Phát biểu trước Quốc hội trong chương trình được truyền hình phát thanh trực tiếp tới cử tri cả nước, ông Vũ Huy Hoàng - Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết: Từ năm 2007 khi chúng ta chính thức trở thành thành viên tổ chức thương mại thế giới đến nay, bức tranh về xuất nhập khẩu thay đổi rất nhiều. Trước hết về tỷ lệ tăng trưởng xuất nhập khẩu:
Năm 2007 xuất 48 tỷ đô la, đến nay 2013 đã xuất được 133 tỷ đô la, tăng gấp khoảng 3 lần trong vòng 6 năm. Đặc biệt nhập siêu của chúng ta giảm dần, năm 2007 chúng ta nhập siêu khoảng 30% trên tổng kim ngạch xuất khẩu, con số tuyệt đối là 14 tỷ đô la, nhưng đến năm 2012 đã xuất siêu, năm 2013 tiếp tục xuất siêu và 5 tháng đầu năm 2014 cũng tiếp tục xuất siêu khoảng 1,6 tỷ đô la.
Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, tình hình chưa chưa thực sự ổn định và chưa thực sự vững chắc, “Nhưng dẫu sao về mặt định hướng chúng tôi thấy đây là kết quả khả quan. Chúng ta không phải xuất siêu do giảm nhập khẩu, vẫn tăng trưởng nhập khẩu nhưng chúng ta tăng xuất khẩu được nhiều hơn” - Bộ trưởng nhận định.
Bộ trưởng cũng cho biết: Về quan hệ thương mại, hiện nay chúng ta có quan hệ xuất nhập khẩu với trên 180 nước và vùng lãnh thổ, trong đó tập trung vào một số đối tác chính như EU, như Hoa Kỳ, Nhật Bản, các nước ASEAN và Trung Quốc. Trung Quốc là một đối tác quan trọng, theo con số thống kê thì trong năm 2013 chúng ta xuất khẩu sang Trung Quốc chiếm khoảng 9% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của chúng ta, tức là hơn 10 tỷ đô la trên 133 tỷ đô la xuất khẩu.
Việt Nam cũng nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm vào khoảng 23% tổng kim ngạch nhập khẩu. Riêng năm 2013, nhập khẩu khoảng 133 tỷ đô la, trong đó nhập khẩu từ Trung Quốc khoảng hơn 30 tỷ.
“Xác định đây là một đối tác quan trọng, tuy nhiên chúng ta cũng đã nhận thức trong nhiều năm qua trong quan hệ thương mại với Trung Quốc việc ta luôn nhập siêu là một quan tâm của tất cả các cấp, các ngành, của Chính phủ và trung ương. Vì thế ngay từ nhiều năm trước đây Chính phủ cũng đã chỉ đạo tìm mọi biện pháp để cải thiện cán cân thương mại với Trung Quốc và bằng những biện pháp cụ thể.”
Gần đây nhất năm 2013 đã ký 3 hiệp định với Trung Quốc theo tinh thần Trung Quốc tăng cường nhập khẩu nông sản của Việt Nam và tiến tới sẽ ký thỏa thuận hợp tác thương mại gạo. “Chúng ta đã chủ động chứ không phải đến bây giờ tìm mọi biện pháp để cải thiện cán cân thương mại với Trung Quốc, đương nhiên do quy mô tương đối lớn cần có thời gian để tiếp tục triển khai tích cực hơn.” – bộ trưởng nói.
Trấn an cử tri cả nước, Bộ trưởng Bộ Công thương cho rằng: Chúng ta đang có rất nhiều thuận lợi trong hội nhập quốc tế, các đối tác lớn đều quan tâm đến Việt Nam và rất nhiều khối kinh tế, kể cả Liên minh châu Âu, các nước châu Á Thái Bình Dương đểu rất mong muốn đàm phán và thỏa thuận các hiệp định hợp tác kinh tế với Việt Nam.
Chúng ta đã ký 8 hiệp định thương mại tự do và đồng thời đang đàm phán để ký kết tiếp 6 hiệp định nữa. Với việc đàm phán và có thể kết thúc ký kết 6 hiệp định này thì về cơ bản những đối tác kinh tế quan trọng nhất đều có các hiệp định thương mại tự do và qua đó sẽ góp phần tạo thuận lợi thêm cho hàng hóa Việt Nam có thể xâm nhập được vào các thị trường.
Bộ trưởng cũng cho biết việc đàm phán hiệp định của Việt Nam luôn có nguyên tắc rất rõ ràng:
Thứ nhất các nước phải tôn trọng thể chế chính trị, không can thiệp vào thể chế chính trị của Việt Nam
Thứ hai là các hiệp định phải được thực hiện trên cơ sở cân bằng lợi ích nhưng có tính đến chênh lệch về trình độ phát triển. Việt Nam tham gia đàm phán với các đối tác thường thường ở vị thế về kinh tế quy mô và trình độ kém hơn, cho nên đấu tranh để có được sự linh hoạt và có được sự công nhận của các đối tác. Chúng ta có một lộ trình phù hợp để nền kinh tế từng bước thích ứng được và phải đạt được lợi ích cốt lõi, lợi ích căn bản trong các hiệp định khu vực. Lợi ích căn bản đó là hàng dệt may, hàng may mặc, một số nông sản, vấn đề này Chính phủ chỉ đạo hết sức quyết liệt, đây là một nguyên tắc chúng ta phải giữ cho bằng được.
Thứ ba, đối với một số lĩnh vực còn đang yếu kém nhưng có khả năng, có tiềm năng thì yêu cầu phải có những lộ trình phù hợp, có thời gian để thực hiện dần chứ không thực hiện ngay.
Cho đến nay các đàm phán trong khuôn khổ Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP, Hiệp định với liên minh Châu Âu EU, với Liên minh thuế quan Nga, Belarus, và Kazakstan, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực đã và đang thực hiện theo đúng nguyên tắc này.
“Chúng tôi rất mong muốn Quốc hội trong quá trình giám sát và theo dõi chỉ đạo của mình cũng thường xuyên quan tâm và có chỉ đạo để đoàn đàm phán Chính phủ các bộ, các ngành thực hiện đúng được những nguyên tắc này, góp phần khi ký kết những hiệp định này mang lại lợi ích và đồng thời giữ cho chúng ta có được vị thế độc lập tương đối trong quá trình quan hệ kinh tế với bên ngoài.” - Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nhấn mạnh./.