Rưng rưng khúc ân tình “Gần lắm Trường Sa”

Ca sỹ Anh Đào biểu diễn cùng chiến sỹ trên đảo

Đoàn công tác Đảng ủy Khối các Cơ quan Trung ương, TP Đà Nẵng và Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân đến thăm, động viên, tặng quà và giao lưu với cán bộ, chiến sĩ đảo làm nhiệm vụ trên đảo Trường Sa Đông.

Bài hát “Gần lắm Trường Sa” đã nằm trong tiềm thức từng chiến sĩ, với người lính đảo. Nhưng thật lạ, mỗi lần giọng của ca sỹ Anh Đào cất lên, không gian của đảo Song Tử Tây vẫn như lắng lại để nghe chị hát. Dường như không phải chị đang hát, mà là đang tâm tình: “Mỗi cánh thư về từ đảo xa/anh thường nói rằng Trường Sa lắm xa xôi/ Nơi anh đóng quân là một vùng đảo nhỏ, bên đồng đội yêu thương, chỉ có loài chim biển, sóng vỗ trập trùng, bên nhành trúc san hô...” 

Năm nay, Anh Đào tuổi đã ngoài 50 và chị đầu quân cho Đoàn ca múa nhạc Hải Đăng hơn 30 năm về trước. Chuyến đi thăm, phục vụ văn nghệ cho lính Trường Sa lần này nhân dịp 37 năm Ngày giải phóng quần đảo Trường Sa (29/4/1975- 29/4/2012) cũng là hành trình thứ năm của chị ra nơi ấy.

Trên con tàu HQ 936 đang lướt trên ngọn sóng, chị nói như than thở cùng thuyền trưởng Ngô Đức Dũng: “Ngày trên tàu dài quá em ạ!”. Chưa hiểu hết ý tứ của chị, hôm sau tôi hỏi, chị nói ngay: “Chị ra Trường Sa giống như được trở về nhà. Sắp gặp lại người thân, muốn thấy cảnh cũ giờ thay đổi thế nào rồi, không nóng lòng sao được”. 

Trường Sa đối với chị ân tình vậy đấy. Bất cứ ai là người Việt Nam, hai tiếng Trường Sa đều thiêng liêng cả. Với chị, tình yêu ấy dường như đặc biệt hơn rất nhiều. Chị sẵn sàng hát ở mọi nơi, nhiều lúc trong chương trình biểu diễn được xếp sẵn, nhưng có khi theo yêu cầu của nhóm chiến sĩ nào đó gặp chị trên lối mòn, hoặc trong giây phút bịn rịn khi đoàn tàu chuẩn bị rời cảng...

Quê Anh Đào ở Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, Trường Sa cũng là đơn vị hành chính cấp huyện thuộc Khánh Hòa. Phải chăng vì lý do đó khiến chị gắn bó với Trường Sa hơn? Hóa ra đó chỉ là nguyên cớ nhỏ. Năm 1982, nhạc sĩ Huỳnh Phước Long cho ra đời bài hát “Gần lắm Trường Sa” bằng ý tưởng được nung nấu đã lâu, dù ông chưa từng được ra nơi đó.

Tuy nhiên, trong một chiều dạo trên đường Trần Phú - thành phố biển Nha Trang, lúc ấy chính là sự thăng hoa để ông bật lên những cảm xúc bất chợt, dạt dào: "...Chiều Nha Trang, sao bỗng bâng khuâng, như thấy anh đang sừng sững kiên trung giữa pháo đài giữ đảo..." 

Cả nhạc sĩ và ca sĩ cùng quê Cam Ranh, lại khá hiểu nhau vì khi đó nhạc sĩ Phước Long là Trưởng phòng Văn hoá huyện. Ông viết bài hát này hợp với chất giọng và dường như dành riêng cho chị. 

Thời đó, mặc dù chỉ là đoàn nghệ thuật của tỉnh lẻ Khánh Hòa, nhưng Đoàn ca múa nhạc Hải Đăng đã nổi tiếng lắm, quy tụ nhiều ca sĩ, ngôi sao tên tuổi, liên tục ra Bắc vào Nam biểu diễn. Tuy vậy, Đoàn cũng được phân công trách nhiệm cử nhóm công tác ra phục vụ văn nghệ ở Trường Sa khi có yêu cầu của tỉnh.

Anh Đào nhớ lại: “Từ khi ca khúc “Gần lắm Trường Sa” trở thành “bài ruột” của mình, chị bị thôi thúc và thường ao ước được một lần ra Trường Sa để có cảm nhận thực sự từ cuộc sống nơi đó, như những gì lời bài hát đã diễn đạt. Rồi dịp ấy đã đến, tháng 4/1984, khi Đoàn nhận kế hoạch cử nhóm nhạc công và ca sĩ tháp tùng cùng đoàn công tác của tỉnh ra Trường Sa, chị đã đăng ký ngay. Ngày đó hành trang ra Trường Sa đơn giản lắm, tàu nhỏ nên mọi thứ đều gọn nhẹ.

Nhóm ca sĩ, nhạc công chỉ mang theo chiếc đàn ghi ta, một chiếc micro, một chiếc loa sắt... Nhưng Anh Đào thì chuẩn bị nhiều ca khúc: “Dáng đứng Bến Tre”, “Người ơi, người ở đừng về”... và không thể thiếu “Gần lắm Trường Sa”. 

Khi lần lượt đến các đảo trong chuyến đi: Song Tử Tây, Cô Lin, Trường Sa Lớn..., chương trình ca nhạc của đoàn Hải Đăng đã thực sự mang đến cho những người lính thật nhiều cảm xúc. Nhưng hơn hết đó là ca khúc “Gần lắm Trường Sa” được viết dành riêng cho họ.

Và cô ca sĩ xứ trầm hương vút lên giai điệu “Không xa đâu Trường Sa ơi/ Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em...” đã khiến họ vỡ òa, như gần lắm với đất liền, được ở cạnh những người yêu thương. Từng tràng vỗ tay dường như kéo dài mãi. Có nơi, chị phải hát đến hai, ba lần theo yêu cầu của chiến sĩ. Với chị, chuyến đi Trường Sa ấy là một đặc ân, nhiều kỷ niệm và thật hạnh phúc...

Có dịp ra quần đảo Trường Sa lần thứ hai, khi tháp tùng đoàn cán bộ của tỉnh đến Trường Sa để tiếp thêm sức mạnh cho những người chiến sĩ kiên cường bám đảo, tiếng hát của chị khiến nhiều người rơi lệ, bởi họ xúc động vô bờ khi nhận ra phía sau các chiến sĩ Trường Sa là triệu triệu trái tim của đất Mẹ, luôn dõi theo và là chỗ dựa vững chắc cho họ.

Đối với chị, Anh Đào được biết thêm nhiều đảo nữa và chị nhận thức rõ hơn một điều: Trường Sa thiêng liêng hơn những gì chị từng biết. Quê hương Khánh Hòa nói riêng và đất nước nói chung có những hòn đảo can trường...  

Ngồi cùng chị bên mạn tàu, chị hồi tưởng: Kỷ niệm thì nhiều lắm, nhưng nhớ nhất là lần chị dừng chân ở Nam Yết. Lần ấy, sau đêm biểu diễn, chị đi ngang qua dãy nhà dành cho các chiến sĩ ở đảo. Cứ tưởng mọi người đều ra ngoài để dùng bữa tối, nhưng bất chợt chị thấy tiếng rên rất khẽ từ một căn phòng nhỏ.

Đẩy cửa bước vào, dưới ngọn đèn nhỏ, chị thấy một chiến sĩ đang trùm chăn. Hỏi mới biết đó là đồng chí Phó đảo, tên Lê Quang Vinh, đang lên cơn sốt rét. Như một người em gái, chị tìm khăn ướt lau trán cho anh, hỏi han sức khoẻ. Rồi chợt nghĩ lúc nãy đồng chí Phó đảo không được thưởng thức chương trình văn nghệ, thế là chị cất tiếng hát, lúc đầu thì khe khẽ, sau thì vút cao như đứng trên sân khấu.

Anh Đào lần lượt hát hết bài này đến bài khác. Đến khi giai điệu tha thiết ngân lên: “Nơi thành phố này, Trường Sa vẫn bên em/ Anh ơi có nghe lời người từ phố biển, khi ngọn triều dâng cao, khi cánh hải âu về, khi nắng sang mùa, nơi đảo trúc san hô” thì dường như chị đã truyền được sức mạnh cho anh Vinh, khiến cơn sốt rét nhanh chóng tan đi.

Buổi cơm chia tay ở thị trấn Trường Sa, Anh Đào lại dành cho quân và dân ở đảo này một bất ngờ, khi bất chợt giọng hát chị lại ngân vang, ngọt dịu trong cái nắng gắt sang hè: “...Đảo quê hương, trông cánh chim bay về đảo khơi, thương nhớ sao vơi người chiến sĩ Trường Sa ơi...”.

Hạ sĩ Nguyễn Trường Cả, quê ở Quảng Nam, ngồi thừ ra sau lời hát kết thúc, rồi đột nhiên bảo tôi: “Em từng nghe nói về cô Anh Đào, người hát hay nhất bài “Gần lắm Trường Sa”, không ngờ dịp này lại được thưởng thức và gặp được cô ấy khi đang làm nhiệm vụ ở đảo như thế này”. 

Chuẩn đô đốc Trần Đình Xuyên- Phó Tư lệnh Quân chủng Hải quân có mặt trên tàu HQ 936, là phó Đoàn của chuyến đi này, nhận xét: “Ca sĩ Anh Đào rất nặng lòng với Trường Sa. Khi ra Trường Sa, Anh Đào mang tiếng hát và phục vụ hết mình cho cán bộ, chiến sĩ các đảo. Nhưng khi về đất liền Anh Đào lại nhớ Trường Sa, luôn trăn trở cho sự thay đổi, phát triển của Trường Sa. Chúng tôi cảm ơn Anh Đào”. 

Đã qua thời thanh xuân của 27 năm về trước, với giọng hát mượt mà, khỏe khoắn trong lần đầu tiên đến với các đảo xa, nay đã có tuổi nhưng Anh Đào vẫn là ca sĩ hát “Gần lắm Trường Sa” hay nhất, truyền cảm nhất.

Bởi tiếng hát của chị hòa lẫn vào nắng, gió và sóng Trường Sa. Bởi nhịp điệu bài hát bay bổng qua từng tán lá phong ba, rồi lan tỏa vào không gian rộng lớn của vùng trời, vùng biển của Tổ quốc. Bởi cảm xúc khi hát của chị là ngọn lửa yêu thương của một người chị, người mẹ trải lòng trước những người chiến sĩ Trường Sa: “Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh/ Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em…”.

Tiên Minh