Đó là một trong số những tiết mục của Câu lạc bộ dân ca chèo (Hội Văn nghệ dân gian Hải Phòng) tham gia chương trình Liên hoan nghệ thuật dân gian Hải Phòng lần thứ nhất năm 2010 “Còn mãi với thời gian”...
 |
| Một tiết mục hát Xẩm cô đào đệm đàn đáy.(ảnh minh họa) |
Bắt đầu là một trong nhiều bài hát xẩm hay được các nghệ nhân sử dụng trong dòng hát xẩm dân gian với lời rất hay:
Chúng anh đây “mục” học vô “nhân”.
Nghe em ban phát lòng xuân anh mấy dạt dào
Dù em mặt phấn má đào
Dửng dừng dưng anh cũng chẳng nhìn theo làm gì
Em lấy anh đi trước làm gì
Anh nhìn chẳng thấy, em thì thở than
Bâng khuâng như mất lạng vàng
Cái xênh cái trống cái đàn ai mang
Kẻo còn đi nhớ về mong
Kẻo còn để muối tơ vương bên lòng
Xa xôi chút nghĩa đèo bòng
Dẫu mòn con mắt, tấc lòng chẳng sai
Ngại ngùng những bước chông gai
Trần gian nhẫn nhục nào ai biết gì?
Cái tình là cái tình chi
Yêu nhau phải bảo đường đi lối về
Đôi ta trót nặng lời thề
Đường xa dắt díu, đi về có đôi
Tới đâu người đứng ta ngồi
Khi đàn khi hát mọi người vây quanh
Ai ơi ăn ở cho lành.
Bài xẩm hay không chỉ ở nội dung mà còn cả hình thức nghệ thuật. Hình tượng nghệ thuật vợ chồng xẩm dẫn nhau đi hát rong (chồng mù) (vợ sáng) như một khúc tâm tình về lẽ sống, về nghĩa vợ tình chồng là sự bổ sung cho nhau, nâng đỡ nhau trong cuộc sống. Họ tồn tại một đời sống riêng, bằng chính tiếng hát của mình, với bài hát xẩm được truyền miệng qua nhiều đời. Đó cũng chính là sức sống của nghệ thuật hát xẩm dân gian, trong đó có xẩm chợ. NSUT Hồng Minh - Chủ nhiệm CLB biên tập xây dựng thành tiết mục “Tâm tình vợ chồng anh hát xẩm” mang tính nghệ thuật sân khấu, đã được biểu diễn và phát sóng truyền hình cách đây vài năm.
Để có được tiết mục này, 7 hội viên CLB tích cực luyện tập. Đặc biệt, họ tự sắm sửa, phục trang, đạo cụ, đàn nhị, trống phách; trong đó, NSƯT Hồng Minh mất nhiều ngày đi nhiều chợ trong nội, ngoại thành để tìm mua bằng được gáo dừa, rồi về đục đẽo và phục dựng lại một cây nhị gáo dừa theo đúng nhị của anh xẩm ngày xưa. Họ biểu diễn “Tâm tình vợ chồng người hát xẩm” với tất cả niềm hào hứng, với hy vọng đưa đến cho người xem một khía cạnh về sức sống cũng như ý nghĩa nhân văn của hát xẩm trong vốn quý nghệ thuật dân gian nước nhà.
Sáng Vân
