Ngày 25/4/2013 vừa qua, tỉnh Nova Scotia của Canada đã giới thiệu dự luật An toàn mạng mới. Đây là một dấu hiệu đáng mừng, cho thấy chính quyền chia sẻ và đáp ứng nhanh nỗi bức xúc của người dân trước vấn nạn “ăn hiếp” trẻ em qua mạng.
Tháng Tư căm phẫn nạn ăn hiếp trẻ em qua mạng
Ăn hiếp qua mạng được giải thích một cách ngắn gọn là hành động sử dụng internet, điện thoại di động hay các thiết bị khác để gửi văn bản hay hình ảnh với ý định gây hại, hay gây rắc rối một người khác. Nó thực sự trở thành một mối đe dọa hết sức nguy hiểm và ngày càng gia tăng áp lực. Trong nhiều trường hợp, đã khiến trẻ em phải chọn cái chết để tự giải thoát mình
Chính quyền tỉnh Nova Scotia đưa ra dự luật mới chỉ vài tuần sau cái chết của em Rehtaeh Parsons, một nữ sinh 17 tuổi ở thành phố Halifax. Em đã trút hơi thở cuối cùng ngày 7/4/2013, 3 ngày sau khi treo cổ tự tử trong nhà tắm vì bị ăn hiếp qua mạng kéo dài.
 |
| Nạn nhân Retaeh Parsons tự vẫn sau khi bị tung hình |
Hai năm trước, vào tháng 11/2011, lúc 15 tuổi, em đã bị bốn nam sinh cùng trường hiếp dâm tập thể khi tham dự tiệc liên hoan ở nhà một người bạn. Trong buổi liên hoan Rehtaeh đã uống rượu say khướt nên chẳng còn nhớ đích xác diễn tiến vụ việc xảy ra với mình. Một trong số bốn nam sinh đã dùng điện thoại chụp ảnh em đang bị hiếp. Bức ảnh này sau đó được chuyển qua điện thoại di động, đưa lên mạng, tới tất cả học sinh trong trường và nhiều người dân địa phương.
Cảnh sát điều tra vụ việc khoảng một năm rồi tuyên bố không đủ bằng chứng để buộc tội bốn nam sinh trong vụ án, vì không xác định được đó là một vụ hiếp dâm. hay quan hệ tình dục có sự ưng thuận. Vụ án khép lại, chẳng có ai bị khởi tố.
Trong khi đó, Retaeh phải liên tục chịu đựng sự chế giễu, miệt thị của bạn học cùng trường, bị gọi là “con điếm”. Retaeh có thời gian phải nghỉ học, chuyển chỗ ở để tránh thái độ xa lánh và những lời biêu riếu. Sau đó em quay lại trường, cố gắng quên chuyện cũ để tiếp tục học tập cho tương lai. Cuối cùng, em tuyệt vọng vì những lời độc ác không chịu buông tha.
Dư luận khắp Canada phẫn nộ sau cái chết. Bố mẹ em đã gặp chính quyền địa phương, Bộ trưởng Tư pháp liên bang. Thủ tướng Canada mời họ tới Ottawa để trao đổi với ông về sự việc. Trong cuộc gặp 45 phút, bố mẹ Rehtaeh đề nghị sửa đổi luật liên bang theo hướng hình sự hóa hành vi phân phối hình ảnh tình dục qua mạng mà không có sự đồng ý của người trong ảnh. Họ cũng trình bày rằng với luật hiện hành tại Canada, cha mẹ một nạn nhân nhỏ tuổi không biết làm cách nào để bảo vệ con họ trong trường hợp đứa trẻ bị bắt nạt qua mạng. Sau phản ứng của dư luận và của bố mẹ Retaeh, Bộ trưởng Tư pháp Canada đã ra lệnh mở lại cuộc điều tra.
Nước Mĩ cũng “rung rinh”
Trong cùng thời điểm Canada sôi sục với vụ Retaeh Parsons, nước Mỹ láng giềng cũng “nóng” không kém với vụ Audrie Pott. Ngày 15/4/2013, lần đầu tiên cha mẹ ruột và mẹ kế của Audrie lên tiếng đòi công lý cho con mình, đòi pháp luật phải có những biện pháp hữu hiệu hơn để bảo vệ trẻ em khỏi bị bắt nạt qua mạng. Audrie là học sinh trường Trung học Saratoga ở San José, bang California. Em tự tử chết vào tháng 9/2012 khi 15 tuổi.
Cũng như Retaeh, Audrie dự cuộc liên hoan tại nhà một bạn học ngày 2/9/2012, uống rượu say đến bất tỉnh rồi bị 3 nam sinh học cùng trường tấn công tình dục. Ba nam sinh quái ác đó đã lột áo, tuột quần Audrie, dùng bút vẽ, viết bậy lên những vùng nhạy cảm trên thân thể của em.
Ảnh thiếu nữ với thân thể trần truồng bị đánh dấu nhiều nơi đã được chuyển qua mạng cho nhiều người xem. Là một nữ sinh xinh đẹp, ngoan ngoãn, học giỏi, Audrie cực kỳ buồn khổ nhưng không thổ lộ với cha mẹ mà chỉ tâm sự với bạn trên Fcebook: “Tôi không thể làm gì để ngăn nó lại… Cả trường đều biết. Cuộc sống của tôi bị hủy hoại…”.
Một ngày sau khi viết những dòng trên, Audrie thắt cổ tự tử. Sau lễ tang, người thân mới biết điều gì đã xảy ra với em. Cha mẹ em tới gặp nhà trường, đề nghị có biện pháp với 3 nam sinh đã hại Audrie, cùng lúc cảnh sát điều tra vụ việc. Trong một thời gian dài, họ uất ức khi thấy những kẻ hại con mình vẫn “nhơn nhơn” tới trường, chơi thể thao và vui vẻ bên các “fan” hâm mộ và cuộc điều tra chậm chạp.
 |
| Mẹ của Audrie Pott bên bức ảnh con gái đã tự vẫn |
Trong cuộc họp báo, mẹ của Audrie tuyên bố sẽ vận động cho ra đời một luật mới lấy tên là “luật Audrie” để phạt nặng hành vi tấn công tình dục một người bị say rượu đến bất tỉnh. Gia đình Audrie sẽ kiện 3 nam sinh tấn công tình dục Audrie, đòi đưa ra xét xử tại tòa dành cho người lớn, dù họ chưa đủ tuổi trưởng thành. Chủ nhà, nơi nhóm trẻ tổ chức liên hoan cũng sẽ bị họ kiện dù không có mặt tại nhà hôm xảy ra sự việc.
Cảnh sát bắt giữ 3 nam sinh vào đầu tháng 4/2013, rồi sau thả nhưng quản chế tại nhà. Họ có thể bị buộc tội bạo hành tình dục, phân phát ảnh khiêu dâm trẻ em. Hiệu trưởng trường Saratoga phân trần rằng “nhà trường chẳng có quyền hành gì”.
Cha mẹ cũng phải chịu trách nhiệm
Dự luật của tỉnh Nova Scotia, được đặt tên là Luật an toàn mạng, có những đề xuất mới rất đáng được chú ý.
Dự luật buộc cha mẹ của đứa trẻ có hành vi bắt nạt qua mạng có trách nhiệm với hành động của con mình. Họ cũng bị xem là kẻ bắt nạt qua mạng nếu biết hành động của con mình, biết tác động xấu của hành động bắt nạt qua mạng đối với nạn nhân (như gây sợ hãi, nhục nhã, lo lắng, làm tổn hại sức khỏe, cảm xúc, lòng tự trọng hay danh tiếng…) mà không có biện pháp ngăn chặn.
Dự luật cho phép nạn nhân xin lệnh tòa, buộc người nào đó phải ngưng hành động bắt nạt qua mạng. Thẩm phán có thể ra lệnh cho người đó ngừng tiếp xúc với nạn nhân qua các phương tiện điện tử, hay nói về nạn nhân trên mạng. Thẩm phán cũng có thể ra lệnh cho người đó ngưng dùng một hình thức truyền thông xã hội hay một phương tiện truyền thông điện tử khác.
Trong các trường hợp nghiêm trọng, thẩm phán có thể ra lệnh tịch thu máy tính hay điện thoại di động của người ấy. Nếu vi phạm lệnh của tòa, có thể bị phạt tiền tới 5 ngàn đô la, phạt tù tới sáu tháng, hoặc cả hai. Nạn nhân có thể kiện kẻ bắt nạt qua mạng. Nếu người này dưới 19 tuổi, cha mẹ của người ấy phải chịu trách nhiệm.
Dự luật quy định việc thành lập một đơn vị điều tra mạng gồm một giám đốc và các nhân viên điều tra, để trẻ em, phụ huynh, giáo viên và thành viên cộng đồng có nơi tố cáo hành động bắt nạt qua mạng. Đơn vị sẽ điều tra và yêu cầu tòa án ra lệnh bảo vệ nạn nhân. Nếu xét thấy cần điều tra hình sự, đơn vị sẽ chuyển vụ việc cho cảnh sát. Việc hình thành một đơn vị đặc biệt như thế mới có lần đầu ở Canada.
Dự luật đề ra việc cải cách Luật giáo dục để thêm vào một số nội dung. Hệ thống trường học phải thực hiện việc cổ vũ, khuyến khích thông tin điện tử an toàn như một nhiệm vụ bắt buộc. Nhà trường có quyền phản ứng hành động bắt nạt qua mạng xảy ra bên ngoài khuôn viên trường, hay sau giờ học. Hiệu trưởng có thể buộc học sinh nghỉ học đến 5 ngày.
Dự luật An toàn mạng của tỉnh Nova Scotia được nhận xét là có nhiều điểm mới, tích cực, giải tỏa phần nào bức xúc của những ai mong muốn có luật tốt hơn chống nạn bắt nạt trẻ em qua mạng. Theo các chuyên gia pháp lý, dự luật buộc phụ huynh học sinh có trách nhiệm với hành động của con mình. Nếu dự luật được thông qua thì cha mẹ học sinh cần phải học để biết kỹ thuật thông tin điện tử mới nhất và các phương tiện truyền thông xã hội để kiểm soát con mình, tránh vi phạm luật.
Ngọc Hương
