Xử lý vi phạm hành chính có phải để phục vụ việc thu hồi đất phục vụ dự án?
Mặc dù biên bản vi phạm hành chính có dấu hiệu sai sót về trình tự, thủ tục nhưng chủ tịch UBND huyện Mộc Châu vẫn ban hành các quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm hành chính là buộc tháo dỡ công trình vi phạm. Việc xử lý sai phạm như vậy đã dấy lên sự nghi ngờ về tính minh bạch, trong sáng trong hoạt động của các cấp chính quyền ở huyện Mộc Châu.
Trong ngày 09/4/2019, Tổ quy tắc đô thị thuộc UBND thị trấn Nông trường Mộc Châu đã lập các biên bản vi phạm hành chính đối với bà Nguyễn Thị Huệ và ông Đỗ Văn Nghĩa vì lý do xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng.
Sau đó ít lâu, ngày 03/9/2019, Tổ quy tắc đô thị thuộc UBND thị trấn Nông trường Mộc Châu tiếp tục lập biên bản vi phạm hành chính đối với hộ ông Lê Tiến Đoạt cũng với lý do xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng.
Điều đáng để dư luận đặt câu hỏi là vì sao công trình các các hộ dân nêu trên được xây dựng và sử dụng từ lâu nhưng mãi đến năm 2019, chính quyền mới tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính để từ đó ban hành quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tháo dỡ công trình vi phạm do hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính. Việc buộc tháo dỡ công trình vi phạm đồng nghĩa với việc người dân sẽ không được đền bù khi nhà nước thu hồi đất phục vụ các dự án trên địa bàn.
Qua tìm hiểu được biết, nhà của 3 hộ gia đình này đều nằm trong diện giải phóng mặt bằng để phục vụ sắp xếp dân cư theo Quyết định số 1663/QĐ-UBND ngày 08/8/2018 của UBND huyện Mộc Châu về phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 sắp xếp khu dân cư tiểu khu Nhà Nghỉ - tiểu khu 32, thị trấn Nông trường Mộc Châu.
Nội dung trọng tâm của Quyết định số 1663/QĐ-UBND được người dân quan tâm nhất là xây dựng một con đường giao thông nối Quốc lộc 6 – Quốc lộ 43; đồng thời, tiến hành thu hồi hàng nghìn m2 đất dọc con đường mới để phục vụ cải tạo hiện trạng, tạo ra khu đất ở liền kề quy hoạch mới gồm 152 thửa đất diện tích từ 100-150m2 và 04 lô đất dự trữ diện tích 5.995m2 bố trí dọc hai bên đường nối Quốc lộc 6 – Quốc lộ 43.
Trước đó, ngày 21/7/2017, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành văn bản phê duyệt chủ trương đầu tư 02 dự án áp dụng cơ chế khai thác quỹ đất để tạo vốn phát triển đường bộ trên địa bàn huyện Mộc Châu trong đó có dự án đường giao thông nối quốc lộ 6 đi quốc lộ 43, tiểu khu Nhà nghỉ, thị trấn Nông trường Mộc Châu.
Nếu thực hiện đúng theo chủ trương này thì hàng nghìn m2 đất do dân đổ bao công sức, tiền bạc để khai hoang, cải tạo và sử dụng hợp pháp tại khu vực xây dựng đường giao thông sẽ được thu hồi; một phần đất đó sẽ được phân lô bán nền với giá cao gấp nhiều lần số tiền đền bù mà người dân nhận được.
 |
| Bản đồ quy hoạch sử dụng đất theo Quyết định số 1663/QĐ-UBND |
Chính quyền địa phương đã làm đúng trình tự, thủ tục khi xử lý vi phạm hành chính hay chưa?
Phóng viên báo Pháp luật Việt Nam đã làm việc và được các hộ dân cung cấp nhiều biên bản vi phạm hành chính về trật tự xây dựng do Tổ quy tắc thuộc UBND thị trấn Nông trường lập và nhận thấy có nhiều dấu hiệu bất thường.
Trao đổi với phóng viên, các hộ dân trình bày họ đã xây nhà trên mảnh đất họ đã khai hoang, sinh sống hàng chục năm nay. Quá trình họ xây dựng, cải tạo nhà cửa thì không có bất cứ công chức chính quyền nào nhắc nhở.
Bỗng một ngày họ nhận được quyết định buộc tháo dỡ công trình vi phạm của Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu thì mới biết mình vi phạm. Thế rồi, họ tự phải đến UBND thị trấn Nông trường để đòi biên bản vi phạm hành chính xem mình đã vi phạm như thế nào.
Theo thông tin do gia đình ông Nghĩa, bà Huệ (Dũng) cung cấp thì họ chưa từng được chính quyền địa phương thông báo về vi phạm hoặc được mời đến làm việc tại trụ sở UBND hoặc yêu cầu làm việc tại địa điểm vi phạm. Biên bản vi phạm trật tự xây dựng đối với ông Lê Tiến Đoạt cũng không được lập tại gia đình mà do cán bộ lập sẵn và mang đến cho hộ gia đình ký vào biên bản.
Do không được biết về việc lập biên bản vi phạm hành chính đối với mình nên những người được cho là đang vi phạm là hộ ông Nghĩa, hộ bà Huệ đã không có chữ ký tại biên bản vi phạm hành chính. Khi biên bản vi phạm hành chính được lập xong, ông Nghĩa, bà Huệ cũng không được bàn giao biên bản.
Điều bất ngờ hơn, sau khi Tổ quy tắc đô thị UBND Thị trấn Nông trường tự lập biên bản vi phạm hành chính số 32/BB-VPHC ngày 09/4/2019 đối với hộ ông Đỗ Văn Nghĩa, chỉ hai ngày sau đó, ngày 11/4/2019, UBND Thị trấn Nông trường đã gấp rút ban hành tờ trình số 321/TTr-UBND đề nghị Chủ tịch UBND huyện Mộc Châu ra quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là là buộc tháo dỡ công trình vi phạm đối với hộ ông Đỗ Văn Nghĩa.
Gia đình ông Nghĩa, bà Huệ đã rất bức xúc khi bị tước đi quyền được giải trình, chứng minh mình không vi phạm theo quy định của pháp luật vì theo quy định tại Điều 61 Luật xử lý vi phạm hành chính và ngay chính trong biên bản vi phạm hành chính cũng ghi việc người vi phạm được thực hiện quyền giải trình tới Tổ quy tắc đô thị hoặc UBND thị trấn nông trường Mộc Châu.
Thực tế thì do biên bản không được giao cho người vi phạm nên người bị coi là vi phạm đã không thể thực hiện được quyền của mình. Chính hành động vội vàng của chính quyền địa phương đã khiến cho người dân nghi ngờ về tính chính danh, minh bạch trong công tác xử lý vi phạm hành chính. Rất có thể, nhiều người sẽ hiểu rằng các cán bộ của chính quyền vì một lý do nào đó đang cố ý ngăn cản quyền lợi hợp pháp của người vi phạm.
Lý giải cho việc lập biên bản vi phạm hành chính vắng chủ nhà, ông Đào Viết Nhân, cán bộ thuộc Tổ quy tắc đô thị UBND Thị trấn Nông trường lý giải: “Khi đến làm việc tại nhà người vi phạm thì không ai có mặt ở nhà nên Ủy ban đã tự lập biên bản vi phạm hành chính”.
Khi trả lời những thắc mắc của gia đình ông Đỗ Văn Nghĩa về việc xác định thời điểm vi phạm về trật tự xây dựng vào năm 2016, ông Đào Viết Nhân trả lời rất đơn giản: “Chúng cháu mới về đây công tác nên không biết công trình được xây dựng từ khi nào. Việc xác định thời điểm vi phạm là dựa vào xác nhận của ông tiểu khu trưởng”.
Theo đánh giá của Tiến sỹ Ngô Mạnh Hùng, một chuyên gia về xử lý vi phạm hành chính: “Việc lập biên bản vi phạm hành chính của Tổ quy tắc đô thị UBND Thị trấn Nông trường đã thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp, thậm chí có dấu hiệu các hành vi vi phạm nguyên tắc cơ bản trong xử lý vi phạm hành chính vì một trong các nguyên tắc của việc lập biên bản vi phạm hành chính là phải được tiến hành khách quan, công khai. Mặt khác, khi lập biên bản vi phạm hành chính thì công chức lập biên bản phải chứng minh có hành vi vi phạm hành chính xảy ra trên thực tế. Việc chỉ dựa vào xác nhận của một cá nhân nào đó để xác định hành vi vi phạm là không phù hợp”.
Cũng theo ông Hùng, để xử lý vi phạm hành chính, sau khi thu thập đầy đủ chứng cứ chứng minh vi phạm hành chính, người lập biên bản phải yêu cầu người có hành vi vi phạm hành chính xuất trình giấy tờ tùy thân (chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc giấy tờ có ảnh) để xác định có đúng là người vi phạm hay không, sau đó mới tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính.
Qua nghiên cứu biên bản vi phạm hành chính TS Hùng thấy rằng: “Các biên bản vi phạm hành chính đều không ghi đầy đủ thông tin về người vi phạm, trong đó thiếu thông tin cực kỳ quan trọng để xác định nhân thân người vi phạm là số chứng minh nhân dân, ngày cấp, nơi cấp. Biên bản vi phạm hành chính số 29/BB-VPHC còn ghi sai họ của người vi phạm thành Nguyễn Văn Dũng”. Việc lập biên bản như vậy thể hiện sự thiếu tôn trọng với nhân dân, cũng như thể hiện sự yếu kém của Tổ quy tắc đô thị thuộc thị trấn Nông trường, huyện Mộc Châu.
 |
| Biên bản vi phạm hành chính đối với ông Đỗ Văn Nghĩa được lập nhưng người vi phạm không biết. |
“Không những vậy, các biên bản vi phạm hành chính số 29/BB-VPHC, số 32/BB-VPHC, số 60/BB-VPHC chỉ có chữ ký của 01 người chứng kiến là tiểu khu trưởng (ông Vũ Duy Chất) hoặc tiểu khu phó (ông Lương Văn Quốc) trong khi Khoản 2 Điều 58 Luật xử lý vi phạm hành chính yêu cầu phải có 02 người chứng kiến. Đây là những sai sót không đáng có trong quá trình lập biên bản vi phạm hành chính". TS Hùng cho biết thêm khi trao đổi với phóng viên.
Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin./.
