẽ vượt quá sức chịu đựng của các cơ làm cho đau lưng. Cần chia đều trọng lượng xách vật nặng ở hai tay để cho lưng không phải gắng sức tạo ra sự cân bằng, vì điều này sẽ gây đau lưng.
Khi cần nâng một vật nặng, tư thế rất quan trọng. Nếu cúi nghiêng người để nâng sẽ gây giãn dây chằng của các cơ và có nguy cơ làm thương tổn cột sống. Tư thế đúng để nâng vật nặng là ngồi xổm, đối diện với vật cần nâng, giữ cho lưng thẳng, sử dụng sức mạnh của đôi chân và đôi tay nhiều hơn là cột sống.
• Loại giường ngủ: Tốt nhất khi ngủ là đặt lưng lên trên một mặt phẳng, nếu có cái gì lót cho mềm mại thì càng tốt. Nệm quá cứng khiến cho các phần nhô cao của lưng bị đè ép, nhưng nếu nệm quá mềm khi nằm dưới áp lực của trọng lượng, cột sống lưng sẽ bị cong võng, thức giấc sẽ thấy mỏi và đau lưng.
Sử dụng gối mềm, không kê đầu quá cao gây đau vùng cổ và lưng. Tư thế ngủ nằm ngửa, thẳng, các cơ thư giãn thoải mái, hai tay đặt trên ngực.
• Chuyện ăn uống: Chế độ dinh dưỡng hợp lý cung cấp các thành phần cần thiết cho tế bào các bộ phận cơ thể của các em phát triển. Một chế độ ăn giàu chất calci giúp làm chắc hệ thống khung xương. Các chất như Magne, Phosphore, Kali và các Vitamine như C và D rất cần cho quá trình tạo xương và chống lại chứng loãng xương.
• Và giày dép: Các em nên đi giày dép có độ cao vừa phải (khoảng 3 - 4 cm). Cả hai loại giày đế quá bằng hoặc quá cao đều không tốt cho các em. Đế quá bằng làm cho trọng lượng dồn hết lên cột sống, lâu ngày cột sống sẽ bị lún bớt gây đau lưng. Đế quá cao cũng gia tăng áp lực cho cột sống lưng và nhất là đi lại khó khăn dễ bị vấp té, gây ra chấn thương cột sống.
Các em hãy bỏ ra vài phút đánh giá lại thử xem lâu nay mình đã làm đúng những điều tốt và hạn chế những điều xấu nêu trên hay chưa? Nếu có gì chưa tốt thì hãy nhanh chóng cải thiện tình thế để không còn phải ca cẩm: Ái chà... lưng tôi đau nữa nhé!
