Xây dựng nông thôn mới ở Hải Phòng: Càng khó, càng phải quyết tâm

Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới vừa được phát động thực hiện được coi là lớn nhất từ trước đến nay, là bước cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương 7 về nông nghiệp, nông thôn, nông dân, giải quyết tổng hòa các vấn đề trong lĩnh vực này.  Lãnh đạo thành phố, các cấp, ngành chức năng đang gấp rút  tập trung chỉ đạo thực hiện vấn đề này với mục tiêu dự kiến đến cuối năm 2015 có 30% số xã, 2020 có 75% số xã đạt đủ 19 tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

Tiêu chí quá cao

Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới có 19 tiêu chí về quy hoạch, giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, chợ nông thôn, bưu điện, nhà ở dân cư, thu nhập, cơ cấu lao động, y tế, môi trường, hệ thống tổ chức chính trị…Các tiêu chí đặt ra đều đòi hỏi cao hơn so với một số chương trình mục tiêu khác triển khai trước đó. Chẳng hạn, về vấn đề giao thông, phải đạt 100% số đường trục thôn, xóm được cứng hóa, đạt chuẩn theo cấp kỹ thuật của Bộ Giao thông - Vận tải. Về hộ nghèo, phải đạt tiêu chuẩn tỷ lệ hộ nghèo ít hơn 3%... Bộ tiêu chí cũng quy định, các xã nông thôn mới phải có hệ thống thủy lợi cơ bản đáp ứng yêu cầu sản xuất và dân sinh; nhà văn hóa và khu thể thao xã đạt chuẩn của Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch; có điểm phục vụ bưu chính -viễn thông, internet đến thôn; có tổ hợp tác hoặc hợp tác xã hoạt động hiệu quả, không có nhà tạm, dột nát...

Căn cứ vào các tiêu chí trên, nhìn lại hiện trạng nông thôn Hải Phòng  mới thấy còn nhiều khó khăn. Thành phố hiện có một số xã được coi điểm sáng ở ngoại thành, cũng chưa đạt được hết các chỉ tiêu theo Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Xã Tú Sơn, một trong những xã phát triển mạnh ở huyện Kiến Thụy, cũng mới đạt 6 - 7/19 tiêu chí quy định về xây dựng nông thôn mới. Vấn đề khó khăn nhất mà xã này đang trăn trở là đường giao thông, trạm y tế, vệ sinh môi trường nông thôn… Ông Bùi Văn Tòng, Chủ tịch UBND xã cho biết, trước đây xã Tú Sơn đi đầu trong phong trào xây dựng hạ tầng cơ sở nông thôn, nhưng do thực hiện đã nhiều năm, đến bây giờ chất lượng các công trình xuống cấp, khi so sánh với tiêu chí quy định trong Chương trình xây dựng nông thôn mới còn xa mới phù hợp. Đặc biệt, trạm y tế xã hiện nay cơ sở vật chất nghèo nàn, khó đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh của nhân dân địa phương…

Qua khảo sát bước đầu (chưa đầy đủ) của Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn Hải Phòng, việc xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội nông thôn Hải Phòng những năm qua chưa đồng hộ. Hệ thống thủy lợi nội đồng trong tình trạng chắp vá vì việc đầu tư nâng cấp còn hạn chế. Toàn thành phố hiện có 339/709 trạm bơm điện do thời gian xây dựng đã lâu nên hư hỏng, xuống cấp nặng, không bảo đảm an toàn trong vận hành. Vấn đề nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, mặc dù đã triển khai chương trình mục tiêu quốc gia về vấn đề này từ năm 2003, nhưng qua kiểm tra thực tế của HĐND thành phố mới đây thì tỷ lệ nông dân ở các huyện nghèo như Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, An Lão …được tiếp cận nước sạch và công trình vệ sinh hợp tiêu chuẩn còn đạt thấp; mới chỉ khoảng 13% số các làng nghề có hệ thống xử lý ô nhiễm… Hiện hầu hết các huyện xóa được tình trạng lớp học tranh tre, nứa lá nhưng một số nơi vẫn còn tình trạng học sinh phải học trong nhà tạm, nhà dột…; trang thiết bị đầu tư cho trường học còn nghèo nàn, lạc hậu…

Xác định rõ, ưu tiên các bước phải làm

Tại cuộc họp mới đây về triển khai xây dựng nông thôn mới do UBND thành phố tổ chức, lãnh đạo các huyện, sở, ngành chức năng đều phản ánh băn khoăn về chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới quá lớn, đề cập nhiều chỉ tiêu ở nông thôn, như vậy sẽ khó trong quá trình triển khai thực hiện. Đặc biệt, nhiều khu vực ở nông thôn Hải Phòng có sự chênh lệch khá lớn về mặt bằng kinh tế - xã hội, điều kiện, vị trí địa lý… Chẳng hạn các huyện đảo Cát Bà, Bạch Long Vỹ gặp trở ngại nhiều hơn vì cách trở giao thông. Một số huyện nghèo như Tiên Lãng, Vĩnh Bảo khó triển khai khi thực trạng nông nghiệp, nông thôn gặp nhiều khó khăn hơn các huyện sát trung tâm thành phố.

Trong những năm qua, có nhiều chương trình mục tiêu quốc gia như xóa đói, giảm nghèo, nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn…được triển khai thực hiện trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, các chương trình này mới đi vào từng phần nhỏ trong đời sống kinh tế, xã hội nông thôn. Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới vừa được phát động thực hiện được coi là chương trình lớn nhất từ trước đến nay; cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương 7 về nông nghiệp, nông thôn, nông dân; giải quyết tổng hòa các vấn đề về nông thôn. Vì vậy, dù các mục tiêu có cao đến đâu cũng phải quyết tâm thực hiện.

Chỉ đạo triển khai chương trình này, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Thành khẳng định một số công việc trọng tâm, trọng điểm cần thực hiện ngay. Trước mắt, thành lập, kiện toàn ngay Ban chỉ đạo xây dựng chương trình này các cấp. Các sở, ngành chức năng phối hợp với các địa phương khảo sát, đánh giá lại thực trạng nông thôn Hải Phòng cho sát thực tế, tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn cách triển khai thực hiện chương trình đến mỗi người dân nông thôn; tuyên truyền mục đích, ý nghĩa của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Đến cuối năm 2010, thành phố tổ chức phát động được chương trình xây dựng nông thôn mới gắn liền với cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Sau đó, quan tâm thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới đi trước một bước.

Chủ tịch UBND thành phố giao Sở Xây dựng hướng dẫn cụ thể, công bố tư vấn đủ điều kiện tham gia làm quy hoạch, xây dựng từng bước quy trình cụ thể, tài liệu liên quan, sử dụng tối đa một số quy hoạch đã được các đơn vị có thẩm quyền phê duyệt trước đó, chú ý quy hoạch sử dụng đất, không gian..; bảo đảm người dân được tham gia vào thực hiện quy hoạch…

Bài và ảnh An Hương