Mượn tiền nhưng không trả
Bà Biểu cho biết, do có sự quen biết với bà Nguyễn Thị Mười (trú tại số 6 phố Hoài Thanh, phường Ninh Xá, TP Bắc Ninh) nên bà cho bà Mười vay hai lần, tổng số tiền 454 triệu đồng. Cụ thể, giấy vay tiền ngày 21/1/2017 bà Mười vay bà Biểu 400 triệu đồng, lãi suất theo thỏa thuận, hẹn đến tháng 1/2018 sẽ trả. Quá trình vay, ngày 11/3/2017, bà Mười đã trả cho bà Biểu 100 triệu đồng, đến tháng 7/2017 bà Mười nhờ ông Phạm Văn Đảng trả hộ 3 tháng tiền lãi, số tiền gốc còn lại và tiền lãi bà Mười vẫn chưa trả cho bà Biểu.
Giấy vay tiền ngày 16/5/2017, nội dung ghi ông Phạm Văn Tuấn cùng bà Mười có vay của bà Biểu số tiền 108 triệu đồng, hẹn 60 ngày trả đầy đủ. Tuy nhiên, bà Mười và ông Tuấn chưa thanh toán nên bà Biểu yêu cầu bà Mười phải trả số tiền gốc cùng tiền lãi theo quy định. Ngày 8/11/2017, bà Biểu khởi kiện yêu cầu bà Mười phải trả số tiền gốc, lãi và lãi quá hạn của hai lần vay với tổng số tiền là hơn 402 triệu đồng.
Trong quá trình giải quyết vụ kiện, bà Biểu có đơn đề nghị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đối với chiếc xe ô tô BKS 99A-070... của bà Mười và TAND TP Bắc Ninh đã ra Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời số 01/BPKCTT ngày 06/12/2017.
Về phía bà Mười cho rằng, tháng 1/2017 bà và bà Biểu đầu tư tiền vào dự án của Công ty thiết kế 3D Viettek tại Hà Nội (Cty 3D), Công ty con của Công ty DSL do ông Phạm Văn Đảng làm Giám đốc; bà Biểu góp 400 triệu đồng nhưng chỉ lấy tên bà Mười trong hợp đồng, đồng thời yêu cầu bà Mười viết giấy vay tiền lập ngày 21/1/2017.
Đối với giấy vay tiền lập ngày 16/5/2017, có chữ ký của bà Mười với ông Phạm Văn Tuấn là do bà Biểu đầu tư với Công ty khơi nguồn sáng tạo do ông Tuấn làm Phó Giám đốc; bà Biểu nộp 80 triệu đồng nhưng yêu cầu ông Tuấn phải viết giấy vay tiền cả gốc cả lãi là 108 triệu đồng, trong giấy vay tiền bà Biểu yêu cầu ông Tuấn phải viết cả tên bà Mười...Việc bà Biểu khởi kiện yêu cầu bà Mười phải trả theo 02 giấy vay tiền là 354 triệu đồng (tiền gốc) bà Mười đồng ý trả, nhưng phải đợi Cty 3D trả thì bà Mười mới có tiền trả cho bà Biểu.
Bản án sơ thẩm bị kháng nghị
Ngày 27/6/2018, TAND TP Bắc Ninh đã đưa vụ kiện “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản” giữa nguyên đơn là bà Phùng Thị Biểu và bị đơn là bà Nguyễn Thị Mười ra xét xử và quyết định: Chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Biểu. Buộc bà Mười phải trả cho bà Biểu số tiền gốc, tiền lãi tổng cộng hơn 402 triệu đồng. Tiếp tục duy trì Quyết định số 01/BPKCTT ngày 06/12/2017 của TAND TP Bắc Ninh.
Tuy nhiên, ngày 23/7/2018, Viện trưởng VKSND tỉnh Bắc Ninh có Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 02/QĐKNPT-VKS-DS đối với Bản án số 17/2018/DS-ST ngày 27/6/2018 của TAND TP Bắc Ninh theo thủ tục phúc thẩm và đề nghị TAND tỉnh Bắc Ninh xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy Bản án số 17/2018/DS-ST ngày 27/6/2018, trong đó có lý do TAND TP Bắc Ninh thụ lý giải quyết vụ án khi chưa đủ điều kiện khởi kiện vi phạm điểm b khoản 1 Điều 192 BLTTDS. Theo đó, ngày 21/1/2017, bà Mười và bà Biểu xác lập hợp đồng vay tài sản là số tiền 400 triệu đồng, có thỏa thuận về lãi suất, thời hạn trả là “Hẹn 1 năm sau trả tiền”... Như vậy, theo thỏa thuận giữa bà Biểu và bà Mười thì đến ngày 21/1/2018 nếu bà Mười vi phạm nghĩa vụ trả tiền thì mới xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của bà Biểu. Theo đó, quyền khởi kiện của bà Biểu được xác định kể từ khi bà Mười vi phạm nghĩa vụ trả tiền gốc và lãi. Ngày 8/11/2017, bà Biểu khởi kiện yêu cầu đòi tiền khi chưa đến hạn thanh toán, nhưng tòa án thụ lý giải quyết là vi phạm điểm b khoản 1 Điều 192 BLTTDS.
Nhìn nhận vụ việc dưới góc độ pháp lý, Luật sư Đỗ Trung Kiên (Đoàn Luật sư Hà Nội) nêu quan đểm: Kháng nghị của VKSND tỉnh Bắc Ninh cho rằng, TAND TP Bắc Ninh đã vi phạm điểm b khoản 1 Điều 192 BLTTDS, khi thời hạn của hợp đồng vay tài sản chưa đến thời hạn trả, do bà Mười chưa vi phạm nghĩa vụ của hợp đồng nên việc bà Biểu khởi kiện là không phù hợp. Tuy nhiên trong trường hợp này, bà Biểu đã chứng minh bà Mười vi phạm nghĩa vụ trả lãi trong hợp đồng vay tài sản. Cụ thể, bà Mười mới trả được 3 tháng tiền lãi cho bà Biểu thông qua ông Đảng, nghĩa là bà Mười biết nghĩa vụ phải trả lãi của mình, còn tiền lãi còn lại bà Mười vẫn chưa trả cho bà Biểu theo giấy vay tiền lập ngày 21/1/2017 là đã vi phạm vào Điều 10 Bộ luật Dân sự nên việc bà Biểu khởi kiện trước khi hợp đồng vay tài sản đến hạn và việc TAND TP Bắc Giang thụ lý giải quyết vụ án là có cơ sở pháp lý theo quy định tại Điều 154 và Điều 157 Bộ luật Dân sự./.