UBND TP cũng đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xem xét chấp thuận đưa di sản văn hóa phi vật thể “Lễ hội Nguyên tiêu của người Hoa ở quận 5, TP HCM” vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lễ hội Nguyên tiêu (hay còn gọi là lễ Thượng nguyên) của người Hoa khu vực quận 5 - Chợ Lớn bắt đầu được tổ chức quy mô từ năm 1990. Trước đó, đây đã là một lễ hội văn hóa lâu đời với cộng đồng người Hoa tại TP HCM. Lễ hội diễn ra vào ngày rằm đầu tiên trong năm, tức Rằm tháng Giêng, nhằm mục đích cầu nguyện cho một năm mưa thuận gió hòa, nhiều điều may mắn tốt lành.
Ngày lễ này được coi là “chỉ thua Tết cổ truyền” ở mức độ quy mô và các hoạt động văn hóa hấp dẫn. Người Sài Gòn vẫn có câu “Giao thừa ra quận Nhất, Nguyên tiêu về quận 5”.
Mặc dù bắt nguồn từ Trung Quốc nhưng Lễ hội Nguyên tiêu của người Hoa quận 5 lại có những nét rất khác biệt so với “bản gốc”. Điều khác biệt này đến từ sự kế thừa nét đặc sắc trong văn hóa Tết Nguyên tiêu tại Trung Quốc, sau đó du nhập vào Việt Nam, ảnh hưởng văn hóa Việt, tạo nên nét giao thoa Hoa - Việt duyên dáng và hài hòa.
Hàng năm, vào Lễ hội Nguyên tiêu, hàng chục ngàn người dân TP đổ về khu vực quận 5 - Chợ Lớn để ăn Tết. Tại đây, các hoạt động lễ hội diễn ra rộn ràng với quy mô lớn: Múa lân sư rồng, diễu hành xe hoa, Bát Tiên đi cà kheo, Phúc Lộc Thọ, múa quạt, múa cờ, ca múa nhạc dân tộc, đấu đèn thỉnh lộc, ca cổ nhạc và diễn tuồng cổ người Hoa, trưng bày thư tranh thư pháp, giới thiệu phố chuyên doanh vàng - bạc - đá quý…
Trên các con đường trung tâm của quận như Trần Hưng Đạo - Nguyễn Trãi - Hải Thượng Lãn Ông - Châu Văn Liêm - Lão Tử - Lương Nhữ Học…, có hàng ngàn diễn viên từ chuyên nghiệp đến quần chúng biểu diễn.
Điều đặc biệt, lễ hội cũng nêu bật tinh thần cộng đồng và cách thức quản lý rất quy củ của người Hoa ở quận 5 trong một số hoạt động; được phân công rất kỹ lưỡng hợp lý: Người lo phần sáng tạo, người lo vận động tài chính, người lo tổ chức… Năm nào lễ hội cũng diễn ra với mức độ xã hội hóa cao và năm nào cũng nhuần nhuyễn, trơn tru, năm sau quy mô hơn năm trước.
Năm 2019, cùng với dịp kỷ niệm 320 năm thành lập Sài Gòn – TP HCM (1698 – 2018), Lễ hội Nguyên tiêu người Hoa ở TP HCM được tổ chức quy mô hơn, với tổng cộng trên 25.000 lượt người đến tham dự.
Lễ hội ngoài tạo không khí văn hóa, vui chơi hội hè dịp đầu năm, còn là dịp để người dân có thêm sự hiểu biết về văn hóa người Hoa, cũng như góp phần thắt chặt sự đoàn kết dân tộc.
