Thời gian qua, Vụ Thị trường Châu Phi, Tây Á, Nam Á - Bộ Công Thương đã liên tiếp đưa ra những cảnh báo về các trường hợp lừa đảo thương mại trên mạng Internet tại khu vực Trung và Tây Phi như Nigeria, Ghana, Benin, Togo, Cameroon..., đồng thời nêu đích danh các tổ chức, cá nhân lừa đảo ở khu vực này. Tuy nhiên, do tâm lý chủ quan, hám lợi, nghiệp vụ ngoại thương hạn chế nên vẫn có nhiều DN Việt Nam bị lừa mất tiền.
| |
| Hình minh họa |
Thêm một vụ lừa đảo thương mại từ Cameroon
Đầu tháng 7/2012, một DN nhập khẩu gỗ tại Việt Nam đã tìm được qua trang www.ceblaza.net một nhà cung cấp gỗ ở Cameroon có tên là Woodventure Group. Theo hợp đồng, nhà xuất khẩu Cameroon sẽ cung cấp một khối lượng gỗ Tali logs rất lớn trị giá hơn 400.000 USD và công ty Việt Nam đặt cọc 10% giá trị hợp đồng. 90% còn lại sẽ thanh toán bằng DP qua ngân hàng sau khi bên mua nhận được chứng từ gốc. Thời gian giao hàng trong vòng 2 tuần kể từ ngày nhận tiền đặt cọc.
Thế nhưng, sau khi nhận tiền hơn 1 tháng, nhà cung cấp gỗ vẫn chưa giao hàng và đã cắt đứt mọi liên lạc. Lật lại giấy phép kinh doanh mà trước đó DN yêu cầu đối tác cung cấp, thì đó là giấy phép giả mạo. Địa chỉ của công ty này cũng không có thật.
Thực tế, đây là chiêu thức không hề mới. Với thủ đoạn tương tự, cách đây hai năm, một DN Việt Nam khác cũng bị lừa mất khoản tiền đặt cọc 11.000 USD khi giao dịch với một công ty xuất khẩu gỗ tại Cameroon có tên là Savanna Wood, dù trước đó đã được Thương vụ Việt Nam tại Ma-rốc cảnh báo về nguy cơ bị lừa đảo và được khuyến cáo chấm dứt giao dịch với nhà cung cấp gỗ của Cameroon.
Đây chỉ là hai trong số nhiều vụ lừa đảo thương mại diễn ra tại một số quốc gia thuộc khu vực Trung và Tây Phi như Cameroon, Togo, Benin, Ghana, Nigeria.
Nhận diện các thương vụ lừa đảo
Các đối tác châu Phi có truyền thống mua bán trực tiếp, “tiền trao tráo múc”, tận mắt nhìn thấy hàng hóa trước khi quyết định mua hàng. Hình thức giao dịch thông qua thương mại điện tử chưa phổ biến và cơ sở hạ tầng của các nước châu Phi cũng chưa đáp ứng được cho hoạt động thương mại điện tử. Vì thế, Bộ Công Thương khuyến cáo các DN, nếu đối tác nào chỉ chấp nhận giao dịch thông qua Internet mà không gặp gỡ trực tiếp, nhiều khả năng là lừa đảo.
Hình thức lừa đảo phổ biến thường được các đối tượng áp dụng là yêu cầu phía DN Việt Nam đặt cọc hoặc trả trước những chi phí như: phí nhập khẩu, phí giao dịch, phí trúng thầu, phí bảo lãnh hợp đồng của Bộ Tư pháp, Tòa án tối cao... Sau khi nhận được các khoản phí này, đối tượng cắt đứt mọi liên lạc với DN Việt Nam.
Đa số trường hợp lừa đảo mà DN trong nước đề nghị Bộ Công Thương thẩm tra thường xuất phát từ các nước Tây và Trung Phi như Nigeria, Ghana, Benin, Togo và Cameroun và đều được thực hiện thông qua thư điện tử email. DN Việt Nam tìm kiếm khách hàng qua các website thương mại điện tử...
Ngoài việc "vẽ" ra những khoản lợi nhuận kếch xù, các công ty “ma” thường giả danh DN xuất nhập khẩu uy tín, lập website, cung cấp các giấy tờ chứng nhận, đăng ký DN của các cơ quan như Bộ Thương mại, Bộ Tài Chính, Phòng Thương mại và Công nghiệp, số điện thoại di động, số fax, địa chỉ công ty... Tuy nhiên, tất cả giấy tờ và thông tin trên đều giả mạo.
Thậm chí, đối tượng lừa đảo còn núp dưới danh nghĩa các tổ chức thuộc chính phủ như Niger Delta Development Commission (NDDC) hoặc phi chính phủ như Tổ chức Cứu trợ và phát triển kinh tế Tây Phi (EDSROWA), Tổ chức Niềm tin Hồi giáo Cameroon (IRC), tổ chức ECOWAS để lừa đảo.
Nhiều quốc gia ở khu vực Trung và Tây Phi là nước nói tiếng Pháp (trừ Nigeria, Ghana, Zambia và Liberia) và tất cả các văn bản chính thức được soạn thảo bằng tiếng Pháp, ngay cả tại các tổ chức nước ngoài hoặc quốc tế có trụ sở tại đây. Do vậy, nếu văn bản hành chính (giấy phép kinh doanh, thẻ xuất nhập khẩu) viết bằng tiếng Anh thì đó có thể là hành vi lừa đảo.
Vì thế, nếu không có điều kiện tham gia các đoàn khảo sát tìm hiểu thị trường trực tiếp, DN phải cảnh giác trước các thương vụ có hiểu hiện như trên, không nên chủ quan chỉ tìm kiếm khách hàng qua mạng Internet. DN có thể gửi thông tin để xác minh DN đối tác nước ngoài tới Thương vụ Việt Nam tại châu Phi hoặc gửi về Vụ Thị trường Châu Phi, Tây Á, Nam Á (Bộ Công Thương) để xác minh trước khi tiến hành giao dịch.
Bách Linh