Những lời khai bất nhất
Theo kết luận điều tra, vụ việc bắt nguồn từ công văn của Sở Địa chính tỉnh Thanh Hóa “Hướng dẫn về việc xử lý các vi phạm Luật Đất đai để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở đô thị và nông thôn”. Cuối năm 1997, đầu năm 1998, Chủ tịch UBND xã Thiệu Công là ông Trịnh Đình Thai đã tổ chức họp và thành lập Đoàn công tác tiến hành đo đạc, kiểm tra đất của dân. Đồng thời thành lập Ban thu tiền xử lý vi phạm hành chính về đất đai với những hộ vi phạm với số tiền 1,7 triệu đồng/hộ.
Ông Thai khai với CQĐT rằng cho cán bộ xã thu tiền 1,7 triệu đồng/hộ là căn cứ Nghị định 04-CP ngày 10/1/1997 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, căn cứ vào điểm, khoản, điều nào trong nghị định để áp dụng mức phạt trên thì ông “không biết”. Điều lạ hơn, trong suốt quá trình tổ chức thực hiện từ năm 1997-2003 thì ông cho rằng không kiểm tra, giám sát, cũng không nhận được báo cáo của các thành viên trong việc thu, quản lý số tiền đã thu. Do đó, ông không nắm được cán bộ dưới quyền đã thu bao nhiêu hộ, số tiền được bao nhiêu, ai quản lý và sử dụng vào việc gì.
Trái ngược với lời khai của ông Thai, ông Lê Văn Sơn, cán bộ tài chính từ 1997 – 1999 cho biết, việc thu tiền là theo chỉ đạo của ông Thai. “Ban thu tiền xử lý vi phạm hành chính về đất đai” có tổ chức họp 2 lần để rà soát, đánh giá kết quả thực hiện, lên danh sách các hộ đã thu tiền sau đó báo cáo với ông Thai xin ý kiến chỉ đạo.
Ông Lê Văn Nghệ, thủ quỹ, người trực tiếp có trách nhiệm quản lý số tiền hơn 77 triệu đồng, thừa nhận số tiền này không nhập vào ngân sách xã mà lập sổ theo dõi riêng, chi vào các khoản quan hệ, tiếp khách… Tất cả đều theo chỉ đạo của ông Thai và đến năm 2004 đã chi hết khoản tiền này.
Trước đó, theo chỉ đạo của ông Thai, xã Thiệu Công lập Đoàn kiểm tra đo đạc với 7 thành viên và Ban thu tiền với 5 thành viên. Những người này đều giữ chức vụ lãnh đạo xã như: Phó Chủ tịch xã, Trưởng Công an xã, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh, cán bộ Địa chính, cán bộ Thuế, cán bộ Tài chính, cán bộ Kế toán…
Từ cuối năm 1997 đến tháng 8/2006, hai đoàn này đã thu hơn 145 triệu đồng của dân. Trong đó gần 120 triệu đồng thu của 79 hộ, còn lại hơn 25 triệu đồng thì việc thu của ai, thu vào thời gian nào không có tài liệu chứng minh. Trong số tiền này, chỉ có 7,1 triệu được ông Thai chỉ đạo sử dụng chi thường xuyên của xã, còn lại hơn 138 triệu đồng các cán bộ xã không đưa vào quản lý, thu - chi ngân sách của xã cũng như tại Kho bạc Nhà nước và Phòng Tài chính huyện.
Không khởi tố do hết thời hiệu
Cơ quan CSĐT huyện Thiệu Hóa nhận định, chủ trương và cách thức tổ chức thực hiện việc thu tiền các hộ dân của cán bộ xã Thiệu Công như trên là trái luật. Nghiêm trọng hơn, những cán bộ được giao nhiệm vụ là Lê Văn Nghệ, Nguyễn Văn Hòng, Trịnh Văn Minh và Tạ Quốc Hương đã có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để chiếm đoạt tài sản là tiền thu được của dân.
Riêng với ông Thai với vai trò là Chủ tịch UBND xã, người trực tiếp chỉ đạo họp UBND đề ra chủ trương, mức thu và thành lập Ban thu tiền tổ chức thực hiện… đã buông lỏng việc quản lý, không kiểm tra, giám sát công tác quản lý tài chính thu - chi ngân sách tại địa phương với trách nhiệm người đứng đầu là một trong những nguyên nhân chính để xảy ra sai phạm.
“Hành vi của các ông Trịnh Đình Thai, Lê Văn Nghệ, Nguyễn Văn Hòng, Trịnh Văn Minh và Tạ Quốc Hương có đầy đủ các yếu tố cấu thành tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” được quy định tại Điều 356 BLHS 2015, có khung hình phạt cao nhất đến 5 năm tù”, kết luận điều tra nêu.
Tuy nhiên, theo Công an Thiệu Hóa, các hành vi của các cá nhân trên đã hết thời hiệu để truy cứu TNHS (căn cứ Điều 27 BLHS 2015). Bởi hành vi được diễn ra từ 1997-2006, phát hiện năm 2018. Thủ trưởng Cơ quan CSĐT huyện Thiệu Hóa quyết định: Không khởi tố vụ án hình sự với vụ cán bộ xã Thiệu Công giai đoạn 1997-2006 thu tiền trái phép của dân.
