Bộ tam sinh bao gồm 3 lễ vật: Thịt heo luộc (hoặc quay), tôm hoặc cua luộc và trứng gà hoặc trứng vịt luộc. Mỗi lễ vật tượng trưng cho một yếu tố quan trọng trong vũ trụ: Thịt heo: Đại diện cho đất (Thổ), nền tảng của sự sống và sự ổn định. Tôm/cua: Đại diện cho nước (Thủy), nguồn gốc của sự sống và sự trôi chảy, linh hoạt. Trứng: Đại diện cho trời (Thiên), biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở và phát triển.
Hoặc theo cách hiểu khác, các lễ vật trong bộ tam sinh biểu trưng sâu sắc cho ba hình thái lễ vật của Thổ - Thuỷ - Thiên, mang ý nghĩa linh thiêng trong nghi lễ cúng bái.
Sự kết hợp của ba yếu tố này trong bộ tam sinh mang ý nghĩa về sự hài hòa, cân bằng giữa trời, đất và nước, tạo nên một môi trường sống lý tưởng, thuận lợi cho mọi hoạt động và mang lại may mắn, tài lộc cho gia chủ.
Ngoài ra, bộ tam sinh còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần đã ban cho con người cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Việc cúng bộ tam sinh trong ngày vía Thần Tài là cách để gia chủ bày tỏ lòng thành kính, cầu mong sự phù hộ, che chở từ các vị thần, đặc biệt là Thần Tài, để công việc làm ăn được thuận lợi, tài lộc dồi dào.
Sắp xếp mâm cúng tam sinh thế nào cho đúng?
Bộ tam sinh thường được đặt ở vị trí trang trọng trên mâm cúng Thần Tài. Cách bày trí phổ biến là đặt đĩa thịt heo ở giữa, đĩa tôm/cua ở bên trái và đĩa trứng ở bên phải. Tuy nhiên, cũng có nhiều cách bày trí khác tùy theo quan niệm và phong tục của từng gia đình.
Khi chuẩn bị bộ tam sinh, gia chủ cần lưu ý thịt heo nên chọn miếng thịt ba chỉ có cả nạc và mỡ, tôm/cua nên chọn con tươi ngon, trứng nên chọn quả đều, không bị dập vỡ; Các lễ vật cần được luộc chín kỹ, bày trí đẹp mắt, thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần.
Ngoài ra, mỗi lễ vật thông thường sẽ có 3 hoặc 5 đơn vị (1 hoặc 3 miếng thịt, 3 con tôm, 3 quả trứng,...).
Trong mâm cúng Thần Tài của người miền Nam thường có thêm cá lóc nướng - mang đậm hồn quê, với nét đặc trưng là không đánh vảy, không cắt đuôi, được nướng trui nguyên con.
Tại Huế, truyền thống cúng lễ còn được tô điểm bằng lưỡi heo hay mép bò, thêm phần đa dạng và phong phú.
Nhiều gia đình điều kiện dư dả có thể chọn cúng cua Hoàng đế hay tôm hùm, tô điểm thêm cho bộ Tam sinh giàu có, song vẫn giữ vững bản sắc truyền thống của bộ ba sinh thái Thổ - Thủy - Thiên.
Việc cúng bộ tam sinh trong ngày vía Thần Tài là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn và mong muốn một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành kính và sự nỗ lực của bản thân trong công việc và cuộc sống.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo