Theo ông Hài: “Tình trạng này tồn tại nhiều năm nay. Làm gì quy hoạch cả nhà người ta vào trong khu danh thắng nhà cách nhà vài mét, nên chuyện họ xây là bình thường, vì nhu cầu sinh nở. Không cho họ xây, họ ở đâu?
Thứ hai đừng nói di sản ruộng bậc thang nuôi sống được người dân. Xin hỏi có chế độ chính sách gì không? Tôi đã kiến nghị việc này rất nhiều. Đến nay Sở Văn hóa và các ngành vẫn không giải quyết được nên đừng bắt người dân giữ lại ruộng trồng lúa khi người ta còn đói. Đây là điều bất hợp lý.
Thế nên vừa rồi tôi đã có chỉ đạo: Tỉnh không làm thì huyện duyệt một dự án để hỗ trợ trực tiếp cho đồng bào khoảng 1,5 tỷ đồng trồng cải dầu”.
Theo ông Hài: “Nếu xây ở ruộng bậc thang thì tháo dỡ ngay, còn ở trong làng bản phá sao được? Quy hoạch ruộng bậc thang phải toàn ruộng chứ không thể khoanh cả khu dân cư vào đấy.
Việc này tôi đã kiến nghị rất nhiều, xin UBND tỉnh 40 tỷ để bố trí khu tái định cư. Đây là một bài toán tôi đã yêu cầu bên UBND huyện có báo cáo, đề xuất, kiến nghị lên tỉnh thực hiện. Nhưng tỉnh bỏ một đồng ra cũng xót ruột. Không ông nào bỏ ra nên bây giờ dân ở đâu, sống bằng gì?”.
Trước câu hỏi “về tình trạng ruộng bậc thang như vậy, UBND tỉnh Lào Cai có chỉ đạo gì không?”, Bí thư Huyện ủy Sa Pa cho biết: “Đến bây giờ tỉnh vẫn chưa thông qua được một chính sách gì. Tôi tiếp xúc với bà con nhân dân rất nhiều nên rất hiểu nhu cầu của người dân và đã chỉ đạo UBND lập một dự án để làm có lợi cho người dân...”.
Nói về trách nhiệm của tập thể, cá nhân khi để xảy ra tình trạng xâm hại danh thắng ruộng bậc thang, ông Hài nói: “Trách nhiệm này phải thuộc về UBND tỉnh, các sở, ngành và UBND huyện. Hiện mới cưỡng chế được 3 cái, lập hồ sơ có quyết định được 8 cái, còn 47 cái đã lập biên bản. Việc xử lý mỗi một công trình phải mất 39 ngày nên không thể nói phá là phá ngay được, làm gì cũng phải đúng quy định pháp luật”.
“Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết số 56 từ tháng 3/2019. Nghị quyết chỉ có thời hạn 6 tháng đến 30/9/2019, nhưng mới cho gia hạn đến 30/6/2020 phải xử lý dứt điểm 47 công trình vi phạm còn lại.
Thông điệp gửi cho tất cả các xã và các đồng chí phụ trách để biết được rằng nếu không làm theo nghị quyết sẽ bị kỷ luật, kể cả tập thể và cá nhân nằm trong quy hoạch. Việc này là của cả Ban Thường vụ Huyện ủy chứ không phải là cá nhân tôi. Tôi chỉ thay mặt thường vụ ký thôi… Nhưng nói gì thì nói, việc này không đơn giản chút nào, phức tạp lắm”.
Trước đó, như PLVN đã phản ánh, tháng 11/2013, ruộng bậc thang Sa Pa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận di sản danh thắng Quốc gia với vùng quy hoạch chủ yếu ở hai xã Tả Van và Lao Chải.
Cơ quan chức năng đã khoanh vùng diện tích bảo vệ danh thắng ruộng bậc thang Sa Pa là 749ha, thuộc ba xã Lao Chải, Tả Van và Hầu Thào của huyện Sa Pa, trong đó khu vực bảo vệ cấp 1 (nghiêm ngặt) 450ha (nằm chủ yếu ở xã Tả Van); khu vực bảo vệ cấp 2 là 298ha ở xã Lao Chải…
Thời gian gần đây, ruộng bậc thang Sa Pa đang bị tàn phá nghiêm trọng, phá vỡ quy hoạch và vẻ đẹp vốn có, khi nhiều chủ đầu tư ngang nhiên san lấp, lấn chiếm ruộng bậc thang để xây homestay, nhà ở kinh doanh thu lợi nhuận.
Từ cuối tháng 7 đầu tháng 8/2019, hoạt động tự ý chuyển nhượng đất đai, xây nhà ở, cơ sở kinh doanh du lịch trên đất ruộng bậc thang, xâm phạm và làm biến dạng danh thắng quốc gia diễn ra công khai, nở rộ mà không hề bị ngăn chặn hay xử lý từ chính quyền địa phương.
Ở hai xã Tả Van, Lao Chải, hiện tình trạng xây những homestay, trong đó có công trình của Eco Palm House gồm nhiều bungalow được xây kiên cố bê tông cốt thép, nhà sàn lợp mái tôn, mái ngói vẫn đang diễn ra.
Toàn bộ những công trình này được xây dựng trong vùng trọng điểm, không có giấy phép xây dựng, tàn phá danh thắng, phá vỡ cảnh quan... và đến nay đã được hoàn thiện đưa vào sử dụng.
