Đáng chú ý, Hãng tin Bloomberg còn cho rằng, Tập đoàn mẹ Casino (Pháp) quyết định sẽ bán chuỗi Big C vì tới nay thị trường Việt Nam được đánh giá không phải là trọng điểm đối với chiến lược kinh doanh toàn cầu của Casino trong dài hạn.
Big C, Metro đều chọn M&A
Thông cáo vừa được Tập đoàn Casino, đơn vị sở hữu thương hiệu Big C tại Việt Nam phát đi nêu rõ, đây là một phần của kế hoạch tái cơ cấu tài chính trên toàn cầu trong thời gian tới nhằm giảm dần các khoản nợ. Cụ thể, Casino dự kiến sẽ huy động số vốn khoảng 2 tỷ euro (2,2 tỷ USD) trong năm sau thông qua các giao dịch bất động sản, đồng thời sẽ tiến hành bán lại một số tài sản không cốt lõi.
Casino hiện đang triển khai việc tái cơ cấu tài chính sau khi giá cổ phiếu của Tập đoàn này giảm hơn 40% trong năm nay do suy thoái kinh tế tại Brazil và đồng Real của nước này vẫn đang trên đà mất giá. Trong một thông cáo khác, Tập đoàn này cho biết, việc bán bớt tài sản tại khu vực Mỹ Latinh trong tháng 7/2015 đã giúp thu về hơn 1,7 tỷ euro. Khu vực này hiện cũng đóng góp tới phân nửa doanh số bán lẻ của Tập đoàn trong năm 2014. Nếu kế hoạch tái cơ cấu tài chính thành công, các khoản nợ của Casino có thể sẽ giảm xuống mức còn 3,75 tỷ euro vào cuối năm sau, một chuyên gia phân tích của Tổ chức Tư vấn Kepler Cheuvreux nhận định với Bloomberg.
Phản hồi của thị trường khá tích cực khi giá cổ phiếu của Casino đã tăng tới 8,6% sau khi kế hoạch tái cơ cấu tài chính được công bố. Trong kế hoạch tái cơ cấu lần này, Tập đoàn đã đề cập tới việc bán chuỗi siêu thị Big C ở Việt Nam, hiện là một thị trường tại khu vực châu Á vốn không được Casino đánh giá cao về tiềm năng kinh doanh trong dài hạn.
Hãng tin Bloomberg cũng dẫn lời ông Bruno Monteyne, một chuyên viên phân tích thuộc Sanford C. Bernstein cho biết, giá trị chuyển nhượng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam của Tập đoàn Casino có thể lên tới 750 triệu euro (khoảng 813 triệu USD). Trong khi khối bất động sản tại Thái Lan và Colombia mà Casino hiện sở hữu có thể đạt giá trị tương ứng là 550 triệu euro và 200 triệu euro, các đối tác tham gia nhận chuyển nhượng chuỗi Big C tại Việt Nam cùng kế hoạch chi tiết vẫn chưa hề được tiết lộ.
Casino là tập đoàn bán lẻ lớn của Pháp, hiện có mặt tại 9 quốc gia gồm Việt Nam, Thái Lan, Argentina, Uruguay, Brazil, Columbia, Pháp, Madagascar và Mauritius. Năm 1998, Big C đã khai trương siêu thị đầu tiên tại tỉnh Đồng Nai. Hiện hệ thống Big C có 32 siêu thị trên cả nước, 10 cửa hàng tiện lợi tại TP.HCM và trang thương mại điện tử Cdiscount.vn.
Cũng liên quan tới thông tin chuỗi Big C tại Việt Nam sắp được chuyển nhượng, Tạp chí Retail Asia đã công bố mức doanh thu của hệ thống bán lẻ này đạt 546 triệu USD trong năm 2014, tăng 7% so với mức 511 triệu USD của năm 2013. Thương hiệu Big C hiện đã có mặt tại 3 thị trường ở khu vực Đông Nam Á là Việt Nam, Thái Lan và Lào. Kế hoạch tái cơ cấu tài chính cũng khẳng định, Casino vẫn sẽ duy trì hoạt động kinh doanh tại Thái Lan. Năm qua, doanh thu của Big C tại Thái Lan đã vượt mức 3,4 tỷ USD, hơn hẳn so với chỉ 546 triệu USD tại Việt Nam.
| |
Tương tự, trong năm qua, Tập đoàn bán lẻ Metro (Đức) cũng đã chọn chiến lược mua bán sáp nhập (M&A) cho chuỗi bán lẻ tại Việt Nam thông qua hợp đồng bán lại cho Tập đoàn BJC (Thái Lan). Nhưng vì nhiều lý do khác nhau mà hiện thương vụ có giá trị lên tới 655 triệu USD này vẫn chưa thể hoàn tất. Như vậy, cũng bằng M&A, nhưng chuỗi Big C tại Việt Nam nhiều khả năng sẽ được định giá cao hơn hẳn Metro.
Bán lẻ Việt: giàu tiềm năng, lắm thách thức
Ông Theodore Knipfing, Giám đốc Bộ phận Bán lẻ Cushman & Wakefield khu vực châu Á - Thái Bình Dương cho biết, các nhà bán lẻ quốc tế hiện vẫn quan tâm đến thị trường châu Á, cụ thể là Myanmar, Việt Nam và Campuchia. Đặc biệt là Việt Nam, vì đây là thị trường bán lẻ lớn và tiềm năng hơn hai nước còn lại.
Với việc mở rộng quy mô và mạng lưới kinh doanh, các nhà bán lẻ quốc tế sẽ tiếp tục tìm kiếm các nền kinh tế thuộc cùng một khu vực như Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Hàng hóa tập trung tại một nước và vận chuyển qua các nước liền kề sẽ nhanh và rẻ hơn nhiều so với chi phí vận chuyển sang các nước khác ngoài khu vực.
Hiệp định TPP cũng sẽ làm thay đổi và phát triển mạnh thị trường bán lẻ Việt Nam. Thông điệp của TPP đối với ngành bán lẻ chính là cơ hội và thách thức, rất nhiều thứ sẽ thay đổi, không chỉ đơn thuần các rào cản thương mại, hàng rào thuế quan… mà còn là vấn đề thói quen sinh hoạt và mua sắm của người dân sẽ tác động rất lớn đến thị trường bán lẻ, kể cả việc cải thiện sức khỏe nền kinh tế.
“Tuy nhiên, chắc chắn không phải doanh số bán lẻ sẽ tăng đột biến hay sự gia nhập rầm rộ của các nhà bán lẻ ngoại chỉ sau một đêm. Tôi khẳng định rằng, chính những thành phần tham gia vào thị trường bán lẻ hiện nay sẽ giúp các nhà bán lẻ ngoại quyết định gia nhập thị trường hay không?”, ông Theodore nói.
Bởi vì các nhà làm chính sách, các nhà bán lẻ nội địa, các nhà phát triển bất động sản bán lẻ, người dân… chính là những thành phần tham gia vào thị trường này sẽ giúp bán lẻ phát triển. Cụ thể, không chỉ từ góc độ kích thích kinh tế do hoạt động mua sắm đơn thuần mà là từ việc cung cấp các tiện ích nhằm làm thay đổi thói quen mua sắm của người dân (chợ truyền thống chuyển sang siêu thị, cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại...), thay đổi thói quen sinh hoạt (ăn uống tại nhà hàng, vui chơi cuối tuần)...
Tiềm năng thị trường bán lẻ trong nước là có thật, thậm chí hồi năm 2008, Việt Nam từng được A.T.Kearney, một công ty tư vấn hàng đầu về bán lẻ, đánh giá là thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới, trên cả Hồng Kông, Trung Quốc, Singapore và Malaysia. Nhưng thực tế hiện cho thấy, thị trường bán lẻ Việt Nam vẫn hoàn toàn không phải là một cuộc dạo chơi đơn thuần.
Tháng 8/2015, Công ty Tư vấn Arcadis đã công bố “Bảng xếp hạng chỉ số thị trường bán lẻ năm 2015” tại 50 quốc gia, bao gồm Việt Nam. Tiêu chí xếp hạng của Arcadis dựa trên 5 nhóm tiêu chí chính là cơ sở hạ tầng, điều kiện thiết lập và vận hành cơ sở kinh doanh, nhu cầu thị trường, môi trường kinh tế và môi trường kinh doanh.
Theo đó, Hồng Kông được xếp hạng là thị trường bán lẻ tốt nhất và dễ kinh doanh nhất cho các nhà bán lẻ quốc tế. Xếp ngay sau Hồng Kông là Singapore. Đặc biệt, top dưới của bảng xếp hạng xuất hiện 3 thị trường đã từng được đánh giá là tiềm năng nhất: Việt Nam, Indonesia và Ấn Độ.
Từ vị trí quán quân năm 2008, Việt Nam đã rơi xuống thứ 5 (năm 2009), thứ 14 (năm 2010), thứ 23 (năm 2011), thứ 28 (năm 2014), và hiện đã lọt khỏi top 30 thị trường bán lẻ hấp dẫn nhất thế giới. Không ít ý kiến cho rằng, việc rơi hạng không phanh này là minh chứng cụ thể của việc thị trường không còn được như kỳ vọng khi Việt Nam mới gia nhập WTO. Trong khi đó, môi trường kinh doanh lại không có nhiều cải thiện đáng kể, môi trường pháp lý chưa hoàn thiện, giá bất động sản cao, đội ngũ nhân công còn thiếu kỹ năng, và đặc biệt là có nhiều rào cản kỹ thuật.
Tổng Giám đốc một chuỗi bán lẻ quốc tế từng nói với Báo Doanh Nhân Sài Gòn rằng: “Tôi đã làm việc gần 20 năm tại khu vực châu Á với kinh nghiệm dạn dày tại các thị trường Trung Quốc, Hồng Kông, Nhật Bản nhưng ở Việt Nam điều làm tôi cảm thấy đáng sợ nhất là hệ thống pháp luật”. (Từ mà ông mô tả ở đây là “unpredictable” hay “không thể dự đoán trước được”).
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong nửa đầu năm nay, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của Việt Nam ước đạt 1.572,1 nghìn tỷ đồng, tăng 9,8% so với cùng kỳ năm 2014. Điều đáng nói là tổng mức bán lẻ hàng hóa tăng mỗi năm nhưng tốc độ tăng trưởng lại ngày càng giảm. Đây cũng chính là lý do mà cả 2 chuỗi bán lẻ quốc tế là Big C và Metro đều đã và đang chọn giải pháp M&A cho hoạt động kinh doanh của mình tại thị trường Việt Nam.