Như PLVN đã phản ánh, mới đây ông Nguyễn Chấn (SN 1923, ngụ Phường 6, Quận 3, TP HCM) tố cáo con trai mình là Nguyễn Quốc Toàn (Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Nam Á - Nam Á Bank) “cấu kết với nhiều người khác có hành vi chiếm đoạt tài sản của ông là cổ phần, cổ phiếu, vốn góp tại Nam Á Bank và các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hoàn Cầu”.
Tuy nhiên, sau đó các con gái của bà Tư Hường lại có đơn gửi cơ quan CSĐT cho rằng nếu có việc tranh chấp tài sản trong gia đình thì đó chỉ là quan hệ dân sự và các bên có thể khởi kiện ra tòa. Cụ thể, từ năm 2012 bà Tư Hường đã mong muốn ông Toàn tiếp tục quản lý tài sản, điều hành công việc kinh doanh của gia đình. Việc chuyển giao công khai giữa các con, được sự đồng thuận của các thành viên trong gia đình khi bà còn đang minh mẫn. Trước khi giao cho ông Toàn, những người con khác cũng đã được bà Tư Hường trao cho nhiều cơ hội quản lý, kinh doanh nhưng đều không thành công.
Bản thân ông Chấn cũng cho biết, giữa năm 2016, bà Tư Hường bị bệnh nên giao cho con là ông Toàn quản lý Nam Á Bank và Tập đoàn Hoàn Cầu. Do đó, các con gái trong nhà đã làm đơn đề nghị đình chỉ hoạt động điều tra vụ án liên quan đến đơn tố cáo của ông Chấn.
Cùng quan điểm, Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Ủy viên Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP HCM, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP HCM), nhận định, vụ việc có tính chất dân sự nhiều hơn hình sự vì bản chất là tranh chấp thừa kế tài sản.
“Khi có lời tố cáo thì việc thụ lý giải quyết phải đúng trình tự rồi mới quyết định về khởi tố. Đây là việc dân sự, tranh chấp cổ phiếu có thể đưa ra tòa”, Luật sư Hậu chia sẻ.
Theo Luật sư Hậu: “Tranh chấp trong gia đình là chuyện có thể xảy ra, đặc biệt khi đụng đến tiền bạc. Thực tế cuộc sống có rất nhiều hoàn cảnh như vậy. Do đó, cơ quan CSĐT cần điều tra khách quan, toàn diện”.
Giải thích sâu hơn về cổ phần, cổ phiếu có được xem là tài sản và Bộ luật Dân sự quy định thế nào về việc thừa kế cổ phần, cổ phiếu, Luật sư Hồ Điệp (Đoàn Luật sư TP HCM) cho rằng, khoản 1 Điều 105, Bộ luật Dân sự quy định tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Trong khi theo Điều 110 Luật Doanh nghiệp năm 2014, công ty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Vì vậy cổ phần, cổ phiếu được coi là một loại tài sản.
“Sau khi bà Tư Hường chết mà để lại tài sản gồm cổ phần, cổ phiếu, vốn góp, bất động sản thì sẽ phát sinh quyền thừa kế của những người được hưởng. Nếu giữa các đồng thừa kế phát sinh tranh chấp về thừa kế thì các bên có quyền khởi kiện yêu cầu tòa giải quyết”, Luật sư Điệp nói.
Luật sư Thái Đức Long (Đoàn Luật sư TP HCM) phân tích, tranh chấp tài sản này có hai quan hệ, đó là quan hệ giữa các thành viên trong gia đình và quan hệ cổ đông trong doanh nghiệp và đều thuộc về quan hệ dân sự, vẫn chưa phải là quan hệ hình sự. “Nếu cần thì khởi kiện ra tòa để giải quyết tranh chấp, chứ không thể xử lý hình sự bằng việc khởi tố vụ án”, Luật sư Long nói.
Trao đổi với PV, Luật sư Nguyễn Văn Nam (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết, thực tế cho thấy, chủ trương “không hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự” đã xuất hiện trong Nghị quyết số 35/NQ-CP về “hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020” được Chính phủ ban hành vào tháng 5/2016. Trong cuộc đối thoại giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với cộng đồng doanh nghiệp cả nước vào 29/4/2016 được báo chí đăng tải, người đứng đầu Chính phủ đã phát đi thông điệp “doanh nghiệp là động lực của phát triển kinh tế”.
Suốt cuộc đối thoại, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần lớn nhất là không hình sự hoá các quan hệ hành chính và kinh tế. Và thông điệp “không hình sự hóa các quan hệ kinh tế” được nhắc lại đến 3 lần trong hơn 5 giờ đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp cả nước ngày 29/4. Ngay sau cuộc đối thoại trên, vào 16/5/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 35/NQ-CP về “hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020”, trong đó nổi bật là mục tiêu và nguyên tắc: “Không hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự, đồng thời xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật”.