Như Báo PLVN đã nhiều lần phản ánh, vụ kiện xuất phát từ việc vào năm 1991, ông Nguyễn Xuân Phong, bà Trần Thị Lan nhận chuyển nhượng từ ông Nguyễn Thanh Quang, cán bộ địa chính xã Long Tân 4ha đất tại bãi phá hủy bom mìn Bàu Sen, xã Vĩnh Thanh (nay thuộc xã Long Tân), với giá 360.000đ/ha.
Trong khi đó, bà Lê Thị Mỹ cho rằng, vào tháng 6/1989 có nhờ ông Quang mua giúp 2ha đất thuộc khu vực bãi phá hủy bom mìn Bàu Sen với giá 160.000đ/ha (viết giấy tay nhưng không có vị trí đất, không có xác nhận của chính quyền).
Do thấy ông Quang sang nhượng đất cho ông Phong, bà Lan nên bà Mỹ khởi kiện đòi ông Quang trả lại tiền.
Năm 1992, khi giải quyết tranh chấp tại VKSND huyện, các bên thỏa thuận sau khi đối trừ phần bà Mỹ nợ ông Quang thì ông Quang phải trả cho bà Mỹ 5,5 chỉ vàng 24K.
Đến năm 1997, ông Phong, bà Lan được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 55.453m2, trong đó có 2ha chuyển nhượng từ ông Quang năm 1991.
Sau 1 năm, do ông Quang không trả được nợ theo thỏa thuận nên bà Mỹ đã kiện đòi ông Phong, bà Lan do “tranh chấp quyền sử dụng đất”.
Dù ông Phong, bà Lan không có quan hệ mua bán, vay mượn với bà Mỹ nhưng vào năm 2002, cả TAND huyện Nhơn Trạch và TAND tỉnh Đồng Nai chấp nhận yêu cầu của bà Mỹ, buộc ông Phong, bà Lan trả cho bà Mỹ giá trị 2ha đất là 900 triệu đồng.
Không đồng tình với phán quyết trên, ông Phong, bà Lan đã liên tục có đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm. Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai cũng có nhiều văn bản đề nghị Chánh án TANDTC, Viện trưởng VKSNDTC, Ủy ban Tư pháp Quốc hội xem xét, giải quyết khiếu nại của ông Phong, bà Lan.
Tròn 10 năm sau khi án có hiệu lực, Chánh án TANDTC đã có quyết định kháng nghị tái thẩm. Bản án sơ thẩm và phúc thẩm đã bị hủy để xét xử lại vụ kiện.
Xét xử sơ thẩm lần thứ 2, TAND huyện Nhơn Trạch đã bác yêu cầu của nguyên đơn. Nhưng sau đó TAND tỉnh Đồng Nai khi xét xử phúc thẩm (lần 2) vẫn buộc ông Phong, bà Lan trả cho bà Mỹ 700 triệu đồng.
Ngay sau đó, bản phúc thẩm này đã bị Chánh án TANDTC kháng nghị và bị hủy để xét xử lại.
Tại phiên tòa sơ thẩm lần ba ngày 8/12/2020, HĐXX sơ thẩm đồng tình với quan điểm của đại diện VKSND huyện Nhơn Trạch rằng: Việc thỏa thuận của ông Quang với bà Mỹ tại VKSND huyện trước đây về việc “trả lại vàng cho bà Mỹ là tự nguyện, phù hợp quy định của pháp luật. Việc ông Phong, bà Lan nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất của ông Quang được UBND xã Vĩnh Thanh xác nhận, sử dụng ổn định không tranh chấp, đã được cấp giấy chứng nhận quyển sử dụng đất… Do đó, yêu cầu khởi kiện của bà Lê Thị Mỹ không có cơ sở để chấp nhận”.
Theo HĐXX, việc bà Mỹ khởi kiện yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng đất giữa ông Quang và ông Phong, bà Lan và yêu cầu ông Phong, bà Lan trả lại 2ha đất… là không có căn cứ, không phù hợp với Điều 100, Điều 166 Luật Đất đai 2013.
Tại phiên tòa phúc thẩm ngày 20/5/2021, sau khi xem xét và đánh giá chứng cứ, HĐXX nhận định bản án sơ thẩm đã xét xử đúng pháp luật nên đã quyết định bác đơn kháng cáo của bà Lê Thị Mỹ, giữ nguyên Bản án sơ thẩm số 35/DS-ST ngày 8/12/2020 của TAND huyện Nhơn Trạch.
Như vậy, bản án sơ thẩm và phúc thẩm (lần thứ ba) nêu trên đã thể hiện đúng tinh thần của hai quyết định kháng nghị của Chánh án TANDTC và bản án tái thẩm, giám đốc thẩm.
Có thể nói, vụ tranh chấp trên có nội dung không phức tạp nhưng lại trở thành “kỳ án” vì bị kéo dài 20 năm qua.
