Theo hồ sơ vụ việc, đầu năm 2004, Công ty TNHH Thương mại Hồng Lan tham gia đấu giá trúng thầu tại UBND quận Tây Hồ, TP Hà Nội. Hồng Lan được quyền mua lô D3B-1 Vườn Đào, đường Lạc Long Quân, quận Tây Hồ. Sau khi hoàn thành thủ tục, Hồng Lan đã chuyển nhượng lại cho ông Trần Văn Thơm hai ô đất số 32 và 33, tổng diện tích 452m2, với điều kiện ông Thơm phải tiếp tục tuân thủ quy định tại Quyết định 676/QĐ-UB ngày 9/2/2004 của UBND TP Hà Nội và Thông báo 08/TB/BQL ngày 12/2/2004 của Ban QLDA xây dựng hạ tầng kỹ thuật xung quanh hồ Tây.
Các quy định này yêu cầu trong thời hạn nhất định đến ngày 3/3/2004, ông Thơm phải hoàn thành nghĩa vụ thanh toán hết số tiền cho Hồng Lan, để Hồng Lan thanh toán cho Dự án.
“Lướt sóng” đất
Tuy nhiên, hết thời hạn trên, ông Thơm không thực hiện đúng các cam kết với Hồng Lan. Nên ông Thơm chưa hoàn tất thủ tục nhận chuyển nhượng hai ô đất nêu trên với Hồng Lan. Tuy nhiên, ông Thơm lại vẫn chuyển nhượng lại cho bà Hoàng Anh. Do chưa thực hiện được nghĩa vụ mua với Hồng Lan, ông Thơm cũng không thỏa thuận với Hồng Lan, nên ông Thơm không thực hiện được thủ tục chuyển nhượng hai ô đất cho bà Hoàng Anh. Các bên đều không đảm bảo được quyền lợi, dẫn đến tranh chấp xảy ra.
Ngày 12/11/2008, vợ chồng bà Lưu Thị Hoàng Anh - ông Phạm Xuân Mừng làm đơn khởi kiện, đề nghị TAND quận Tây Hồ yêu cầu ông Thơm tiếp tục thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng hai lô đất trên.
Quá trình thụ lý giải quyết vụ án, TAND quận Tây Hồ đã đưa Hồng Lan vào tham gia tố tụng, với tư cách bên có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Vụ việc trải qua nhiều cấp xét xử nhưng vẫn chưa đến hồi kết.
Cụ thể, tại bản án sơ thẩm (lần 1) số 01/2010/DSST ngày 19/1/2010 của TAND quận Tây Hồ tuyên hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 18/HĐKT ngày 23/01/2004 giữa Hồng Lan với ông Thơm và hợp đồng giữa ông Thơm và bà Anh ngày 6/1/2007 là giao dịch dân sự vô hiệu; hủy hai hợp đồng trên. Buộc ông Thơm phải trả lại cho bà Anh hơn 761 triệu đồng. Buộc Hồng Lan có trách nhiệm thanh toán trả cho bà Anh và ông Mừng số tiền hơn 44 tỷ. Không đồng ý, Hồng Lan kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.
Tiếp đến, ngày 22/10/2010, TAND TP mở phiên xét xử theo thủ tục phúc thẩm (lần 1). Tại Bản án số 187/2010/DSPT, TAND TP Hà Nội quyết định hủy toàn bộ bản án dân sự sơ thẩm 01/2010/DSST của TAND quận Tây Hồ, giao hồ sơ vụ án cho TAND quận Tây Hồ xét xử sơ thẩm lại.
Nhiều lần kiện tụng xét xử
Gần một năm sau, ngày 23/9/2011, TAND quận Tây Hồ xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm (lần 2), tuyên Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 18 giữa Hồng Lan và ông Thơm, và hợp đồng giữa ông Thơm với bà Anh là vô hiệu, tuyên hủy hai hợp đồng. Buộc Hồng Lan có trách nhiệm thanh toán trả cho bà Anh số tiền đã nhận hơn 12 tỷ; bồi thường thiệt hại hơn 121 tỷ. Ông Thơm có trách nhiệm thanh toán số trả vợ chồng bà Anh số tiền đã nhận là hơn 761 triệu và tiền bồi thường thiệt hại hơn 7 tỷ.
Cấm Hồng Lan chuyển dịch quyền về tài sản đối với tài sản tranh chấp là hai lô đất số 32 và 33 trong thời gian giải quyết tranh chấp và kê biên hai lô đất trên để đảm bảo thi hành quyết định bản án.
Ngày 6/10/2011, Hồng Lan kháng cáo toàn bộ Bản án sơ thẩm số 04/2011/ĐST ngày 23/9/2011 của TAND quận Tây Hồ. Tiếp đến, ngày 30/12/2011, TAND TP Hà Nội mở phiên xét xử phúc thẩm (lần 2), quyết định không chấp nhận kháng cáo của Hồng Lan, giữ nguyên Bản án số 04/2011/DSST của TAND quận Tây Hồ.
Hồng Lan đã có đơn khiếu nại bản án phúc thẩm của TAND TP Hà Nội, đề nghị cấp có thẩm quyền ra quyết định kháng nghị bản án nêu trên theo trình tự giám đốc thẩm. Đến ngày 24/5/2012, Chánh án TANDTC ra Quyết định kháng nghị số 173/2012/KN-DS với Bản án dân sự phúc thẩm số 257/2011/DS-PT ngày 30/12/2011 của TAND TP Hà Nội.
Tại Quyết định giám đốc thẩm số 538/2012/DS-GĐT, Hội đồng Giám đốc thẩm Tòa dân sự, TANDTC quyết định: Chấp nhận kháng nghị số 173 của Chánh án TANDTC nhưng giữ nguyên hiệu lực phần quyết định của Bản án dân sự sơ thẩm số 04/2011/DSST ngày 23/9/2011 của TAND quận Tây Hồ và phần quyết định của Bản án dân sự phúc thẩm số 275/2011/DSPT ngày 30/12/2011 của TAND TP Hà Nội về việc cấm Công ty Hồng Lan dịch chuyển quyền về tài sản đối với hai lô đất.
Dấu hiệu vi phạm
Trao đổi với PV, đại diện Hồng Lan cho rằng: Bản án sơ thẩm đã có nhiều dấu hiệu vi phạm pháp luật, không xem xét tính độc lập của từng mối quan hệ tranh chấp mà sử dụng văn bản “cam kết thỏa thuận” ngày 7/2/2014 giữa ông Thơm và vợ chồng bà Hoàng Anh có nội dung: Ông Thơm chuyển giao quyền thụ hưởng lợi ích khởi kiện đối với Hồng Lan, cho vợ chồng bà Hoàng Anh được thụ hưởng.
Bản án sơ thẩm căn cứ Điều 56 BLTTDS xác định vợ chồng bà Hoàng Anh là nguyên đơn, bị đơn là ông Thơm, người liên quan là Công ty Hoàng Lan. “Nghĩa là án sơ thẩm đã làm mập mờ khái niệm: Vừa cho rằng ông Thơm đã chuyển giao quyền thụ hưởng lợi ích cho bà Hoàng Anh nhằm đưa ông Thơm ra khỏi vụ kiện. Nhưng lại “vờ” đặt ông Thơm vào vị trí bị đơn.
Tuy đặt Hồng Lan là người liên quan, nhưng án sơ thẩm lại không xem xét mối quan hệ độc lập giữa ông Thơm và Hồng Lan, mà án sơ thẩm lại chuyển thẳng lỗi trong mối quan hệ giữa ông Thơm với bà Hoàng Anh sang cho Hồng Lan.
Việc Tòa án chấp nhận thỏa thuận chuyển giao quyền thụ hưởng khởi kiện như vậy là trái quy định của Điều 58 và 59 BLTTDS, và còn hợp pháp hóa cho thỏa thuận trái pháp luật giữa bà Hoàng Anh và ông Thơm.
Đây là một thỏa thuận để buộc Hồng Lan phải chịu một hậu quả do hành vi trái pháp luật của ông Thơm và vợ chồng bà Hoàng Anh tạo ra. Sau đó quy kết nghĩa vụ bồi thường ngoài hợp đồng cho Hồng Lan, là hoàn toàn không phù hợp với quy định pháp luật”, đại diện công ty nói.
Chính vì vậy mà Hồng Lan đề nghị tại phiên xét xử sơ thẩm tới đây, TAND quận Tây Hồ cần áp dụng điểm a khoản 1 điều 186; điểm g khoản 1 điều 192; điều 217 BLTTDS 2015 ra quyết định đình chỉ giải quyết Vụ án dân sự sơ thẩm thụ lý số 01/2018/KDTMST ngày 18/01/2018 “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” đối với số 32 và 33 tại lô D3B-1 với tổng diện tích khuôn viên 425m2 khu Vườn Đào, đường Lạc Long Quân, quận Tây Hồ, TP Hà Nội.
