Bản án ủng hộ hành vi trái luật?
Như Báo Pháp luật Việt Nam đã từng phản ánh tại bài viết: “Tranh chấp QSDĐ ở Bình Thuận: Toà cố tình “đánh lận con đen”, xử án ngược đời?”, đăng ngày 5/3/2018, Bản án số 03/2017/DS-ST ngày 13/3/2017 của TAND tỉnh Bình Thuận có nhiều vi phạm quy định pháp luật.
Vi phạm nghiêm trọng nhất, theo các luật sư, đó là vấn đề xem xét hiệu lực pháp lý của hợp đồng chuyển nhượng. Cụ thể, về thu thập chứng cứ, Tòa chưa xác định rõ nguồn gốc và chủ thể QSDĐ đã giao dịch và tranh chấp. Giấy chứng nhận QSDĐ cấp cho hộ gia đình nhưng lại không đưa người liên quan (các thành viên trong hộ) vào vụ án dẫn đến áp dụng sai về điều kiện giao dịch, từ đó Tòa đã áp dụng sai quy định pháp luật về việc công nhận hợp đồng chuyển nhượng bị vô hiệu về chủ thể giao dịch.
Nói cụ thể hơn, hai Giấy chứng nhận QSDĐ số U 231026 và U 231027, cùng được cấp ngày 6/5/2002, đều thể hiện, đất này là UBND huyện Bắc Bình cấp cho hộ gia đình bà Nguyễn Thị Đào và hộ gia đình ông Phạm Trung Nhân. Tuy nhiên, tại 2 hợp đồng chuyển nhượng (174/CN và 175/CN), mỗi hợp đồng chỉ có chữ ký của bà Đào, ông Nhân. Trong khi hộ gia đình còn có 3 thành viên khác là Phạm Trung Nguyên, Phạm Thanh Nhàn, Phạm Thanh Nhã, là đồng sở hữu QSDĐ.
Ông Phạm Trung Nguyên (SN 1983) cho biết, ông và 2 người em (Nhàn, Nhã) không hề uỷ quyền cho mẹ (bà Đào) và anh trai (ông Nhân) ký hợp đồng bán đất, cũng như không hề ký tên trong hợp đồng bán đất, tuy nhiên không hiểu vì sao chính quyền địa phương lại công nhận hợp đồng. Càng không hiểu vì sao khi xét xử vụ án, TAND tỉnh Bình Thuận không hề mời các anh em ông lên làm việc, lấy ý kiến, mặc dù họ là đồng sở hữu của tài sản chuyển nhượng, tranh chấp.
Với việc công nhận 2 hợp đồng nói trên, dư luận đặt nghi vấn, có phải TAND tỉnh Bình Thuận nhắm mắt làm ngơ trước cái sai của chính quyền huyện Bắc Bình trước đây. Thông qua đó, một lần nữa công nhận việc chuyển nhượng một cách trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân?
Nhiều luật sư cho rằng, với giao dịch chuyển nhượng của vụ án này thì không thể công nhận hợp đồng chuyển nhượng cho các bên. Ngoài ra, bản án cũng có nhiều dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng khác, như chưa xác định đúng nghĩa vụ chứng minh việc giao nhận tiền, bản án có lời khai nhiều người với tư cách là người làm chứng nhưng lại không đưa vào vụ án và triệu tập tham gia phiên toà xét xử, hợp đồng chuyển nhượng có dấu hiệu vi phạm về trình tự thực hiện việc chuyển nhượng.
Diễn biến mới đây, sau khi Cục THADS Bình Thuận có thông báo về việc cưỡng chế thi hành án, diễn ra vào ngày 20/3/2018, 3 anh em ông Nguyên đã làm đơn kêu cứu đến các cơ quan có thẩm quyền, đề nghị hoãn thi hành án và xem xét lại bản án. “Bản án 03/2017/DS-ST của TAND tỉnh Bình Thuận hoàn toàn trái pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của 3 anh em tôi”, ông Nguyên bức xúc.
“Sẽ xem xét lại bản án”
Ngày 13/3/2018, trao đổi với phóng viên về việc Bản án 03/2017/DS-ST bị cho là có nhiều vi phạm, bà Nguyễn Thị Hiệp Hoà, Phó Chánh án TAND tỉnh Bình Thuận cho rằng bản án đã có hiệu lực pháp luật, hiện tại chưa bị cơ quan thẩm quyền ra văn bản kháng nghị, ngăn chặn nên các bên phải tuân theo. Bà Hoà cho biết, Toà sẽ tiến hành xem xét lại bản án, quá trình làm việc của thẩm phán, nếu có phát hiện sai sót sẽ kiến nghị với cơ quan cấp trên.
Trước đó, liên quan đến vụ việc, ông Dương Văn Nhiên, Chánh Văn phòng VKSND tỉnh Bình Thuận cho hay, đơn vị sẽ tiến hành xem xét bản án khi có đơn khiếu nại của đương sự, việc rà soát bản án tiến hành theo quy trình. Nếu nhận thấy việc khiếu nại có căn cứ, bản án có dấu hiệu vi phạm pháp luật, lãnh đạo đơn vị sẽ xem xét việc đề nghị VKSND Cấp cao kháng nghị bản án.
Tương tự, ông Vũ Đức Hải, Cục trưởng Cục THADS tỉnh Bình Thuận cho biết, cơ quan sẽ xem xét lại bản án theo phản ánh của đương sự, nếu nhận thấy có căn cứ cho rằng bản án vi phạm pháp luật, Cục sẽ cân nhắc việc kiến nghị đến người có thẩm quyền kháng nghị bản án. Tuy nhiên, cũng theo ông Hải, đơn vị đã ra quyết định và thông báo cưỡng chế, thời gian thực hiện ngày 20/3.
Trước những vi phạm của bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Thuận đã phân tích, các cơ quan chức năng tỉnh Bình Thuận đến nay vẫn chỉ dừng lại ở việc hứa rà soát, xem xét. Trong khi đó, các thành viên gia đình ông Nhân, bà Đào như đang ngồi trên đống lửa khi tài sản của mình bị chuyển nhượng trái luật nhưng vẫn được công nhận, giờ sắp bị cưỡng chế một cách oan trái.
Báo PLVN tiếp tục phản ánh về vụ việc.
Theo Luật sư Trần Đức Phượng (Đoàn luật sư TP HCM), trong vụ án này, sai sót từ việc lập hợp đồng cho đến việc UBND xã xác nhận, UBND huyện thẩm định cho đến việc thu giấy và cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Đến khi xảy ra tranh chấp và đã xử đi xử lại nhưng vẫn chưa xác định đúng chủ thể của QSDĐ (QSDĐ của hộ gia đình nhưng lại xác định của cá nhân) và lại dùng chứng cứ (lời khai của người không tham gia vụ án) để tuyên án công nhận giao dịch chuyển nhượng trái pháp luật.
Các cơ quan nhà nước cần xem xét lại bản án, hủy án để xét xử sơ thẩm lại nhằm đảm bảo việc xét xử đúng theo quy định pháp luật và tôn trọng quyền tài sản của những người trong hộ gia đình (nhưng không được tham gia vụ án). Nếu có thiệt hại liên quan đến giao dịch thì các bên có quyền yêu cầu bên có lỗi bồi thường thiệt hại.
