Tết Chôl Chnăm Thmây năm nay rơi vào tháng 3 Âm lịch (ngày 14, 15, 16/4/2013). Riêng đối với đồng bào dân tộc Khmer tại tỉnh An Giang, Tết cổ truyền năm nay đặc biệt ý nghĩa hơn năm ngoái vì thời gian diễn ra ngay sau vụ thu hoạch lúa Đông – Xuân trúng mùa, nông dân có thu nhập khấm khá hơn để đón Tết.
Hết Tết là chấm dứt nắng hạn
Giống như Tết Nguyên đán của người kinh, Tết Chôl Chnăm Thmây là Tết đón năm mới, mừng thêm một tuổi mới của người dân tộc Khmer. Những ngày lễ Tết này còn có ý nghĩa chấm dứt thời kì nắng hạn, bắt đầu đón nước mới để chuẩn bị cho vụ mùa tới.
| |
| Đàn bà ở đây tất bật trong công việc gói bánh và trang trí. |
Trong đêm giao thừa, những người đồng bào ở đây dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, bàn thờ đều chưng bày hoa quả, trái cây để chuẩn bị rước một vị tiên mới. Theo tín ngưỡng, họ cho rằng mỗi năm thiên đình cử một vị tiên mới xuống trần để phù hộ giúp họ cải thiện cuộc sống hằng ngày, con cháu làm ăn nhanh phát đạt.
Khi chúng tôi vào sóc của người Khmer tại ấp An Lợi, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn, An Giang, đâu đâu cũng thấy một không khí đón tết nhộn nhịp, ấm cúng. Đàn bà thì tụm năm tụm bảy trải đệm, chiếu ra giữa sân nhà để gói bánh, còn đàn ông thì dọn dẹp lại nhà cửa, chuẩn bị nhang đèn để trang trí, cúng Phật và cúng tổ tiên.
Thanh niên trong phum, trong sóc ai nấy đều náo nức, sắm sửa cho mình những bộ đồ mới để ra mắt người mình yêu. Các thiếu nữ khoác trên mình những bộ váy sà rông sặc sỡ để đến chùa lễ Phật và khoe với các chàng trai trẻ các nơi khác tụ tập dự lễ về nét duyên dáng của người con gái Khmer Chôl Chnăm Thmây.
Anh Chau Vonh ngụ ở ấp An Lợi, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn vui vẻ cho biết: “Năm nay thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân trúng mùa, nên gia đình có thêm chút tiền để chuẩn bị cho 3 ngày Tết sắp tới. Những ngày này cả nhà đi chùa lễ Phật, cầu thần linh ban cho mùa màng sắp tới bội thu, gia đình bình an, làm ăn phát đạt”.
Nét riêng của Tết Chôl Chnăm Thmây
Tết của người Khmer Chôl Chnăm Thmây diễn ra trong 3 ngày, mỗi ngày đều có những hoạt động, phong tục riêng. Mùng Một mọi người tắm gội, mặc quần áo đẹp, đội cỗ lên chùa làm lễ cầu phúc năm mới. Tại chùa có vị Acha điều hành buổi lễ, mọi người xếp hàng đi quanh chánh điện ba lần để làm lễ chào mừng năm mới.
| |
| Những ngôi chùa đều được trang trí cờ và hoa. |
Ngày mùng Hai, mỗi gia đình đều làm lễ dâng cơm buổi sớm và buổi trưa cho các vị sư sãi ở chùa. Buổi chiều, theo sự hướng dẫn của vị Acha mọi người làm lễ “đắp núi cát” (Puôn phnôm khsach) ngay tại khuôn viên chùa để mong gặp được điều lành.
Ngày mùng Ba là lễ tắm tượng Phật bằng nước thơm, rồi sau đó tắm cho các vị sư cao niên ở chùa, tượng trưng cho việc rửa hết những bụi trần trong năm cũ, để bước sang năm mới sạch sẽ, hoàn toàn mới.
Ngoài các phong tục trên, Tết của người Khmer còn có các hoạt động như: hát dù kê, múa lâm thôn, thả lồng đèn trời, chơi các trò chơi dân gian…
Năm nay, Tết Chôl Chnăm Thmây được Sở văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh An Giang phối hợp với huyện Tri Tôn tổ chức ngày hội Văn hóa – Thể thao và Du lịch đồng bào dân tộc Khmer lần IX. Chính vì thế không khí tết của đồng bào dân tộc Khmer năm nay sẽ vui hơn.
Ông Đỗ Minh Trí, Phó Chủ tịch UBND huyện Tri Tôn cho biết: “Việc tổ chức Ngày hội Văn hóa – Thể thao – Du lịch đồng bào dân tộc Khmer năm nay nhằm tạo ra bầu không khí vui tươi, phấn khởi đón tết đến bà con dân tộc Khmer. Đây cũng là dịp để quảng bá du lịch, bản sắc văn hóa dân tộc Khmer ra bên ngoài. Ngày hội diễn ra vào 15-17/4 tại chùa Chi Kaeng, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn”.
Ông Chau Sóc Kóp, ngụ ấp An Lợi, xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn phấn khởi cho hay, so với Tết năm 2012 thì Tết năm nay vui hơn nhiều.
Diễm My