Hàng hóa quảng cáo trên mạng… không giống với thực tế
Tại họp báo kinh tế-xã hội TP HCM chiều 15/5, ông Nguyễn Quang Huy - Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT (Sở Công Thương TP HCM) đã thông tin về chất lượng hàng hóa trên môi trường mạng và tình hình thực phẩm không đảm bảo an toàn, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ trên địa bàn.
Ông Huy cho biết, hiện nay, công tác quản lý chất lượng hàng hóa trên môi trường mạng còn gặp nhiều thách thức do tính ẩn danh, tính xuyên biên giới và sự phát triển nhanh của công nghệ. Do đó, việc hoàn thiện hành lang pháp lý và cơ chế phối hợp liên ngành là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác phối hợp tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của các cá nhân, doanh nghiệp hoạt động TMĐT.
Trong giai đoạn năm 2024 và 5 tháng đầu năm 2025, Chi cục QLTT TP HCM đã kiểm tra, xử lý 393 vụ vi phạm liên quan đến hoạt động TMĐT với các hành vi vi phạm chủ yếu như: kinh doanh hàng hóa nhập lậu; kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ; không thông báo website thương mại điện tử bán hàng hoặc ứng dụng bán hàng với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định… và đã tạm giữ 128.999 đơn vị sản phẩm vàng trang sức, quần áo, thực phẩm, mỹ phẩm… có tổng trị giá hơn 8,8 tỷ đồng, xử phạt số tiền hơn 8 tỷ đồng.
Về khó khăn trong việc quản lý chất lượng hàng hóa trong TMĐT, ông Huy nhấn mạnh, do số lượng giao dịch khổng lồ, sự đa dạng của các loại hình kinh doanh (từ các sàn TMĐT lớn đến các website bán hàng cá nhân, bán hàng qua mạng xã hội) và chủ thể tham gia đông đảo khiến việc bao quát, giám sát trở nên vô cùng khó khăn.
Cụ thể, nhiều đối tượng kinh doanh không công khai địa chỉ, không đăng ký kinh doanh hoặc sử dụng tài khoản mạng xã hội, sàn thương mại điện tử trung gian để chào bán hàng hóa gây khó khăn trong việc xác định chủ thể và xử lý hành vi vi phạm. Mặt khác, hàng hóa được quảng cáo trên mạng có thể không giống với thực tế, đặc biệt là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng tiêu dùng nhanh; nhiều sản phẩm không có nhãn phụ, hóa đơn chứng từ hoặc nguồn gốc xuất xứ rõ ràng...
Ngoài ra, một số hành vi vi phạm trên môi trường mạng hiện nay vẫn chưa có quy định xử lý cụ thể hoặc mức xử phạt chưa đủ sức răn đe, dẫn đến tình trạng tái phạm. Vẫn còn một bộ phận không nhỏ người kinh doanh trên môi trường mạng cố tình lợi dụng kẽ hở để thực hiện các hành vi gian lận, bán hàng giả, hàng kém chất lượng.
Cùng với đó, một bộ phận người tiêu dùng vẫn còn tâm lý ham rẻ, dễ bị thu hút bởi các quảng cáo cường điệu, sai sự thật, và chưa có thói quen kiểm tra kỹ thông tin sản phẩm, người bán trước khi giao dịch.
 |
Ông Nguyễn Quang Huy - Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT TP HCM. |
Để ngăn chặn và giải quyết hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng trên môi trường mạng, Sở Công Thương TP HCM đã tham mưu hoàn thiện chính sách quản lý liên quan đến hoạt động thương mại điện tử theo hướng phù hợp với thực tiễn. Trong đó có việc quản lý tài khoản ảo, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, nâng mức chế tài xử phạt để đủ sức răn đe.
Ngoài ra, tăng cường kết nối liên ngành - liên tỉnh; đẩy mạnh tuyên truyền các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên TMĐT thực hiện đúng các quy định của pháp luật; tuyên truyền để người tiêu dùng nhận biết và tố giác hành vi buôn bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên không gian mạng.
Sở Công Thương TP HCM cũng chỉ đạo Chi cục Quản lý thị trường TP HCM phối hợp với các cơ quan chức năng mở đợt tấn công cao điểm từ ngày 15/5-15/6 để đấu tranh, truy quét, ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, lưu thông hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ xuất xứ... theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Thực phẩm bẩn, kém chất lượng diễn biến phức tạp
Về tình hình thực phẩm bẩn, ông Huy cho biết, trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, Sở Công Thương nhận thấy tình hình thực phẩm không đảm bảo an toàn, kém chất lượng và không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn còn những diễn biến phức tạp trên địa bàn thành phố.
Mặt hàng thực phẩm vi phạm đa dạng như thực phẩm tươi sống, thực phẩm bao gói sẵn, đường cát... các vi phạm này không chỉ tiềm ẩn nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng mà còn ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh lành mạnh.
Theo ông Huy, các hành vi vi phạm chủ yếu tập trung vào một số vấn đề như kinh doanh thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ; sử dụng nguyên liệu đã hết hạn sử dụng, không đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng theo quy định để chế biến thực phẩm; các vi phạm liên quan đến nhãn hàng hóa, điều kiện vệ sinh trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
 |
Chi cục QLTT TP HCM tiêu hủy hàng hóa vi phạm. |
Để kiểm soát tình trạng thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, Sở Công Thương TP HCM đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, trong đó tập trung vào công tác kiểm tra, giám sát và phối hợp liên ngành.
Về biện pháp kiểm soát các loại thực phẩm được vận chuyển từ các tỉnh về TP HCM, ông Huy cho biết, Sở tăng cường hợp tác liên tỉnh, triển khai chương trình “Tick xanh trách nhiệm” và phối hợp kiểm tra tại các cửa ngõ, chợ đầu mối.
“Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh vi phạm về an toàn thực phẩm thì căn cứ vào hành vi vi phạm, tính chất mức độ vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định pháp luật, nếu có dấu hiệu tội phạm sẽ chuyển cơ quan điều tra xử lý theo quy định”, ông Huy nhấn mạnh.
Để nâng cao tính răn đe, bên cạnh các biện pháp đang áp dụng, đại diện Chi cục QLTT TP HCM cho rằng cần công khai thông tin vi phạm, tăng nặng chế tài xử phạt, xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự, áp dụng biện pháp đình chỉ hoạt động hoặc thu hồi giấy phép kinh doanh, xây dựng và liên thông cơ sở dữ liệu vi phạm...
