Cần nhấn mạnh, vụ việc của gia đình bà Lê Thị Phương Mai trong tháng 4/2019 đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Đồng Nai xem xét giải quyết sự việc và báo cáo Thủ tướng trước ngày 30/8/2019.
Về phía cơ quan chuyên ngành, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có ý kiến đánh giá sự việc “nội dung phức tạp, kéo dài và đến nay chưa xử lý dứt điểm, thoả đáng” và giao Thanh tra Bộ phối hợp các cơ quan vào cuộc xử lý. Tuy nhiên, đến nay, UBND tỉnh Đồng Nai vẫn chưa giải quyết và báo cáo vụ việc theo trình tự.
Tỉnh “quên” hơn 3 năm
Trong Văn bản gửi UBND tỉnh Đồng Nai vừa qua, Bộ TN&MT cho biết: nhận được đơn của bà Lê Thị Phương Mai (SN 1942, chủ DNTN Thuận An 2, sau này là Công ty TNHH Thành Thuận, ngụ tại 325, khu 3, ấp 2, xã An Hòa, TP Biên Hòa, Đồng Nai) khiếu nại liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của gia đình bà, giao cho Liên hiệp hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp tỉnh Đồng Nai (Dona Coop) để thực hiện dự án mỏ đá Tân Cang. Đồng thời, Báo Pháp Luật Việt Nam có Văn bản số 113/CV-BPLVN ngày 08/4/2019 chuyển thông tin phản ánh liên quan đến cưỡng chế thu hồi đất của gia đình bà Mai không đúng quy định của pháp luật.
Sau khi xem xét, Bộ TN&MT có ý kiến như sau, theo phản ánh của bà Mai, gia đình bà có doanh nghiệp (tên là Công ty TNHH Thành Thuận) đã làm thủ tục để xin thăm dò, khai thác trên phần đất của gia đình bà nhưng không được địa phương cho phép. Khi thu hồi đất của gia đình bà để giao cho Donacoop thì địa phương thực hiện áp giá bồi thường ban đầu với số tiền là 32,925 tỷ đồng, nhưng sau đó lại giảm xuống còn 9,507 tỷ đồng không đúng quy định. Gia đình bà đã nhiều lần có đơn về các nội dung trên nhưng chưa được chính quyền địa phương xem xét, giải quyết, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của gia đình bà.
Liên quan đến nội dung trên, Bộ TN&MT nhắc lại chuyện cũ, cụ thể năm 2015 Bộ đã có Văn bản số 991/BTNMT-TTr ngày 27/3/2015 đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai kiểm tra, giải quyết theo quy định và thông báo kết quả đến Bộ TN&MT.
Nhưng đến nay (sau hơn 3 năm – PV) Bộ chưa nhận được kết quả giải quyết của UBND tỉnh và bà Mai vẫn tiếp tục gửi đơn khiếu nại và kêu oan. Do vậy, Bộ TN&MT tiếp tục chuyển nội dung đơn của bà Mai đến UBND tỉnh Đồng Nai để sớm chỉ đạo, xem xét, giải quyết dứt điểm theo quy định của pháp luật, trả lời công dân và thông báo kết quả đến Bộ TN&MT.
Sự việc “chưa xử lý dứt điểm, thoả đáng”
Trước đó, Báo PLVN trong tháng 3 và tháng 4/2019 đã có loạt bài “Chính quyền bức tử doanh nghiệp” phản ánh việc cụ Lê Thị Phương Mai (SN 1942, chủ DNTN Thuận An 2, sau này là Công ty TNHH Thành Thuận) tố cáo bị chính quyền TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai phân biệt đối xử trong đầu tư kinh doanh; cưỡng chế tài sản trái quy định pháp luật…
Cụ thể, từ đầu tháng 3/2019, sau khi phát hiện vụ việc của gia đình cụ Mai đã gây bức xúc dư luận từ nhiều năm qua tại Đồng Nai, PLVN đã tìm hiểu, điều tra, thu thập thông tin, có loạt bài “Chính quyền bức tử doanh nghiệp”, phản ánh sự việc gia đình cụ Mai vốn có quốc tịch Pháp, để có quyền kinh doanh đầu tư theo quy định giai đoạn đó, đã xin từ bỏ quốc tịch Pháp, nhập quốc tịch Việt Nam.
Loạt bài có nội dung phản ánh dấu hiệu sai phạm của địa phương với DN của cụ Mai liên quan các vấn đề giao đất; thu hồi đất; quy hoạch, khai thác tài nguyên khoáng sản; thoả thuận, đền bù giá đất; tổ chức cưỡng chế, giải toả…
Sau khi Báo đăng, nhận thấy đây là một sự việc có dấu hiệu trái pháp luật, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh, ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà đầu tư, không thực hiện đúng các chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về tạo điều kiện tối đa cho các thành phần kinh tế phát triển… Báo PLVN đã có một số buổi làm việc với Bộ TN&MT, cung cấp thêm thông tin cụ thể, cung cấp hồ sơ sự việc.
Sau buổi làm việc, Bộ TN&MT đã có công văn nhận xét: “Qua nghiên cứu tài liệu hồ sơ, đây là việc có lịch sử từ những năm 2001, nội dung phức tạp, kéo dài và đến nay chưa xử lý dứt điểm, thoả đáng”. Vì vậy Bộ TN&MT giao Thanh tra Bộ chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị có liên quan như sau: 1. Rà soát, tổng hợp nội dung thông tin liên quan đến quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường để cung cấp đến Báo PLVN; 2. Xem xét, hướng dẫn xử lý vụ việc theo thẩm quyền và chức năng nhiệm vụ được giao; báo cáo lãnh đạo Bộ”.
“Làm lơ” với chỉ đạo của Thủ tướng
Trước đó, Văn phòng Chính phủ cũng có Văn bản số 3912/VPCP-V.I truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình về sự việc. Công văn nêu rõ, Thủ tướng Chính phủ đã nhận được phản ánh về khiếu nại của bà Lê Thị Phương Mai và Công ty TNHH Thành Thuận bị gây khó khăn, phân biệt đối xử trong việc cưỡng chế, thu hồi đất để giao cho Dona Coop khai thác đá.
“Về việc này, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình chỉ đạo UBND tỉnh Đồng Nai xem xét, giải quyết những phản ánh của Báo PLVN về khiếu nại, kiến nghị của gia đình bà Mai theo đúng quy định pháp luật, thông báo kết quả cho Báo PLVN và báo cáo Thủ tướng trước ngày 30/8/2019”.
Từ gần 20 năm trước, gia đình cụ Lê Thị Phương Mai vừa khai hoang, vừa nhận chuyển nhượng hơn 20 ha đất (tại ấp Tân Cang, xã Phước Tân, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) xây dựng các công trình trên đất, xin lập Khu du lịch sinh thái. Tỉnh Đồng Nai yêu cầu phải làm 11km, xây cầu bê tông dài hơn 25m bắc qua sông.
Tuy nhiên, sau khi cụ Mai đã thực hiện các “yêu sách” từ các cơ quan chức năng thuộc tỉnh, khu đất bất ngờ rơi vào quy hoạch mỏ đá Tân Cang. Cụ Mai xin chuyển sang được khai thác đá trên đất của mình phù hợp với quy hoạch của Nhà nước, thu hồi vốn đầu tư, thực hiện các quyền của người sử dụng dất.
Thế nhưng Đồng Nai không chấp nhận, cho rằng tỉnh có “chủ trương” chỉ cho các doanh nghiệp Nhà nước khai thác khoáng sản. Theo nhận định của các chuyên gia “chủ trương” này có dấu hiệu vi phạm Luật Khoáng sản và các quy định về đầu tư kinh doanh khác, vì Thủ tướng mới có thẩm quyền.
Dù đây là dự án đầu tư muốn lấy đất phải thỏa thuận với người có đất, nhưng Đồng Nai vẫn ra quyết định thu hồi hơn 10 ha đất cụ Mai, giao Dona Coop – không phải là doanh nghiệp Nhà nước - khai thác đá, cưỡng chế mang toàn bộ tài sản nhà cụ Mai đi đâu chưa rõ. Số tiền bồi thường ban đầu là gần 30 tỷ, sau đó Đồng Nai hạ dần, chỉ còn hơn 7 tỷ.
Số đất còn lại hơn 5 ha, cụ Mai tiếp tục xin được khai thác đá nhưng vẫn không được chấp nhận. Cụ Mai mất hết tiền bạc, công sức đầu tư, chỉ còn lại 5 ha đất nằm giữa mỏ đá bụi mù mịt, không thể làm ăn được gì, hiện lại có dấu hiệu bị Dona Coop lấn đất. Con cái cụ Mai đắp lò đốt than mưu sinh thì bị ngăn cản, bị cơ quan chức năng địa phương “điều tra”.
Sau khi PLVN đăng tải sự việc, nhiều cơ quan chức năng như Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao), Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam… đã làm việc với Báo, tìm hiểu sự việc, đề nghị cung cấp hồ sơ tài liệu về sự việc để có những động thái tiếp theo.
PLVN sẽ tiếp tục phản ánh các diễn biến mới liên quan sự việc.
