Bệnh giao mùa
Bệnh tai mũi họng thường xuất hiện quanh năm, tuy nhiên vào thời điểm giao mùa thường bùng phát mạnh, được xếp vào loại nhiễm khuẩn đường hô hấp: Viêm mũi, viêm họng, viêm VA, viêm Amidan, viêm xoang, viêm tai giữa.
Bệnh dễ bùng phát khi có yếu tố thuận lợi như thời tiết thay đổi, nhiễm vi rút cảm cúm, vi rút hợp bào đường thở…
Nguyên nhân gây bệnh viêm đường hô hấp chủ yếu do nhiễm virus, chiếm đến 80%. Trước tiên cần phải xác định nguyên nhân gây bệnh do virus hay vi khuẩn để điều trị hợp lý, vì nếu do virus thì không sử dụng kháng sinh.
Để biết bệnh do vi khuẩn hay virus, dựa vào các đặc điểm sau: Virus thì dấu hiệu toàn thân ít, thường sốt cơn, sau khi dùng thuốc hạ sốt thì trẻ vẫn chơi ngoan, ăn uống được, khám không có hạch, ít ảnh hưởng toàn thân.
Còn bệnh do vi khuẩn, ngoài yếu tố nhiễm trùng còn nhiễm độc, nên trẻ mệt mỏi, chán ăn, môi khô, lưỡi bẩn, sau khi dùng thuốc hạ sốt trẻ vẫn mệt, dễ nổi hạch.
Mỗi năm một đứa trẻ có thể nhiễm khuẩn đường hô hấp trên 5 - 6 lần. Triệu chứng chủ yếu như mệt mỏi, chảy nước mũi, ngạt mũi và ho kéo dài. Chu kỳ mỗi siêu vi trùng từ 5 - 7 ngày sẽ hết (ngoại trừ một số siêu vi trùng nguy hiểm như sởi, rubela).
Các virus hay gặp như: Virus cúm, sởi, SRV, Adeno virus, Rhino virus. Các vi trùng gây bệnh chính gồm: Phế cầu, Liên cầu, H. Influenzae, B. Cataralis. Ngày nay y học phát hiện thêm nhiều loại mới. Muốn điều trị cần căn cứ vào vi trùng để dùng kháng sinh phù hợp.
Tỉ lệ nhiễm vi trùng ở trẻ em phổ biến. Còn ở người lớn gần đây ghi nhận nhiều trường hợp viêm họng do trào ngược dạ dày. GS Sơn cho biết các cơ quan hô hấp trên do tiếp xúc nhiều với môi trường nên dễ gây viêm nhiễm.
Điều trị viêm tai giữa
GS Sơn lưu ý, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi thường mắc bệnh viêm tai không chảy mủ rất nguy hiểm, tỉ lệ khoảng từ 5 đến 7%. Nguyên nhân bệnh viêm tai không chảy mủ là do tắc vòi tai (từ họng lên tai), do vi trùng, siêu vi trùng; vấn đề dị ứng cơ địa trẻ khác nhau. Những trẻ thường bị chảy nước mũi, viêm họng nhiều lần có nguy cơ mắc viêm tai không chảy mủ cao. Đặc trưng nhất của bệnh là trẻ nghe kém mà phụ huynh không phát hiện được.
Trước đây, không phát hiện sớm thì nhiều trẻ lớn lên bị điếc mà không biết lý do. Hiện với hệ thống nội soi tai, hệ thống đo nhĩ lượng, trở kháng trong tai, đã hạn chế được căn bệnh này. Nếu phát hiện sớm, bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn. Việc chữa trị khá đơn giản, đặt ống thông khí OTK dẫn lưu ra sẽ khỏi bệnh.
Việc phòng bệnh viêm tai không chảy mủ đóng vai trò quan trọng. Trẻ cần thường xuyên kiểm tra tai mũi họng, theo dõi các giai đoạn tổn thương. Dị ứng viêm tai không chảy mủ còn có thể kéo dài cho tới khi trẻ lớn. Phải giữ cho mũi, họng không bị viêm tái phát nhiều lần. Ngoài ra, phụ huynh không nên cho trẻ đi bơi ở những nơi có nguồn nước bẩn.
 |
Phòng tránh viêm họng
Theo GS Sơn, viêm họng là bệnh rất hay gặp ở cả người lớn và trẻ em vì họng là “ngã tư” đường ăn thở, nhiều yếu tố thần kinh, nhiều phản ứng thần kinh nội tiết. “Họng là một trong những cơ quan nhạy cảm có tác dụng như thở, đưa thức ăn xuống dạ dày, bảo vệ và chắn không cho dị vật chui xuống đường thở.
Họng gồm 3 phần: Từ lưỡi gà hất lên gọi là họng mũi, phần há miệng nhìn thấy bằng mắt thường là họng miệng, còn từ đáy lưỡi trở xuống gọi là hạ họng. Dân gian thường nói viêm họng ở đây là viêm họng miệng”, ông Sơn giải thích.
Có nhiều nguyên nhân gây viêm họng, nhưng chủ yếu là do virus (80%) như rhinovirus, virus hợp bào đường thở, virus cúm, …còn lại 20% do vi khuẩn.
Viêm họng thường chia làm 2 loại: cấp tính và mãn tính. Nguyên nhân của viêm họng cấp tính có thể do siêu vi trùng cúm, viêm họng hạch đau mắt đỏ. Viêm họng cấp tính thường có biểu hiện sốt, đau đầu, mệt mỏi, chảy nước mũi, chán ăn, rát họng, trẻ em hay quấy khóc, nuốt chất rắn thấy đau; không gây nguy hiểm chết người nhưng dễ gây biến chứng. Trẻ từ 5 đến 13 tuổi hay mắc bệnh này. Với trẻ em viêm họng cấp tính kéo dài dẫn đến các chứng như viêm tai, xoang, thanh quản, phế quản.
Điều đáng lo lắng là khi bị bệnh, thông thường người dân tự ý đi mua thuốc ở ngoài cửa hàng, thấy đỡ là dừng ngay, dễ gây kháng kháng sinh. Nhưng điều này vô tình khiến những lần sau người bệnh mắc phải sẽ bị nặng hơn. Bệnh rất dễ tái phát.
Nếu viêm họng cấp tính không được chữa trị dứt điểm thì sẽ chuyển sang mãn tính. Triệu chứng lúc này người bệnh cảm giác rát họng, hay ho vặt, có đờm ở họng. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà GS Sơn khuyên có cách chữa khác nhau như: viêm amidan mãn tính thì có thể cắt amidan, viêm họng hạt thì có thể điều trị bằng cách đốt.
“Việc sử dụng thuốc phải thận trọng. Tốt nhất là người dân nên “phòng hơn chữa bệnh””, GS Sơn cho biết.
Tránh xa môi trường bị ô nhiễm, khí thải, hóa chất độc hại. Rửa tay sau khi ho, đi vệ sinh, trước khi ăn, tránh việc nhiễm vi trùng. Mùa đông, trẻ nhỏ và người già cần giữ ấm cơ thể nhất là cổ, ngực, gan bàn chân. Hạn chế uống nước đá, hút thuốc hay đun bếp than, dầu trong nhà; đeo khẩu trang khi ra đường; tránh uống chất kích thích như rượu, bia, cà phê, đồ uống có ga.
Trẻ em cần được tiêm chủng theo lịch tiêm phòng. Tránh ăn những thực phẩm quá chua, cay sẽ gây tổn thương niêm mạc. Tốt nhất vệ sinh răng miệng hàng ngày, súc họng bằng nước muối sinh lý.
Theo kinh nghiệm của GS Sơn: “Mỗi tối sau khi đánh răng, súc miệng bằng nước muối sinh lý, bệnh nhân nên ngậm khoảng một thìa mật ong rồi nuốt từ từ. Một số phụ huynh cho rằng bị viêm họng tránh cho con ăn tôm, cua, thịt và da gà sẽ bị ho, điều này không đúng. Chỉ khi nào trẻ bị dị ứng mới phải kiêng những thức ăn dễ gây dị ứng để tránh trẻ bị thiếu dinh dưỡng do kiêng khem quá mức”.
Nếu viêm họng do trào ngược thì phải điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Người bệnh hạn chế chất kích thích, chú ý bảo vệ cơ thể khi thời tiết thay đổi./.
