Xét xử bằng chứng cứ… phô tô
Theo hồ sơ vụ kiện, bà Trương Thị Tuyến khởi kiện đối với ông Tống Văn Định để đòi QSDĐ đối với thửa đất số 443, diện tích 169m2 mà năm 2012, bà mới biết chồng bà là ông Nguyễn Tuấn Anh đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ đối với thửa đất này.
Vụ kiện tưởng chừng rất đơn giản và sẽ dễ dàng tuyên xử chấp nhận đơn khởi kiện của bà Trương Thị Tuyến vì thửa đất mà bà kiện đòi đã có “sổ đỏ” đứng tên chồng bà Tuyến từ năm 2003. Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ án lộ ra những bằng chứng cho thấy, ông Tống Văn Định, người đang sử dụng thửa đất này lại phải bỏ tiền ra mua thửa đất và đang quản lý, sử dụng thửa đất một cách ngay tình.
Theo hồ sơ vụ việc, thửa đất 443 vốn có nguồn gốc của ông Nguyễn Quang Xuyến. Năm 2001, ông Nguyễn Quang Xuyến đã bán cho em trai là ông Nguyễn Tuấn Anh sử dụng, với chiều rộng theo mặt đường của thửa đất là 5m và chiều dài hơn 30m. Không lâu sau đó, tháng 3/2003, ông Nguyễn Quang Xuyến và ông Nguyễn Tuấn Anh thống nhất đổi đất cho nhau để ông Nguyễn Quang Xuyến hợp thửa với thửa đất của ông để chuyển nhượng cho ông Nguyễn Xuân Sình toàn bộ thửa đất có chiều dài 23m.
Tuy nhiên, sau khi ông Nguyễn Quang Xuyến đã đổi đất cho ông Nguyễn Tuấn Anh và chuyển nhượng toàn bộ diện tích đất của hai anh em ông cho ông Nguyễn Xuân Sình thì 8 tháng sau, tháng 11/2003, ông Nguyễn Tuấn Anh lại được cấp “sổ đỏ” đối với thửa đất mà ông đã chuyển đổi và không còn QSDĐ. Vì không còn QSDĐ nên “sổ đỏ” mà ông Nguyễn Tuấn Anh được cấp đã bị UBND xã Cổ Lũng giữ lại, không trả.
Tháng 10/2010, ông Nguyễn Xuân Sình chuyển nhượng toàn bộ thửa đất đã mua của ông Nguyễn Quang Xuyến (bao gồm hai thửa số 443 và 444) cho ông Tống Văn Định và ông Trương Văn Đại. Hai chủ nhân mới của thửa đất này sử dụng ổn định trong vòng 2 năm thì bị bà Trương Thị Tuyến khởi kiện đòi đất.
Theo bà Trương Thị Tuyến trình bày với Tòa án, sở dĩ đến năm 2013 bà mới kiện đòi đất vì năm 2012 bà Tuyến mới nhận được giấy chứng nhận QSDĐ mà chồng bà (đã mất) được cấp. Căn cứ vào “sổ đỏ” đã cấp cho ông Nguyễn Tuấn Anh, TAND huyện Phú Lương đã chấp nhận đơn kiện và buộc ông Tống Văn Định phải trả lại đất cho bà Trương Thị Tuyến.
Tuy nhiên, bản án sơ thẩm năm 2014 của TAND huyện Phú Lương bị VKSND tỉnh Thái Nguyên phát hiện vi phạm nghiêm trọng tố tụng, trong đó có việc sử dụng chứng cứ… phô tô, không có bản gốc để xử, bỏ lọt những người liên quan, không đưa vào tham gia tố tụng. TAND tỉnh Thái Nguyên đã hủy bỏ bản án này để xử lại.
Xử lại… vẫn sai
Ngày 30/11/2015, TAND huyện Phú Lương xử lại vụ án này bằng việc khắc phục các lỗi mà VKSND tỉnh Thái Nguyên chỉ ra. Tuy nhiên, kết quả thì vẫn không hề thay đổi, ông Tống Văn Định vẫn buộc phải trả lại đất cho bà Trương Thị Tuyến. Kết quả xét xử lần 2 của TAND huyện Phú Lương đã gây bất bình cho đương sự, đặc biệt là việc xem xét một cách sơ sài các tài liệu trong vụ án này, không làm rõ được bản chất của vụ án, đặc biệt là các giao dịch liên quan đến thửa đất có tranh chấp.
Theo hồ sơ vụ án, trong đó có lời khai của vợ chồng ông Nguyễn Quang Xuyến, ông Nguyễn Xuân Sình và chứng cứ do UBND xã Cổ Lũng cung cấp thì cả hai thửa đất số 443 và 444 vốn có nguồn gốc của ông Nguyễn Quang Xuyến. Sau khi chuyển nhượng cho ông Nguyễn Tuấn Anh, ông Nguyễn Quang Xuyến đã đổi trở lại vào tháng 3/2003 để chuyển nhượng cho ông Nguyễn Xuân Sình. Thế nhưng, tháng 11/2003, UBND huyện Phú Lương vẫn cấp “sổ đỏ” cho ông Nguyễn Tuấn Anh.
Như vậy, rõ ràng UBND huyện Phú Lương và UBND xã Cổ Lũng đã vi phạm pháp luật về việc cấp “sổ đỏ” thửa đất cho ông Nguyễn Tuấn Anh vì thời điểm được cấp sổ, ông Nguyễn Tuấn Anh không còn là chủ SDĐ. Bằng chứng là sau khi được cấp “sổ đỏ”, ông Nguyễn Tuấn Anh không được giao sổ mà đến năm 2012, cuốn sổ này mới lọt vào tay vợ ông khiến cho những người liên quan không hề biết để khiếu nại việc cấp sổ trái pháp luật này.
Trong quá trình xét xử sơ thẩm, ông Tống Văn Định đã yêu cầu làm rõ sự việc và đề nghị công nhận việc ông nhận chuyển nhượng QSDĐ của ông Nguyễn Xuân Sình, bao gồm thửa 443 là ngay tình và hợp pháp, thế nhưng TAND huyện Phú Lương không xem xét các giao dịch liên quan đến thửa đất mà chỉ căn cứ vào cuốn “sổ đỏ” được cấp không đúng pháp luật để tuyên án.
Theo Luật sư Trần Văn Toàn, Đoàn luật sư TP Hà Nội thì bản án sơ thẩm lần 2 vẫn sai do cấp sơ thẩm không đưa UBND huyện Phú Lương tham gia tố tụng để làm rõ sự việc cấp “sổ đỏ” cho ông Nguyễn Tuấn Anh là đúng hay sai. Quá trình xét xử, Tòa án cũng không xem xét nội dung này là không đầy đủ, dẫn đến việc công nhận QSDĐ cho gia đình bà Tuyến đối với thửa đất mà họ đã chuyển đổi cho người khác.
Rõ ràng bản án lần 2 của TAND huyện Phú Lương vẫn còn sai lầm nghiêm trọng. Người dân trông cậy vào sự khách quan, vô tư và áp dụng đúng pháp luật của cấp phúc thẩm để những điều vô lý không còn tồn tại trong cuộc sống của người dân.
