Tưởng chừng vụ việc chấm dứt, đến năm 2009, chính quyền xã bất ngờ ra thông báo thu hồi 143m2 đất của bà Vy theo diện đất công. Mặc dù trước đó, cũng chính quyền xác nhận với cơ quan tố tụng rằng diện tích trên thuộc di sản bố mẹ bà Vy để lại.
Em nuôi trưng giấy chuyển nhượng giả giành đất
Theo hồ sơ vụ việc, bà Vy có chị ruột Vũ Thị Soạn (chết năm 1999) và em nuôi Đặng Thị Liên (chết năm 1998). Bà Liên vốn có tên là Vũ Thị Lụa, nhưng từ sau cải cách ruộng đất năm 1956-1957, bà Lụa thay đổi họ tên thành Đặng Thị Liên, cắt đứt quan hệ với bố mẹ bà Vy.
Ngoài lời khai của họ hàng, bản thân bà Vy (thông qua trợ giúp viên của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước TP.Hà Nội và phiên dịch ngôn ngữ kí hiệu) xác nhận những thông tin trên.
Sau khi bà Soạn qua đời, nội tộc họ Vũ họp bàn, giao cho ông Vũ Văn Lưu (SN 1947) là em họ (con chú ruột) đứng ra tổ chức ma chay, trông nom ruộng vườn và chăm sóc bà Vy. Thời điểm này, ông Lưu cùng gia đình đang sinh sống ở miền Nam buộc phải chuyển về địa phương vì trách nhiệm dòng tộc giao phó.
Từ khi chuyển về, gia đình ông Lưu sống cùng bà Vy trên phần đất bố mẹ bà để lại. Ông thay chị họ quản lý tài sản thừa kế gồm: Thửa đất rộng 671m2 và hai ao nước rộng 358m2. Việc giao cho ông Lưu quản lý tài sản, chăm sóc bà Vy được nội tộc họ Vũ ở Ninh Dương họp bàn, có văn bản ghi nhớ.
Năm 2003, chồng bà Liên (chết cách đây 3 năm) cùng bảy người con làm đơn khởi kiện đòi chia tài sản thừa kế. Các nguyên đơn cho rằng bà Liên là chị em nuôi với bà Soạn, bà Vy nên cùng được hưởng phần tài sản thừa kế từ bố mẹ như nhau.
Phía nguyên đơn đưa ra bằng chứng tờ giấy chuyển nhượng thừa kế đất ao vườn có nội dung do bà Soạn lập có nội dung: Do gia đình chỉ có ba chị em gái, trong đó bà Liên là con nuôi nên quyết định chia cho vợ chồng bà Liên cùng các con cháu được toàn quyền sử dụng 150m2 đất vườn và ao nước rộng 215m2. Giấy chuyển nhượng ghi ngày lập 2/4/1997.
Tuy nhiên, phía ông Lưu và bà Vy không đồng ý, cho rằng tờ giấy trên là giả mạo. Mặt khác, bà Liên đã thay đổi họ tên, chuyển ra khỏi gia đình từ năm 1956 nên không được xem là thành viên gia đình. Bà Liên cũng không có trách nhiệm nuôi dưỡng bà Vy nên không được xem xét hưởng tài sản thừa kế.
Năm 2005, TAND huyện Thanh Oai đưa vụ kiện ra xét xử. Tòa sơ thẩm nhận định chữ viết của bà Soạn với chữ viết, chữ kí trong tờ chuyển nhượng phía nguyên đơn cung cấp không phải do cùng một người viết ra. Điều này được cơ quan kĩ thuật hình sự Công an tỉnh Hà Tây (cũ) giám định, kết luận.
Tòa cũng nhận định việc nguyên đơn đòi chia tài sản chưa hợp lệ. Tuy nhiên, HĐXX cho rằng năm 2000, khi gia đình nguyên đơn xây cổng trên diện tích đã được chia theo đơn của người chị cả thì bà Vy “nhất trí vui vẻ không phản đối”.
Chỉ từ năm 2003 tới đây, bà Vy thay đổi ý chí không cho gia đình em nuôi sử dụng đất nữa. Trước đó, gia đình nguyên đơn có nuôi dưỡng chị gái tật nguyền. Từ đó, tòa sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện, tuyên bố nguyên đơn được quyền sử dụng ao nước rộng 215m2 và 150m2 nằm trong thửa đất rộng 671m2.
| |
| Bà Vy bên mảnh đất tranh chấp. |
Đại diện bị đơn kháng cáo. Tòa án tỉnh Hà Tây quyết định đình chỉ xét xử vụ án, tuyên bản án sơ thẩm có hiệu lực. Phía bị đơn lại khiếu nại và ngày 10/10/2006, VKSND tỉnh ra kháng nghị lên Ủy ban thẩm phán (UBTP) tỉnh Hà Tây đề nghị xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy án sơ thẩm.
Trong bản kháng nghị, VKSND nêu rõ bố mẹ bà Vy, sau đó chị cả của bà Vy qua đời đều không để lại di chúc. Khối tài sản đang tranh chấp gồm hai gian nhà, ba gian bếp và hai cái ao. Từ khi bố mẹ qua đời, toàn bộ tài sản trên do bà Soạn quản lý, khi bà Soạn chết thì giao lại bà Vy.
VKS tỉnh Hà Tây nhận định từ khi bố mẹ bà Vy chết tính đến ngày 19/4/2004 khi chồng bà Liên khởi kiện đã hết thời hiệu về thừa kế đối với di sản. Hơn nữa, tờ chuyển nhượng mang tên bà Soạn đã được tổ chức giám định kĩ thuật hình sự Hà Tây kết luận không đủ cơ sở chứng minh do bà Soạn viết ra.
Mặt khác, kết quả xác minh tại UBND xã Thanh Cao xác định bà Soạn cùng bà Vy quản lý toàn bộ tài sản bố mẹ để lại, bà Soạn đứng tên trong sổ địa chính, đã đóng thuế đầy đủ. Bà Soạn đã được cấp sổ đỏ đối với phần đất 108m2 trong thửa đất rộng 671m2. Do đó không thể xem đây là tài sản chung. Việc tòa cấp sơ thẩm coi đây là tài sản chung và chia cho các thừa kế bà Liên là không đúng.
Ngày 8/2/2007, UBTP tòa án Hà Tây mở phiên họp xét xử giám đốc thẩm vụ án. Phiên tòa nhận định tòa sơ thẩm đã áp dụng sai nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TANDTC. Bởi theo nghị quyết này, điều kiện để được chia tài sản chung khi thời hiệu chia thừa kế đã hết là các đồng thừa kế không tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận là di sản chưa chia.
Mặt khác, bà Vy là người có nhược điểm về thể chất (câm điếc bẩm sinh, không biết chữ). Trong giấy ủy quyền của bà Vy cho ông Lưu tại tòa sơ thẩm không thể hiện có người phiên dịch theo quy định pháp luật. Từ đó, tòa án tỉnh tuyên hủy án sơ thẩm, giao tòa án huyện Thanh Oai xét xử lại từ đầu.
Ngày 25/5/2009, đại diện nguyên đơn tự nguyện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện. Đến ngày 26/5/2009, TAND huyện Thanh Oai ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự “tranh chấp kiện chia thừa kế” ròng rã nhiều năm.
Chính quyền bất ngờ lấy đất “sung công”
Sau phán quyết cuối cùng của tòa án tỉnh Hà Tây, tưởng chừng mọi rắc rối pháp lý chấm dứt với người phụ nữ câm điếc. Nhưng không, theo gia đình bà Vy, phía người em nuôi dù rút đơn kiện nhưng không thực thi bản án.
Cụ thể, sau khi ông Lưu chở đất về san lấp hai ao nước từ năm 2015 và xây tường bao quanh nuôi gà, con gái bà Liên có đơn khiếu nại. Chính quyền xã xuống hiện trường yêu cầu ông Lưu tạm dừng thi công.
Đến tháng 6/2015, gia đình bà Liên tiếp tục mang thép, tôn ra quây tròn diện tích ao nước rộng 215m2 đã được ông Lưu lấp đất. Ông Lưu lên trình báo chính quyền, cán bộ xã xuống lập biên bản nhưng những người rào đất không kí tên mà tiếp tục gia cố tường bao.
Bức xúc vì trình báo nhiều lần mà chính quyền không giải quyết, ông Lưu đã thuê xe múc, xe ba gác về tự tháo dỡ tường rào. Nhưng ngay sau đó, hàng chục cán bộ xã cùng công an xã, huyện có mặt tại hiện trường lập biên bản.
Chính quyền cho rằng ông Lưu có hành vi phá hoại tài sản người khác và đưa xe ủi, xe ba gác về trụ sở tạm giữ. Sau hai tháng, chiếc xe ủi được trả lại chủ, riêng xe ba gác vẫn bị công an huyện giữ.
“Tôi nhiều lần lên công an huyện xin lại tài sản bị thu giữ đều được hẹn giải quyết. Thậm chí một cán bộ cho biết sẽ khởi tố tôi về tội hủy hoại tài sản. Trong khi đó, gia đình tôi gửi hàng chục lá đơn tố cáo việc các con bà Liên rào chiếm đất trái phép thì không thấy ai hồi âm”, ông Lưu bức xúc.
Lạ hơn nữa, như lời ông Lưu: Sau đó không lâu, đích thân Chủ tịch xã bấy giờ là Trần Văn Lợi nhiều lần đến gặp ông đề nghị chia đất cho gia đình con bà Liên để giải quyết mọi chuyện nhẹ nhàng. Lúc đầu, ông Lưu đồng ý cho phần ao rộng 143m2.
Nhưng vài ngày sau, Chủ tịch xã Lợi lại đến đề nghị ông Lưu phải cho thêm đất. Ông Lưu không đồng ý. Vài ngày sau, xã thông báo về việc thu hồi phần đất trên để xây dựng sân chơi thiếu nhi. Trong quyết định của xã ghi phần đất ao rộng 143m2 là đất công. Hiện tại diện tích này đã được chính quyền xã huy động nhân dân lát bê tông, mua ghế đá về dựng.
Mâu thuẫn là, trước đó, khi tòa án các cấp giải quyết vụ kiện đòi chia tài sản của chồng bà Liên và bảy người con, thì chính quyền xã Thanh Cao từng xác nhận với tòa án, tài sản bố mẹ bà Vy để lại gồm thửa đất rộng hơn 600m2 và hai ao (ao lớn rộng 215m2, ao nhỏ rộng 143m2).
“Cùng là ý kiến của chính quyền địa phương, tại sao lại bất nhất như thế. Phải chăng chính quyền thấy em họ tôi (bà Vy) câm điếc mà cố tình chiếm dụng? Tôi và em họ đã làm đơn khiếu nại, tố cáo Chủ tịch xã thu hồi đất trái phép”, ông Lưu nói.
Hiện, ông Lưu và bà Vy đang được các trợ giúp viên Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước TP Hà Nội hỗ trợ về mặt pháp luật. Cán bộ Trung tâm trợ giúp pháp lý được Công an huyện mời về tiếp cận gia đình bà Vy cũng không đồng tình với những việc làm của chính quyền. Người này đã hỗ trợ bà Vy trong việc khiếu nại đảm bảo quyền lợi hợp pháp.