Chuyện lạ giữa thủ đô: Đất sử dụng ổn định gần nửa thế kỷ không được cấp sổ đỏ

Những ngày qua, báo Pháp luật Việt Nam nhận được đơn thư của bà Nguyễn Thị Thu Hoa (ở tổ dân phố số 5, phường Cổ Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) về việc gia đình bà và hơn chục hộ dân sống quanh đó bị thu hồi hàng nghìn mét vuông đất sử dụng ổn định lâu dài nhưng không được đền bù thoả đáng.

Theo bà Hoa và các hộ dân, số đất trên được thu hồi để thực hiện “Dự án xây dựng tuyến đường nối từ Trường Đại học Mỏ Địa chất vào Khu Công nghiệp Nam Thăng Long". Điều đáng nói là các hộ dân không những bị thu hồi đất không được đền bù, mà chính quyền địa phương đang để tồn tại tình trạng người dân sinh sống tại khu vực mấy chục năm vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) dù khu đất mà các hộ dân sinh sống đã ở ổn định lâu dài, đóng thuế đầy đủ cho nhà nước và không xảy ra tranh chấp, khiếu kiện.

Ông Nguyễn Đức Thảo (trú tại tổ dân phố số 5, phường Cổ Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm) cho biết: “Chúng tôi bắt đầu xuống đây di dân khai hoang, cải tạo đất, lập ấp từ những năm 67, 68, nhiều người dân đã đến nhưng rồi cũng đi vì ở đây họ không chịu được cảnh khổ… Chúng tôi đã quá nhiều lần đo đạc đề nghị làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không nhớ nổi nữa. Hơn nửa thế kỷ chúng tôi sống trên mảnh đất của mình mà nơm nớp lo, vì chẳng được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Giữa thủ đô, mà có chuyện này, chúng tôi cũng thấy lạ thật đấy!”.

Tiếp xúc với nhóm phóng viên, bà Nguyễn Thị Thu Hoa - người đại diện cho hơn 10 hộ dân làm đơn khiếu nại - cho biết: “Đã hàng chục năm nay chúng tôi làm đơn kiến nghị đến các cấp chính quyền, từ địa phương tới trung ương, và hàng chục cơ quan báo chí. Nhưng hy vọng rồi lại thất vọng. Sổ đỏ không được cấp, dù chúng tôi đến đây khai hoang, lập ấp, chứ không phải nhảy dù, lấn chiếm đất công. Mọi chủ trương, quy định của nhà nước đều được chúng tôi chấp hành đầy đủ..”.

Nói thêm về “Dự án xây dựng tuyến đường nối từ Trường Đại học Mỏ - Địa chất..." mà nhà nước đang triển khai, bà Hoa và những người đại diện cho các hộ dân có liên quan đến sự việc chia sẻ thêm: “Người dân chúng tôi chỉ muốn yên ổn làm ăn, ổn định cuộc sống. Dự án của Nhà nước, nhân dân chúng tôi đều đồng thuận. Nhưng việc Hội đồng bồi thường Hỗ trợ và tái định cư quận Bắc Từ Liêm ra thông báo 74/TB-HĐBTHT& TĐC ngày 18/4/2018 kê khai chi tiết tiền bồi thường hỗ trợ của diện tích đất là 0 đồng thì chúng tôi thực sự bức xúc và thấy vô lý. Đỉnh điểm là ngày 20/4 vừa rồi, UBND Phường Cổ Nhuế 2 dưới sự chỉ đạo của UBND quận Bắc Từ Liêm tiến hành cưỡng chế, đập phá tài sản của dân”…

Theo Luật sư Lê Anh Dũng (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội), tại khoản 2 Điều 101 Luật đất đai 2013 quy định: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 01/7/2004 và không vi phạm pháp luật về đất đai. Nay được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt đối với nơi đã có quy hoạch thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.”

Theo tìm hiểu của Nhóm phóng viên Báo PLVN, theo chủ trương di dân khai hoang, cải tạo đất phục vụ cho hoạt động sản xuất của UBND TP Hà Nội và UBND huyện Từ Liêm cũ, từ trước năm 1986 đã có 5 hộ dân đến khai hoang, sinh sống tại xóm Ấp (Tổ dân phố số 5, phường Cổ Nhuế 2). Sau đó, có thêm hàng chục hộ dân khác đã di dân đến đây và dày công vun đắp, xây dựng mảnh đất này. Đồng thời trong suốt quá trình sinh sống, những người dân nơi đây đều chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước, đóng thuế và không có bất kỳ tranh chấp đất đai với ai.

Ngày 18/4/2018, Hội đồng bồi thường Hỗ trợ và tái định cư thuộc UBND quận Bắc Từ Liêm ra Thông báo số 74/TB-HĐBTHT & TĐC về việc niêm yết công khai tại trụ ở UBND Phường ít nhất 20 ngày, lấy ý kiến dự thảo phương án bồi thường cho những hộ gia đình, cá nhân và tổ chức khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện “Dự án xây dựng tuyến đường nối từ Trường Đại học Mỏ Địa chất vào Khu công nghiệp Nam Thăng Long” trên địa bàn Phường Cổ Nhuế 2. Tại thông báo trên nêu rõ “Tiền bồi thường, hỗ trợ của diện tích thu hồi là 0 đồng”, lý do thì không được giải thích rõ ràng.

Theo biên bản bàn giao trách nhiệm quản lý hành chính nhà nước theo địa giới hành chính được phê duyệt giữa xã Cổ Nhuế (nay là phường Cổ Nhuế) và xã Liên Mạc (nay là phường Cổ Nhuế) ngày 21/11/2003 xác định, diện tích đất chuyển giao đã được các hộ dân sử dụng từ nhiều năm về trước. Biên bản kiểm tra ngày 14/11/2003 do Công an huyện Từ Liêm, Công an xã Cổ Nhuế và Công an xã Liên Mạc cũng xác định có tổng cộng 25 hộ dân với 105 nhân khẩu có hộ khẩu thường trú KT2 đến từ xã Liên Mạc đã cư trú ổn định, hợp pháp từ nhiều năm về trước.

Tại Báo cáo kết quả kiểm tra, rà soát việc thực hiện công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng (GPMB) dự án Xây dựng tuyến đường nối từ trường Đại học Mỏ Địa chất vào Khu công nghiệp Nam Thăng Long ngày 28/8/2019, Thanh tra TP Hà Nội cũng đã có kết luận: “Khi thực hiện xác nhận nguồn gốc đất phục vụ công tác giải phóng mặt bằng để thực hiện Dự án, UBND Phường Cổ Nhuế 2 chỉ căn cứ vào bản đồ lập năm 1994 kèm theo sổ mục kê năm 2000, trong đó có ghi “Thuỵ Phương” để xác nhận đất là do Phường quản lý mà không căn cứ vào Sổ theo dõi, quản lý đất công ích. Sổ theo dõi, quản lý quỹ đất nông nghiệp không giao theo Nghị định số 64/CP của Chính phủ và thực tế sử dụng đất của 5 hộ để làm căn cứ xác nhận diện tích đất của 5 hộ sinh sống tại đây sử dụng đất nông nghiệp do UBND Phường quản lý là không đúng nguồn gốc và thực tế sử dụng."

Báo cáo của Thanh tra TP gửi UBND TP Hà Nội cũng đặc biệt nhấn mạnh: Quyết định thu hồi đất và phương án bồi thường, hỗ trợ của UBND quận Bắc Từ Liêm căn cứ vào xác nhận nguồn gốc đất của UBND phường Cổ Nhuế 2 là không chính xác, vấn đề này cần phải điều chỉnh đúng với thực tế sử dụng.

Chỉ tính riêng từ tháng 5/2018 đến nay, những hộ dân sinh sống tại Xóm Ấp, Tổ dân phố số 5, Phường Cổ Nhuế 2 quận Bắc Từ Liêm đã gửi hàng trăm đơn thư khiếu nại đến các cơ quan có thẩm quyền đề nghị kiểm tra nguồn gốc đất để đảm bảo quyền lợi cho người dân. Những lá thư “kêu cứu” cũng được người dân cần mẫn gửi đến hàng chục cơ quan báo chí. Nhưng dường như hành trình đi tìm câu trả lời thoả đáng vẫn “rất xa” khi quyết định cưỡng chế số 874 đối với bà Nguyễn Thị Thu Hoa và các hộ dân Tổ dân phố số 5 được ban hành và chính thức thực hiện cưỡng chế vào ngày 20/04/2021 mới đây.

Để tiếp tục xác minh, làm rõ vụ việc do người dân phản ánh, nhóm PV Báo Pháp luật VN đã liên hệ với lãnh đạo UBND Phường Cổ Nhuế 2, nhưng được người đứng đầu cơ quan này hẹn trả lời phóng viên sau ngày 23/5. Liệu người dân nơi đây có được câu trả lời thoả đáng sau nhiều năm đằng đẵng chờ đợi hay không? Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu và thông tin tới bạn đọc về sự việc…