Lan tỏa những sáng tạo, nét đặc trưng của nghệ thuật Cải lương truyền thống và hiện đại

Khắc họa sâu sắc đời sống văn hóa tinh thần và phát triển nghệ thuật

Cuộc thi Tài năng Diễn viên Cải lương toàn quốc năm 2023 được tổ chức tại tỉnh Bạc Liêu từ ngày 23/9 đến ngày 30/9/2023, vào đúng dịp kỷ niệm lần thứ 14 Ngày Sân khấu Việt Nam (Ngày giỗ Tổ Sân khấu), đồng thời cũng là dịp tỉnh Bạc Liêu tổ chức Lễ Dâng hương tưởng niệm 104 năm Ngày ra đời bản “Dạ cổ hoài lang” tiền thân của bản Vọng cổ được mệnh danh là vua của Sân khấu Cải lương.

Cuộc thi lần này có 60 nghệ sĩ, diễn viên đến từ 23 đơn vị nghệ thuật Cải lương trên toàn quốc, điểm mới và rất vui mừng là độ tuổi dự thi đã được Ban Tổ chức mở rộng từ 18 đến 45 tuổi.

Đặc biệt, các trích đoạn được các nghệ sĩ, diễn viên biểu diễn tranh tài trong Cuộc thi lần này tương đối đa dạng về đề tài: Đề tài lịch sử, đề tài cách mạng và đề tài dân gian, xã hội. Một điều lý thú, có nhiều trích đoạn được các đơn vị, các nghệ sĩ, diễn viên dự thi lựa chọn, nhưng cách dàn dựng, xử lí có khác nhau như: vai diễn Trần Thăng trong trích đoạn “Kẻ sĩ Thăng Long”; vai Lê Chiêu Thống trong trích đoạn “Nỗi nhục lưu vong”; vai Lê Tự Thành trong “Đêm trước giờ hoàng đạo”; vai Lão đồ trong “Bến nước ngũ bồ”; vai Nguyễn Thị Anh trong “Sám hối”; vai Trần Thị Dung trong “Dấu ấn thời gian”; Thái hậu Nguyễn Thị Anh trong “Nước mắt Thần Phi”; vai Lý Chiêu Hoàng trong “Mệnh đế vương” hay Lý Chiêu Hoàng trong “Độc thoại đêm” hoặc vai Diệu trong “Thời con gái đã xa” hay vai Út Tâm trong “Dòng sông đỏ”,…

Phát biểu đánh giá, tổng kết Hội đồng Giám khảo, NSƯT, đạo diễn Ca Lê Hồng - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP Hồ Chí Minh - Chủ tịch Hội đồng Cuộc thi Tài năng Diễn viên Cải lương toàn quốc năm 2023, cho rằng: “Thông qua Cuộc thi lần này, chúng ta càng khẳng định điều quan trọng và tiên quyết quyết định sự thành công của nghệ sĩ, diễn viên dự thi chính là nhờ chọn được trích đoạn hay và phù hợp với khả năng của từng nghệ sĩ, diễn viên thì mới có thể thăng hoa, tỏa sáng trong vai diễn.

Có thể thấy, phần lớn các trích đoạn được chọn trong Cuộc thi này đã từng trình diễn thành công trước kia, nay được chọn, biên tập và dàn dựng lại mới hơn và nhiều trích đoạn mới được khai thác, biên tập từ các vở diễn và chuyển thể từ tác phẩm văn học. Tính cách, số phận nhân vật với nhiều tâm lý, hành động được khai, đa chiều, nhiều cung bậc phức tạp, cuốn hút, nhiều đất diễn giúp diễn viên bộc lộ tính cách trong ca diễn, kết hợp với vũ đạo, hình thể, thi thố tài năng, khắc họa nhân vật hiệu quả.".

Qua Cuộc thi này, NSƯT, đạo diễn Ca Lê Hồng mong muốn và đề nghị với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam trong thời gian tới tiếp tục quan tâm, đầu tư và có những chính sách thiết thực để hỗ trợ, đào tạo và bồi dưỡng lực lượng nghệ sĩ, diễn viên cho Sân khấu Cải lương, đặc biệt là đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên trẻ kế cận; có chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho các tác giả, đạo diễn của nghệ thuật Cải lương có thêm động lực làm mới các tác phẩm của mình.

Đãi ngộ, thu hút, tìm kiếm, đào tạo và phát huy nghệ sĩ, diễn viên tài năng

Phát biểu bế mạc, ông Trần Hướng Dương - Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, Trưởng ban Tổ chức Cuộc thi Tài năng diễn viên Cải lương toàn quốc năm 2023, cho biết: “Cuộc thi nghệ thuật Cải lương chuyên nghiệp lần này có nhiều tiết mục, trích đoạn và phần biểu diễn đặc sắc; các nghệ sĩ, diễn viên đã phô diễn, thể hiện tài năng và lan tỏa những sáng tạo, nét đặc trưng của nghệ thuật Cải lương truyền thống và hiện đại; khắc họa sâu sắc về đời sống văn hóa tinh thần, phong tục tập quán và sự tinh tế trong văn hóa nghệ thuật của cha ông ta từ xưa tới nay.

Bên cạnh thành công của các trích đoạn và phần ca diễn dự thi được đầu tư công phu cả về kịch bản, dàn dựng, âm nhạc, ánh sáng, trang phục, đạo cụ, kỹ thuật ca diễn nhuần nhuyễn, điêu luyện của các nghệ sĩ, diễn viên…”.

Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cho biết thêm: “Trong thời gian tới sẽ tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sớm có những điều chỉnh về cơ chế, chính sách cải thiện chế độ đãi ngộ đối với nghệ sĩ, diễn viên của loại hình nghệ thuật Cải lương nói riêng, trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật nói chung; đặc biệt là các cơ chế, chính sách và chế độ đãi ngộ đối với công tác thu hút, tìm kiếm, đào tạo và phát huy nghệ sĩ, diễn viên tài năng của loại hình nghệ thuật Cải lương truyền thống”.

“Thông qua Cuộc thi này, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Sở Văn hóa và Thể thao các tỉnh, thành phố, các đơn vị nghệ thuật Cải lương tiếp tục chú trọng và tăng cường đầu tư hơn nữa các cơ chế thích hợp nhằm thu hút, tìm kiếm và đào tạo các tài năng nghệ thuật Cải lương, nhất là các tài năng trẻ” - ông Trần Hướng Dương, Phó Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn, mong muốn và đề nghị.

Cũng tại buổi bế mạc, bà Trần Thị Lan Phương - Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bạc Liêu, cho biết: “Qua Cuộc thi Tài năng diễn viên Cải lương toàn quốc năm 2023, các em diễn viên đều cháy hết mình trong sáng tạo vai diễn, đặc biệt diễn viên Nhà hát Cao Văn Lầu được cọ sát và giao lưu học hỏi với các bạn đồng nghiệp trên mọi miền Tổ quốc; các em cháy hết mình, say mê, tâm huyết, xả thân cùng với nhân vật. Cuộc thi Tài năng diễn viên Cải lương toàn quốc năm nay, Bạc Liêu đạt được 02 giải: Giải Nhất và giải Nhì (tương đương Huy chương Vàng và Huy chương Bạc). Điều đó đáng trân quý là ngọn lửa của tình yêu của các em trong từng vai diễn”.