Trong vụ án này, bị cáo Chau Sum (SN 1986, ngụ xã An Cư, huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang) bị đưa ra xét xử về tội “Chống người thi hành công vụ”. Trước đây, TAND huyện Bình Chánh (TP HCM) đã phải trả hồ sơ vụ án để giám định tâm thần với Sum. Đến nay, xác định Sum tâm thần nhưng VKSND huyện Bình Chánh vẫn quyết truy tố, đưa vụ án ra xét xử.
Không được gặp em, tấn công cả công an
Theo hồ sơ, vào khoảng 20h ngày 30/3/2015, không có tiền mua vé xe về quê An Giang, Sum đi bộ đến công ty giày Khải Hoàn 1 ở ấp 2, xã Tân Kiên, huyện Bình Chánh tìm em ruột là Chau Xiêm đang làm công nhân trong công ty để hỏi mượn tiền. Khi đến công ty, Sum hỏi thì bảo vệ trả lời công nhân đang tăng ca và không cho Sum vào. Lời qua tiếng lại với bảo vệ công ty, Sum vẫn không thể gặp em mình.
Sau đó, Sum đến khu lưu trú của công nhân ở đối diện công ty, vào phòng Xiêm lấy 1 cây kéo, một con dao mang ra mài và chuẩn bị sẵn một chai nhựa bên trong nước pha ớt. Mục đích của Sum là đến công ty Khải Hoàn 1 tìm gặp giám đốc để hỏi về việc bắt công nhân làm tăng ca. Việc làm của Sum bị một số công nhân trong khu lưu trú thấy nên gọi điện trình báo cho công an xã Tân Kiên.
Sum lận cây kéo, chai nước ớt trong người rồi cầm dao đến trước cổng công ty. Về phía công an xã Tân Kiên, nhận được tin báo đã cử trung úy Nguyễn Duy Phương (có mặc quân phục) cùng hai dân phòng xuống hiện trường để giải quyết sự việc. Khi đến trước cổng công ty Khải Hoàn 1, thấy Sum la hét và lăm lăm con dao trong tay, công an Phương xưng danh và yêu cầu Sum bỏ dao xuống. Sum không chấp hành và tiếp tục la hét đồng thời lao về hướng công an Phương. Công an Phương dùng gậy cao su đánh văng con dao trên tay Sum.
Ngay lúc đó, Sum rút cây kéo trong người ra, một tay cầm kéo đâm, một tay cầm chai nước pha ớt xịt liên tục về phía công an Phương. Công an Phương liền rút súng bắn 3 phát chỉ thiên. Tuy nhiên Sum không dừng lại, tiếp tục cầm kéo lao đến. Công an Phương dùng tay đỡ nên bị thương nhẹ ở cả hai tay và buộc phải rút lui về hướng cổng công ty.
Được thế, Sum định dùng kéo đâm tiếp thì bị công an Phương dùng súng bắn một phát trúng vào hông, gần nách trái làm Sum bị thương nhẹ. Sum tiếp tục dùng kéo đâm thì bị công an Phương dùng chân đạp trúng vào người. Sum cầm chai nước pha ớt xịt vào mặt công an Phương. Lúc này, hai bảo vệ công ty Khải Hoàn 1 thấy công an Phương gặp nguy hiểm nên cầm cây đánh Sum.
Chỉ huy công an xã Tân Kiên đã cử thêm 2 công an khác đến hỗ trợ. Khi đến hiện trường, một trong hai công an bắn chỉ thiên 2 phát. Thấy lực lượng công an đến đông, Sum cầm kéo đâm loạn xạ rồi bỏ chạy được 500m thì bị khống chế và đưa về trụ sở.
Tại cơ quan điều tra, Sum thừa nhận hành vi của mình. Cơ quan công an thu giữ toàn bộ tang vật gồm 1 dao dài 17cm, một cây kéo dài 19cm có cán một bên màu đen, một bên quấn vải đỏ, 1 chai nước có ớt và 6 vỏ đạn màu vàng dùng cho công cụ hỗ trợ.
 |
| Gia đình Chau Sum phải đi xin tiền để có lộ phí đến tòa |
Sum bị khởi tố và truy tố về tội “Chống người thi hành công vụ”. Tạm giam được 9 ngày, thấy Sum có biểu hiện bị tâm thần và gia đình có đơn thuốc hàng tháng của bệnh viện tâm thần Tiền Giang bệnh lý chứng rối loạn tâm thần đa dạng với các triệu chứng của tâm thần phân liệt nên Sum được cho tại ngoại. CQĐT cũng trưng cầu giám định tâm thần đối với Sum.
Bản kết luận giám định pháp y của Trung tâm pháp y TP HCM kết luận Sum chậm phát triển thần kinh, mức độ nhẹ kèm rối loạn hành vi. Sum chỉ bị hạn chế về khả năng nhận thức. Vì vậy, cơ quan chức năng huyện Bình Chánh truy tố Sum ra tòa.
Sau khi được tại ngoại để điều tra, Sum không ở nhà mà đi chăn trâu thuê cho một số hộ dân ở khu vực giáp biên giới Campuchia. Ở nhà, ông Chau Se, cha Sum không đọc được tiếng Việt nên khi có giấy triệu tập của công an, ông Se không biết và không báo cho Sum. Quá trình Sum đi chăn trâu thuê cũng không báo với chính quyền địa phương. Nhiều lần triệu tập, Sum không biết và không đến làm việc nên CQĐT ra quyết định truy nã. Sau đó công an bắt tạm giam Sum trở lại để đảm bảo thi hành án.
Phiên tòa ngày 8/12/2016 phải hoãn do Sum không hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình tại tòa. Tòa yêu cầu phải giám định tâm thần lại đối với Sum. Bị cáo tiếp tục được tại ngoại.
Quyết truy tố nhưng đại diện VKS lại vắng mặt
Kết luận mới nhất về tình trạng tâm thần của Sum, do Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa (Bộ Y tế) giám định ngày 10/3/2017như sau: Trước, trong, sau khi gây án và hiện nay Sum bị bệnh tâm thần phân liệt. Tại thời điểm gây án, Sum gây án do bệnh lý chi phối, mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi. Hiện nay, Sum mất năng lực nhận thức và điều khiển hành vi.
Giám định pháp y tâm thần ghi nhận Sum mắc bệnh từ năm 2011, đến năm 2013 thì nặng lên với các biểu hiện như mất ngủ, đi lang thang, cười nói một mình và có hành vi kỳ dị. Sum được điều trị một thời gian, bệnh có giảm nhưng không uống thuốc nên tái phát trước khi gây án.
Sum có biểu hiện đi lang thang, hành vi có lúc kích động, suy luận bệnh lý như thấy trước công ty có nhiều chữ nước ngoài thì nghĩ “những người này hại người Việt Nam nhiều năm nay” nên Sum gây rối. Quá trình theo dõi giám định, nhiều đêm Sum không ngủ, đi lại nhiều trong phòng, đập phá đồ đạc, nói một mình. Sum có thái độ hằn học khi nghĩ đến một số người và nói: "Thấy những người đó là đánh".
Phiên tòa lần này chỉ diễn ra chưa đầy 5 phút, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa Trần Hữu Ngôn thông báo phiên tòa phải hoãn do kiểm sát viên Mai Hoàn Đông vắng mặt mà không có Kiểm sát viên khác thay thế dù tòa đã bàn giao quyết định đưa vụ án ra xét xử hợp lệ. Phiên tòa sẽ được mở lại vào ngày 11/9 tới.
Tuy nhiên, sau khi thẩm phán Ngôn tuyên bố hoãn phiên tòa khoảng vài phút thì phòng xử án được sử dụng để tiếp tục xét xử hai vụ án khác do thẩm phán Nguyễn Thế Dũng làm chủ tọa. Lúc này, Kiểm sát viên Đông lại có mặt để giữ quyền công tố và kiểm sát xét xử phiên tòa này.
Thế nhưng trả lời thắc mắc trên của PV, lãnh đạo VKS huyện Bình Chánh vẫn cho rằng “Kiểm sát viên có công tác đột xuất không thể đến tòa và phía Viện không sắp xếp kiệm Kiểm sát viên khác thay thế”.
Việc vắng mặt bất thường của đại diện VKS khiến nhiều người khác “vạ lây”. Sau lần bị bắt giam trở lại, dù hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, đi lại xa xôi cách trở nhưng Sum và người thân vẫn chấp hành đúng thời gian triệu tập của tòa án. Hôm đó, gia đình phải thức dậy từ 4h30 sáng để đón xe đò lên Bình Chánh cho kịp phiên tòa.
Trước khi đi, gia đình phải chạy đi khắp các nhà trong ấp xin mỗi người 10.000 đồng làm lộ phí. Bởi vì dù làm việc suốt ngày, ngoài đồng nhưng cha con Sum chỉ cần ngưng tay là hết tiền. Việc làm thuê không phải lúc nào cũng có nên gia đình luôn thiếu ăn, thậm chí dù bị tâm thần nhưng Sum vẫn phải đi chăn trâu thuê.
 |
| Kiểm sát viên Đông có mặt ở phiên xử khác ngay sau khi phiên tòa Chau Sum bị hoãn |
Gia đình Sum mong muốn vụ án xét xử nhanh để khỏi phải chạy vạy lên Bình Chánh lần nào nữa nhưng mong muốn khó thành. Thương cảnh nghèo, lại éo le của gia đình Sum, Công ty Luật Nam Trí Việt đã đến tòa, nhờ luật sư Huỳnh Khắc Thuận, người bào chữa theo chỉ định cho Sum, chuyển cho Sum 2 triệu đồng. Luật sư Thuận và vài người khác cũng gửi thêm tiền cho chuyến đi lần sau của gia đình Sum tổng cộng 3,1 triệu đồng.
Giám định pháp y tâm thần ghi nhận Sum mắc bệnh từ năm 2011, đến năm 2013 thì nặng lên với các biểu hiện như mất ngủ, đi lang thang, cười nói một mình và có hành vi kỳ dị. Sum được điều trị một thời gian, bệnh có giảm nhưng không uống thuốc nên tái phát trước khi gây án.
Sum có biểu hiện đi lang thang, hành vi có lúc kích động, suy luận bệnh lý như thấy trước công ty có nhiều chữ nước ngoài thì nghĩ “những người này hại người Việt Nam nhiều năm nay” nên Sum gây rối. Quá trình theo dõi giám định, nhiều đêm Sum không ngủ, đi lại nhiều trong phòng, đập phá đồ đạc, nói một mình. Sum có thái độ hằn học khi nghĩ đến một số người và nói: "Thấy những người đó là đánh".
