Ẩm thực Việt thời hiện đại

Ẩm thực Việt làm say đắm mọi thực khách

Nhắc đến Việt Nam, bên cạnh cảnh sắc nên thơ hữu tình hay con người thân thiện, dễ mến thì nét đẹp văn hóa truyền thống lâu đời của nước ta là điều khiến nhiều người nhớ đến. Trong đó, văn hóa ẩm thực giữ vai trò quan trọng bởi ẩm thực không chỉ là nét văn hóa về vật chất mà còn là văn hóa về tinh thần. Qua ẩm thực người ta có thể hiểu được nét văn hóa thể hiện phẩm giá con người, trình độ văn hóa của dân tộc với những đạo lý, phép tắc, phong tục trong cách ăn uống…

Một trong những điều đặc biệt làm nên ẩm thực Việt chắc chắn phải kể đến sự đa dạng. Sự đa dạng ở đây được biết đến dưới nhiều phương diện. Sự đa dạng đầu tiên có thể kể đến là cách biến tấu nguyên liệu. Việt Nam là một nước nông nghiệp sản xuất gạo lớn nhất thế giới. Cũng vì thế mà từ xa xưa nguyên liệu chính không thể thiếu, được sử dụng trong các món ăn người Việt là gạo.

Dưới bàn tay khéo léo của ông cha ta mà từ những hạt gạo chúng ta có các chế phẩm đa dạng như phở, bún, hủ tiếu, miến, bánh đa,… Từ mỗi chế phẩm đó cùng với sự kết hợp vô cùng khéo léo giữa các loại nguyên liệu, gia vị lại sản sinh ra hàng loạt những món ăn ngon làm nên thương hiệu ẩm thực Việt.

Sự đa dạng tiếp theo phải nhắc đến là chính là ẩm thực vùng miền. Sự đa dạng này được dựa trên vị trí địa lý sẽ ảnh hưởng đến việc lựa chọn nguyên liệu chế biến, kết cấu bữa ăn. Tùy theo địa lý từng vùng miền sẽ ảnh hưởng đến việc nuôi trồng, đánh bắt, sản xuất nguồn thực phẩm sẽ khác nhau, từ đó bữa ăn của người dân 3 miền cũng hoàn toàn khác nhau.

Một mâm cơm tại nhà hàng Tầm Vị. (Ảnh Tầm Vị)

Nếu như ẩm thực miền Bắc có vị vừa phải, không quá nồng nhưng lại có màu sắc sặc sỡ, thường không đậm các vị cay, béo, ngọt, chủ yếu sử dụng nước mắm loãng, mắm tôm thì ẩm thực miền Trung lại ưa dùng các món ăn có vị đậm hơn, nồng độ mạnh. Tính đặc sắc thể hiện qua hương vị đặc biệt, nhiều món cay hơn đồ ăn miền Bắc và miền Nam. Màu sắc được phối trộn phong phú, rực rỡ, thiên về màu đỏ và nâu sậm. Còn ẩm thực miền Nam nổi tiếng với hương vị ngọt hoà quyện với vị cay tạo nên hương vị đặc trưng.

Chính vì lẽ đó mà ẩm thực Việt luôn là một đề tài thú vị, thu hút không chỉ thực khách trong mà cả ngoài nước. Đó cũng là lí do mà ẩm thực Việt luôn đứng top trong các bảng xếp hạng ẩm thực thế giới. Vào cuối năm 2022, Giải thưởng Ẩm thực Thế giới - World Culinary Awards đã vinh danh Việt Nam là “Điểm đến ẩm thực tốt nhất châu Á 2022”, vượt qua các tên tuổi khác trong khu vực. Đây chính là minh chứng cho thấy ẩm thực Việt Nam đang ngày càng phát triển và “ghi điểm” trên bản đồ ẩm thực thế giới.

Tuy nhiên, nhìn qua cũng phải nhìn lại, trong thời đại hội nhập, ẩm thực Việt Nam vươn ra thế giới thì đương nhiên cũng cần mở cửa đón nhận văn hoá ẩm thực du nhập từ nhiều nước khác nhau. Nhìn vào thực tế, ngày càng có nhiều quán ăn nước ngoài xuất hiện tại các thành phố lớn với những mặt tiền được đầu tư vừa to vừa rộng thu hút thực khách ghé qua. Từ các món của các nước châu Á như Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật Bản cho đến những món của các nước như Ý, Pháp, Mỹ,… Tất cả cũng vô cùng hấp dẫn và đa dạng.

Thế nhưng, ẩm thực Việt vẫn luôn có chỗ đứng rất vững chắc trong lòng thực khách. Có thể thấy rõ nhất thông qua việc có rất nhiều hàng quán bán đồ ăn truyền thống của Việt Nam, mặt tiền không hề đẹp mà chỉ ngồi trong ngõ, trong hẻm nhưng hàng ngày vẫn có hàng dài người xếp hàng chỉ để mong thưởng thức một bát bún ngan hay một tô hủ tiếu.

T.An (26 tuổi, Hà Nội), một blogger chuyên viết về ẩm thực cho biết, với công việc của mình, T.An phải đi ăn ở rất nhiều hàng quán, đa dạng ở cả món Việt món nước ngoài rồi sau đó đăng bài trải nghiệm lên trang cá nhân hoặc các hội nhóm. Sau khoảng 3 năm theo đuổi công việc này, T.An nhận thấy rằng: “Mặc dù kênh của tôi có người xem, chủ yếu là các bạn trẻ - đối tượng thường được cho là dễ “sính ngoại”. Nhưng tôi dễ dàng nhận thấy các bài đăng về các món ăn của nước ta thường được quan tâm hơn hẳn so với nước bạn”.

T.An cho rằng đây là một dấu hiệu đáng mừng cho thấy dù trong thời hiện đại, ẩm thực nước ngoài hội nhập vào nước ta nhưng hương vị Việt vẫn thừa sức giữ chân thực khách dù ở bất kỳ độ tuổi nào. Điều đó đồng nghĩa với việc ẩm thực Việt không chỉ thu hút với khách nước ngoài mà vẫn giữ vị trí số 1 với thực khách trong nước.

Giữ vững hương vị truyền thống

Mới đây, sau hơn nửa năm chờ đợi, danh sách các nhà hàng, quán ăn trong ấn bản đầu tiên của Michelin Guide Hà Nội và TP HCM đã lộ diện. Trong đó, có 4 nhà hàng đã vinh dự nhận được 1 sao của Michelin. Trong đó có 3/4 nhà hàng bán đồ ăn Việt Nam là Anan Saigon (TP HCM), Gia Restaurant (Hà Nội) và Tầm Vị (Hà Nội).

Phở gia truyền Bát Đàn. (Ảnh Internet)

Điểm chung của 3 nhà hàng nói trên là đều giữ vững yếu tố truyền thống trong món ăn, dù mỗi nhà hàng sẽ có cách biến tấu riêng biệt. Như tại Tầm Vị - một nhà hàng Việt “chuẩn cơm mẹ nấu” với phân khúc giá thành trung bình, các mâm cơm chuẩn hương vị miền Bắc được ra đời với những món đặc trưng như cá kho, canh cua mồng tơi, hay đậu phụ rán tẩm hành... Thực đơn chỉ đơn giản là vậy nhưng dưới sự kết hợp giữa bàn tay khéo léo của người đầu bếp với nguyên liệu tươi ngon theo mùa, Tầm Vị đã mang lại cho thực khách những bữa cơm nhà mang đậm hương vị truyền thống.

Khác với Tầm Vị, Anan Saigon và Gia Restaurant lại thuộc phân khúc nhà hàng cao cấp nhưng giá trị cốt lõi của món ăn vẫn là yếu tố truyền thống của ẩm thực Việt. Tại Anan Saigon, vị đầu bếp người Mỹ gốc Việt Peter Cuong Franklin đã kết hợp kiến thức sâu rộng của mình về hương vị ẩm thực Việt với các kỹ thuật quốc tế đương đại mà ông học được tại các nhà hàng nổi tiếng thế giới nhằm tạo ra phiên bản ẩm thực Việt Nam mà nhiều người chưa bao giờ được nếm thử.

Còn tại Gia Restaurant - một nhà hàng được phục vụ theo phong cách fine dining (một hình thức tiệc tại các nhà hàng, khách sạn cao cấp, từ 4 sao trở lên) với menu hành trình trải nghiệm hương vị qua 12 món ăn và thức uống đi kèm. Thực đơn sẽ được thay đổi theo mùa, lấy cảm hứng từ di sản ẩm thực Việt Nam và sẽ không xuất hiện lại trong mùa mới.

Có thể thấy được các món ăn dù ở trong một nhà hàng cao cấp với giá mỗi món lên đến tiền triệu, một nhà hàng ấm cúng với giá cả từ 100.000 - 200.000 đồng hay chỉ là món ăn vài chục nghìn đồng nơi ngõ hẻm đều có thể nâng tầm ẩm thực Việt theo cách riêng của mình. Điều đó cho thấy nghệ thuật ẩm thực Việt thành công đến vậy cũng chính bởi luôn giữ vững hương vị truyền thống trong mọi món ăn.