Du lịch Việt làm gì khi “luật chơi” toàn cầu thay đổi?

Chưa thể khẳng định bao giờ

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong 4 tháng đầu năm đạt 3,7 triệu lượt, giảm 38% so với cùng kỳ 2019. Trong đó, khách châu Á đạt 2,7 triệu lượt khách, giảm 40% so với cùng kỳ. Các thị trường khách quan trọng nhất với du lịch Việt Nam đều giảm mạnh. Khách Trung Quốc (hơn 893.000 lượt) giảm 48%, khách Hàn Quốc (hơn 820.000 lượt) giảm 43%, Nhật Bản (hơn 200.000 lượt) giảm 34%. 

Theo Tổng cục Du lịch, nguyên nhân chính của việc khách quốc tế sụt giảm mạnh do chính sách dừng cấp thị thực cho người nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam từ 0h ngày 18/3 để phòng, chống dịch Covid-19. Hiện khách quốc tế vẫn chưa được nhập cảnh vào nước ta. Các đường bay quốc tế cũng chưa được cấp phép khai thác trở lại. 

Mới đây, Cơ quan Xúc tiến Du lịch Nhật Bản tại Việt Nam (JNTO) cho biết đã tiến hành khảo sát online đối với các công ty du lịch, hãng hàng không về việc mở bán lại các sản phẩm du lịch Nhật Bản. Kết quả khảo sát cho thấy 98,2% doanh nghiệp tham gia khảo sát trả lời “muốn mở bán lại” các sản phẩm du lịch Nhật Bản và các chuyến bay đến Nhật Bản sau khi dịch Covid-19 kết thúc. Thời điểm mở bán lại sản phẩm du lịch Nhật Bản được kỳ vọng là mùa lá đỏ năm 2020 và mùa xuân năm 2021. 

Bên cạnh đó, với câu hỏi những điều gì cần thiết để mở bán lại các sản phẩm du lịch hoặc các chuyến bay đến Nhật Bản, có 23% doanh nghiệp cho biết Nhật Bản tuyên bố an toàn cũng như gửi thông điệp chào mừng. Có 21% doanh nghiệp muốn nắm thông tin về các biện pháp hỗ trợ để thúc đẩy việc phát triển tour, 16% doanh nghiệp cho biết cần nới lỏng các quy định về xuất nhập cảnh giữa hai nước Nhật Bản và Việt Nam.

Một số công ty lữ hành tại TP HCM như Vietravel cho biết chắc chắn hiện nay doanh nghiệp chưa khai thác được thị trường nước ngoài cũng như chưa đưa khách Việt Nam đi du lịch nước ngoài mà tập trung khai thác du lịch trong nước. Trước mắt trong tháng 5, công ty đưa ra sản phẩm đi bằng đường bộ và điểm đến có bán kính 300km trở lại.

Giai đoạn tiếp theo từ giữa tháng 6 khi các hãng hàng không mở lại đường bay bình thường, công ty tiếp tục xây dựng sản phẩm đi bằng đường hàng không xa hơn. Giai đoạn 3 là sẽ căn cứ tình hình khống chế dịch bệnh ở các nước cũng như chính sách của Chính phủ, công ty có hướng xây dựng tour du lịch nước ngoài cũng như làm việc với đối tác nước ngoài để đưa khách nước ngoài đến Việt Nam khi điều kiện cho phép.

“Luật chơi” sẽ thay đổi

Dịch bệnh Covid-19 đã hoành hành ở tất cả các châu lục, từ Á, Âu sang Mỹ và hiện giờ đang diễn biến rất phức tạp ở Mỹ Latinh. Tuy nhiên, sau khi một số nước đã qua đỉnh dịch và khống chế được sự lây lan của dịch bệnh, khi mùa hè đang tới gần ở phía Bắc bán cầu nơi nền kinh tế vốn dựa rất nhiều vào hoạt động du lịch thì nhiều hãng lữ hành vẫn đang lo lắng họ sẽ không gặt hái được gì trong mùa cao điểm sắp tới. Chính vì thế, nhiều doanh nghiệp và nhiều nước đang khuyến khích người dân bắt đầu đi du lịch trở lại, nhưng vẫn phải giữ thái độ thận trọng cần thiết.

Theo tờ New York Times, nhiều hãng hàng không sẽ mở lại đường bay quốc tế trong thời gian tới. Đơn cử, hãng hàng không Emirates cho biết sẽ sắp lại lịch bay với số lượng khách hạn chế tới 9 điểm đến, trong đó có London và Frankfurt, kể từ ngày 21/5. Áo và Đức cũng đã quyết định mở lại 3 cửa khẩu chung từ ngày 13/5, tức chỉ một ngày sau khi lãnh đạo hai nước nhất trí về các biện pháp khôi phục di chuyển tự do giữa hai bên.

Trong khi đó, một số nước ở vùng Baltic như Estonia, Latvia và Lithuania cho phép người dân đi lại trong nhóm với nhau. Ở châu Đại dương, Australia và New Zealand cũng đồng ý cho người dân du lịch qua lại giữa hai nước. Ủy ban Châu Âu ngày 13/5 cũng đề xuất những nước có cùng mức độ dịch trong Liên minh Châu Âu nên mở cửa cho nhau, để từ đó dần tiến tới việc khôi phục lại việc di chuyển tự do trong toàn bộ 27 nước thành viên.

Còn tại Việt Nam, trong tháng 6, đại diện Vietnam Airlines cho biết, hành trình Hà Nội/TP HCM - Incheon dự kiến sẽ được khai thác với tần suất 2 chuyến/tuần/chặng. Đây đều là những chuyến bay thương mại nhưng chỉ khai thác 1 chiều từ Việt Nam. Chiều từ Hàn Quốc về sẽ không chở khách theo yêu cầu của Chính phủ Việt Nam. Hành khách có thể transit (quá cảnh) tại Incheon để đi đến một số thành phố của Mỹ. 

Trước đó, tại cuộc đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước ngày 9/5, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc nêu đề xuất Chính phủ Việt Nam cho phép mở lại đường bay với những nước cơ bản đã khống chế được đại dịch như Hàn Quốc để các nhà đầu tư, chuyên gia, người lao động có thể sang Việt Nam làm việc và trở lại trạng thái bình thường mới.

Tuy vậy, chưa một cơ quan nào có thể khẳng định lúc nào có thể hồi phục các chính sách về thị thực, xuất nhập cảnh ở Việt Nam hay ở các nước khác mà chỉ căn cứ vào tình hình dịch bệnh và có những sự linh hoạt nhất định. 

Mặt khác, chính sách, gói hỗ trợ du lịch của các quốc gia đối với du khách cũng có thể thay đổi nhất định. Mới đây, Bộ Du lịch – Thể thao Thái Lan đề xuất thu thêm mức thuế cao nhất từ 300 baht (tương đương 200.000VND) đối với mỗi người nước ngoài tới Thái Lan. Nếu được phê duyệt, chính sách này sẽ được áp dụng trong quý IV năm 2020.

Việc đánh thuế đối với người nước ngoài sẽ được tiến hành đối với tất cả những người tới bằng đường không, đường bộ hoặc đường biển. Tiền thuế này giúp tăng ngân sách nhà nước, góp phần xây dựng lại và phát triển chuỗi cung ứng du lịch vốn đã bị tổn thương bởi đại dịch Covid-19, bảo vệ an toàn và an ninh cho du khách quốc tế. 

Như vậy, trong tương lai gần, chưa có một khẳng định nào chắc chắn về thị trường du khách quốc tế có thể hồi phục tại Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung. Dù vậy, một số quốc gia, khu vực đang từ từ nới lỏng biên giới để bắt đầu chào đón lại những vị khách nước ngoài vào quốc gia của mình. Tuy nhiên, tâm lý e ngại sẽ là một trở ngại lớn; chưa kể, khủng hoảng kinh tế đã và đang thu hẹp “hầu bao” của các du khách.

Trong bối cảnh hiện nay vẫn có thể chắc chắn một điều, đó là du lịch quốc tế trong trạng thái “bình thường mới” không còn giống như trước kia, phải ưu tiên yếu tố an toàn, phòng dịch lên hàng đầu. Để làm được điều này, không chỉ các chính phủ phải công khai thông tin mà bản thân du khách phải có trách nhiệm hơn, chủ động hơn trong việc tìm hiểu lịch trình, thông tin dịch bệnh, chính sách du lịch tại điểm đến… để có những quyết định đúng đắn nhất.