Nhiều nguy hiểm khôn lường
Nơi xảy ra hoả hoạn là ngôi nhà 6 tầng nằm sâu trong con ngõ nhỏ. Khi vụ cháy xảy ra, các con đường xung quanh chung cư mini này đều bị bịt kín. Mặt trái không có cửa sổ, mặt sau bị chắn bởi một ngôi nhà khác, bên phải, đằng trước và tum đều được hàn sắt kiên cố. Không gian nhỏ hẹp, không có lối thoát hiểm và phương tiện chữa cháy, các ban công hay tum đều có khung sắt nhằm chống trộm. Do đó, khi có hoả hoạn xảy ra, việc thoát ra khỏi chung cư mini này là điều cực kỳ khó khăn. Trong trường hợp này, người dân đã kịp thời báo cho lực lượng chức năng nên 11 người đã được giải cứu, không có thiệt hại về người.
Đáng nói, thực trạng nhà chung cư mini tự phát mất an toàn phòng cháy, chữa cháy hiện trở nên phổ biến. Các cơ quan chức năng đã xử phạt không ít trường hợp, thậm chí đình chỉ hoạt động một số công trình nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để tình trạng này.
Một số liệu đáng báo động từ cuộc kiểm tra toàn quốc năm 2020 của Cục Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cho biết, hơn 1.200 nhà chung cư trên toàn quốc không đảm bảo về an toàn cháy nổ.
Còn theo Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), trong hơn 10 năm qua đã nở rộ tình trạng khoét lõm xây dựng chung cư mini, “chung cư hộp diêm”, có nhiều tầng, nhiều căn hộ mini tại các đô thị, các quận nội thành. Trong đó, có những công trình nhà chung cư mini xây dựng trái phép, sai phép, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, không đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy, không đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ cho người mua, làm phát sinh tranh chấp ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội.
Xu hướng nở rộ chung cư mini tự phát và việc thiếu vắng các quy định đang gây ra nhiều bất cập, đặc biệt trong công tác phòng cháy, chữa cháy. Theo Phụ lục V Nghị định 136/2020/NĐ-CP, danh mục dự án, công trình, phương tiện giao thông cơ giới thuộc diện thẩm duyệt thiết kế về phòng cháy và chữa cháy bao gồm: Nhà chung cư, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá cao 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000m3 trở lên; nhà hỗn hợp cao từ 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000m3 trở lên phải buộc có giấy phép về phòng cháy, chữa cháy.
Bởi vậy, với những công trình nhà ở cao chưa đến 7 tầng và tổng khối tích chưa đến 5.000m3, chủ đầu tư thường lựa chọn không xin thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy để bớt tốn kém. Chính vì vậy, họ cũng thường không trang bị các phương tiện phòng cháy, chữa cháy để ngăn ngừa rủi ro này. Người dân sống trong toà nhà cũng không được trang bị kỹ năng về phòng cháy, chữa cháy và phối hợp với cảnh sát chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn khi có hỏa hoạn.
Quản lý nghiêm chung cư mini
Hiện nay, số lượng chung cư mini tự phát ngày càng tăng và khó quản lý hơn. Đơn cử, nếu chủ nhà không khai báo tạm trú cho người thuê nhà, không đăng ký kinh doanh thì không thể áp dụng các quy định về phòng cháy, chữa cháy, bởi trên danh nghĩa đây vẫn là nhà riêng.
Theo Hiệp hội Bất động sản TP HCM, một trong những nguyên nhân quan trọng nhất để xảy ra tình trạng này là bởi quy định pháp luật hiện hành về phát triển nhà ở riêng lẻ của hộ gia đình, cá nhân vẫn còn thiếu những quy định, hướng dẫn cụ thể về trường hợp của các chung cư mini tự phát như hiện nay. Nguyên nhân khác là những “lỗ hổng” trong công tác thực thi pháp luật của quản lý Nhà nước, đặc biệt là cấp cơ sở, về việc cấp phép xây dựng, cho thuê, bán, giám sát việc đảm bảo phòng cháy, chữa cháy,…
Tuy nhiên, việc rà soát và hoàn thiện các quy định pháp luật để quản lý chặt chẽ loại chung cư này không phải trong một sớm một chiều có thể giải quyết được. Phương án trước mắt vẫn là phải đẩy mạnh tuyên truyền, vận động để người dân nâng cao ý thức phòng cháy. Về phía người dân, cũng nên chủ động trang bị kiến thức và cẩn trọng khi quyết định mua căn hộ tại các chung cư mini tự phát; đồng thời nên tham gia các buổi tập huấn về phòng cháy, chữa cháy tại nơi mình sống để nắm vững những kỹ năng khi có sự cố xảy ra.
