Vinh dự được gặp Bác
Họa sĩ Lê Huy Trấp sinh năm 1929 tại huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, trong một gia đình có truyền thống hội họa. Họa sỹ Lê Huy Miến, người đầu tiên vẽ tranh sơn dầu ở Việt Nam là em ruột của ông nội họa sỹ Lê Huy Trấp. Người anh em họ của ông cũng là họa sỹ có tiếng, đó là Lê Huy Tiếp.
Khi còn nhỏ, họa sĩ Lê Huy Trấp đã từng không ít lần tò mò, ngạc nhiên trước những bức tranh sơn dầu của họa sĩ Lê Huy Miến bởi lẽ cả một thế giới đầy màu sắc sinh động đã được diễn tả trên một tấm vải nhỏ bé thế kia.
Cậu bé Lê Huy Trấp cứ ngẩn người xem tranh và mơ ước ngày nào đó mình cũng sẽ sáng tạo được cả một thế giới như thế. Năm 1954, ước mơ của Lê Huy Trấp đã thành sự thực khi thi đỗ rồi ra Hà Nội học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, chuyên ngành Đồ họa. Năm 1959 ông ra trường, về công tác tại Tổng Công ty xuất nhập khẩu tác phẩm thuộc Bộ Ngoại thương, làm 2 năm ở bộ phận thiết kế quảng cáo.
Sau đó ông học tiếp Đại học Mỹ thuật Việt Nam, đến năm 1964 ra trường, về Sở Văn hóa Hà Nội làm thiết kế sân khấu trong Đoàn Ca múa kịch Hà Nội. Năm 1983 ông về công tác tại Văn phòng của Hội Mỹ thuật Việt Nam cho đến khi về hưu vào năm 1993.
Từ thời còn học phổ thông ông đã vẽ chân dung Bác Hồ. Dù lúc đó chưa một lần gặp Bác nhưng với tất cả sự ngưỡng mộ, ông đã vẽ bức này khi hình dung về Bác qua những tấm ảnh, những câu chuyện. Một trong những bức tranh vẽ Bác đẹp nhất của ông ngày ấy đã được thầy hiệu trưởng treo trang trọng trong phòng làm việc của mình.
Thế rồi họa sĩ Lê Huy Trấp được gặp Bác Hồ thật. Lúc ấy họa sĩ Lê Huy Trấp đang học đại học, Bác đến thăm trường: “Ấn tượng lần gặp ấy đã làm đọng lại trong tôi những cảm xúc mạnh mẽ, tốt đẹp. Đó là một vinh dự lớn cho tôi. Bao nhiêu năm rồi mà tôi vẫn không thể quên ngày hôm đó”, họa sĩ nhớ lại.
Năm 1969, nghe tin Bác Hồ qua đời, để tưởng nhớ Bác Hồ kính yêu, họa sĩ Lê Huy Trấp lúc đó đã vẽ bức tranh đầu tiên về Bác Hồ kể từ ngày học Đại học Mỹ thuật Việt Nam và ra trường. Đây là dấu mốc đặc biệt đánh dấu sự chuyển hướng về đề tài vẽ tranh về Bác Hồ trong sự nghiệp sáng tác của hoạ sỹ. Từ đây, ông say sưa vẽ về Bác, bởi với ông đó là cách tưởng nhớ Người, cách bày tỏ tình yêu, sự kính trọng và biết ơn, một cách để hướng trái tim mình về phía ánh sáng.
“Nếu có thêm thời gian nữa, vẫn tiếp tục vẽ về Bác”
Bức tranh “Không có gì quý hơn độc lập tự do” lúc đầu mang tên là “1890 - 1970”, họa sĩ Lê Huy Trấp sáng tác năm 1970 nhân dịp kỷ niệm lần thứ 80 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong tranh, họa sĩ vẽ Bác tươi vui với nụ cười hiền hậu của vị Cha già dân tộc. Bức tranh này được chọn tham dự triển lãm mỹ thuật tại La Habana, Cu Ba.
 |
| Tranh cổ động Không có gì quý hơn độc lập, tự do của họa sĩ Lê Huy Trấp. (Nguồn ảnh Bảo tàng Hồ Chí Minh) |
Sau triển lãm, Chủ tịch Fidel Castro đã yêu cầu ấn hành tác phẩm thành nhiều bản để giới thiệu về hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh trên khắp đất nước Cu Ba. Sau đó, hai họa sỹ Cu Ba được cử sang Việt Nam để giúp Bộ Văn hóa Việt Nam trong kỹ thuật in lưới và tặng Bộ Văn hóa một số phiên bản bức tranh này.
Năm 1975, họa sĩ quyết định đổi tên bức tranh thành “Không có gì quý hơn độc lập tự do” nhằm thể hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu và được Xưởng tranh cổ động trung ương in ấn, phát hành rộng rãi.
Cùng với bức tranh “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, họa sĩ Lê Huy Trấp còn có nhiều bức tranh vẽ Bác khác và nhận được sự yêu mến của công chúng yêu nghệ thuật như bức “Bác Hồ ở Paris”, “Tổ quốc và Bác”, “Bác Hồ câu cá”, “Ngục trung nhật ký”…
Dù là tranh bột màu, thuốc nước, bút kim hay là tranh áp phích, các bức vẽ của Lê Huy Trấp vẫn gợi ra được một chân dung chân thực, sắc nét về Bác Hồ, bởi như lời nhận xét của nhiều nhà phê bình hội họa, tranh của Lê Huy Trấp đã nắm bắt được thần thái con người Bác, đã vẽ không chỉ hình dáng bề ngoài mà còn tả được vẻ đẹp tinh thần, tâm hồn của vị lãnh tụ kính yêu.
Với thành công của mình, họa sỹ Lê Huy Trấp đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng về mỹ thuật. Nhưng với ông, vinh dự nhất là khi được người hâm mộ hội họa mỗi khi nhắc tới “những họa sĩ vẽ chân dung Bác Hồ” là người ta nhắc đến ông cùng những tên tuổi như cố họa sỹ Diệp Minh Châu, Dương Bích Liên, Đỗ Năm…
Ông luôn tự hào được sinh ra trên quê hương của Bác, ông hạnh phúc bởi đã được gặp Bác, được Bác truyền cho tình yêu và nhiệt huyết với nghệ thuật. Ông nói: “Nếu có thêm nhiều thời gian nữa trên đời này, tôi sẽ vẫn tiếp tục vẽ về Bác”.
