Mua đất và bị kiện
Vợ chồng ông Trương Quang Chương và bà Võ Thị Liên là người mua đất rẫy cà phê tại xã B’lá, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng từ năm 2014. Bỗng nhiên vợ chồng ông Chương và bà Liên trở thành người theo kiện nhiều năm, do vợ chồng ông Đào Minh Đức và vợ là Hoàng Uyên Thi là người bán đất năm xưa khởi kiện ra TAND huyện Bảo Lâm đòi đất lại. Mặc dù việc khởi kiện thiếu cơ sở pháp lý, nhưng bản án sơ thẩm số 18/2016/DS-ST, do thẩm phán chủ tọa Nguyễn Đình Phong vẫn tuyên buộc vợ chồng ông Chương bà Liên trả đất lại cho vợ chồng ông Đức và bà Thi.
Không đồng ý với phán quyết của TAND huyện Bảo Lâm, vợ chồng ông Chương và bà Liên kháng cáo. Tuy nhiên, ngày 14/12/2016 TAND tỉnh Lâm Đồng mở phiên tòa phúc thẩm, chủ tọa Bùi Hữu Nhân bác đơn kháng cáo của vợ chồng ông Chương và bà Liên, bằng bản án phúc thẩm số 134/2016/DS-PT.
Cho rằng hai bản án mà TAND huyện Bảo Lâm và TAND tỉnh Lâm Đồng tuyên không đúng quy định pháp luật, làm thiệt hại tài sản hợp pháp của mình nên vợ chồng ông Chương bà Liên khiếu nại theo trình tự giám đốc thẩm.
Ngày 26/10/2017 Chánh án TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh đã ra Kháng nghị số 328/2017/KN-DS. Ngày 29/5/2018 TAND cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh chấp nhận Kháng nghị, ban hành Quyết định Giám đốc thẩm số 204/2018/DS-GĐT, hủy toàn bộ 02 bản án sơ thẩm và phúc thẩm của TAND huyện Bảo Lâm và tỉnh Lâm Đồng, giao cho toàn bộ hồ sơ vụ án cho TAND huyện Bảo Lâm, xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.
Bà Nguyễn Thị Bích Thủy, thẩm phán TAND huyện Bảo Lâm, được phân công giải quyết vụ án này. Tưởng chừng con đường đi tìm công lý của ông Chương bà Liên sẽ sớm hoàn thành nhưng khi thụ lý vụ án, thẩm phán Thủy tìm nhiều lý do để kéo dài vụ án mà không chịu đưa ra xét xử.
Cụ thể, TAND huyện Bảo Lâm thụ lý giải quyết lại vụ án số 88/TLST-DS ngày 06/8/2018, thì ban hành ngay giấy triệu tập bị đơn và luật sư Nguyễn Cao Hùng có mặt tại tòa án vào ngày 11/9/2018 để thông báo nguyên đơn là ông Đức và bà Thi đã xin rút đơn khởi kiện ngày 04/9/2018 nên phải đình chỉ vụ án. Đoán trước được sự việc, luật sư Cao Hùng chuẩn bị sẵn đơn phản tố, yêu cầu Tòa án tiếp tục xét xử vụ án theo Quyết định Giám đốc thẩm. Theo đơn phản tố của ông Chương bà Liên, ngày 26/9/2018 TAND huyện Bảo Lâm thụ lý bổ sung số 88A/TLST-DS theo yêu cầu độc lập của ông Hoàng Viết Thanh.
Vi phạm hàng loạt quy định
Tại điểm a khoản 1 Điều 203 BLTTDS 2015 thì thời hạn chuẩn bị xét xử là “04 tháng” kể từ ngày thụ lý vụ án, trường hợp đối với vụ án phức tạp thì Chánh án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử tối đa 02 tháng và trường hợp có quyết định tạm đình chỉ thì thời hạn chuẩn bị xét xử được tính lại kể từ ngày có quyết định tiếp tục giải quyết vụ án. Tuy nhiên, đến nay đã hơn 21 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án và không có bất kì quyết định gia hạn hay quyết định tạm đình chỉ nào mà Thẩm phán vẫn chưa đưa vụ án ra xét xử.
Mặc dù thẩm phán triệu tập hợp pháp các đương sự đến hòa giải 02 lần vào các ngày 10/12/2018 (theo Thông báo số 88/TB-TA ngày 26/11/2018) và ngày 06/5/2020 (theo Thông báo số 19/TB-TA ngày 22/4/2020) nhưng ông Đức bà Thi và một số đương sự khác đều vắng mặt không có lý do chính đáng. Theo Điều 207 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 thì thẩm phán không được mở phiên hòa giải khác nếu không xuất hiện quan hệ pháp luật tranh chấp mới trong vụ án mà phải ra Quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Thế nhưng, ngày 23/6/2020 thẩm phán Thủy ban hành Giấy triệu tập số 88/GTT-TA, yêu cầu ông Chương bà Liên có mặt tại Tòa án lúc 08 giờ 30 phút ngày 07/7/2020 để “Tòa án làm việc” nhưng lại không mời luật sư bảo vệ của ông Chương bà Liên. Luật sư Cao Hùng khẳng định, không có điều luật nào trong Bộ luật Tố tụng Dân sự hiện hành quy định về việc triệu tập đến để tòa án làm việc!
Tại buổi làm việc với Chánh án TAND huyện Bảo Lâm Nguyễn Văn Đức vào sáng ngày 07/7/2020, luật sư trực tiếp gửi đơn yêu cầu sao chụp toàn bộ tài liệu chứng cứ. Chánh án Đức đã chỉ đạo cho Thẩm phán Thủy giao toàn bộ hồ sơ cho luật sư sao chụp, nhưng bà Thủy không chịu giao với nhiều lý do...
Ngoài ra, tại khoản 2 Điều 201 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 quy định, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan chỉ có quyền đưa ra yêu cầu độc lập “trước thời điểm” mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải. Như vậy, việc Thẩm phán ra Thụ lý bổ sung số 88C/2020/TLST-DS ngày 29/6/2020 theo yêu cầu độc lập của ông Nguyễn Hoàng Anh về việc “yêu cầu người sử dụng đất hợp pháp thanh toán toàn bộ giá trị tài sản trên đất” là vi phạm tố tụng.
Đáng chú ý, ông Nguyễn Hoàng Anh là người thuê đất (đang tranh chấp) của ông Hoàng Viết Thanh, nên ông Anh là “Bên thứ ba” tham gia vào vụ án này. Tuy nhiên, ngày 21/9/2018 Thẩm phán đã Thụ lý bổ sung số 88A/TLST-DS theo yêu cầu độc lập của ông Hoàng Viết Thanh về việc “yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn và ông Hoàng Viết Thanh”. Theo quy định tại khoản 2 Mục III của Văn bản giải đáp số 01/2017/GĐ-TANDTC ngày 07/4/2017 của TAND Tối cao, thì trong trường hợp này vì có ảnh hưởng đến quyền lợi của bên thứ ba là ông Nguyễn Hoàng Anh nên cho dù các đương sự không yêu cầu giải quyết hậu quả hợp đồng vô hiệu thì Tòa án cũng phải giải quyết, do đó việc thụ lý bổ sung này là trái với hướng dẫn của ngành.
Tại buổi làm việc ở phòng Thẩm phán vào sáng ngày 07/7/2020, ngoài ông Chương bà Liên còn có mặt luật sư Nguyễn Cao Hùng, Thẩm phán Thủy đã giới thiệu 02 người đàn ông có mặt là luật sư mới đăng ký tham gia bảo vệ cho ông Nguyễn Hoàng Anh, thẩm phán Thủy yêu cầu ông Chương bà Liên và luật sư Cao Hùng chờ và ký nhận Thông báo Thụ lý bổ sung, nhưng luật sư Cao Hùng không nhận mà đề nghị gửi bưu điện. Sau đó cả luật sư Hùng và ông Chương bà Liên đều nhận thông báo Thụ lý bổ sung số 88C/2020/TLST-DS về yêu cầu độc lập của ông Nguyễn Hoàng Anh đề ngày 29/6/2020, tức là thẩm phán ký lùi 08 ngày.
Trước đó, TAND huyện Bảo Lâm tiến hành xem xét, thẩm định tại chỗ tài sản tranh chấp. Dựa trên kết quả buổi xem xét thẩm định tại chỗ, Công ty CP Thẩm định giá và DVTS Toàn Cầu (VATC, là đơn vị được sự đồng thuận của tất cả các đương sự) đưa ra Chứng thư thẩm định giá số 0782/2019/CT-VATC ngày 01/7/2019 với giá trị quyền sử dụng đất nêu trên là 3.398.469.800 đồng, tài sản trên đất (gồm cây trồng và công trình trên đất) là 196.656.220 đồng và giá trị tài sản trên đất theo Chứng thư thẩm định giá số 154986/VIETTIN JSC-HCM ngày 27/10/2015 của CTCP Thẩm định giá Việt Tín đã thẩm định trước đây là 261.790.000 đồng.
Tuy nhiên, ông Viết Thanh khiếu nại không thống nhất giá tài sản tranh chấp của VATC cung cấp. Theo quy định tại khoản 3 Điều 104 BLTTDS 2015 thì Tòa án phải ra quyết định định giá tài sản và thành lập Hội đồng định giá theo đúng trình tự, thủ tục quy định tại khoản 4 Điều 103 Bộ luật này. Tuy nhiên, ngày 07/5/2020, Thẩm phán Thủy cho ông Thanh ký Hợp đồng dịch vụ thẩm định giá với Đơn vị định giá cũ là Công ty Việt Tín (là đơn vị mà trước đây bị đơn không đồng ý chọn), đồng thời triệu tập đương sự tiếp tục xem xét thẩm định tại chỗ và định giá lại. Theo Chứng thư thẩm định giá số 690.2020.VT.HS ngày 04/6/2020 giá tài sản tăng cao so với kết quả thẩm định của VATC, cụ thể giá trị công trình xây dựng trên đất là 202.252.622 đồng và giá trị cây trồng trên đất là 918.467.500 đồng.
Vừa mất tiền mua đất, lại theo đuổi vụ án suốt 06 năm ròng rã (từ năm 2014), biết bao công sức và tốn kém tiền bạc. Nhưng khi hồ sơ được giao lại cho cấp sơ thẩm, thẩm phán thụ lý không tuân thủ theo quy định pháp luật để giải quyết dứt điểm vụ án, gây phiền hà cho vợ chồng ông Chương bà Liên. Chúng tôi sẽ thông tin đến bạn đọc khi có diễn biến mới.
