Mức sinh còn biến động khó lường

Chất lượng dân số vẫn thấp\

Mất cân bằng giới tính khi sinh bước và mức cao 110 bé trai/100 bé gái, thế nhưng chưa có biện pháp  khống chế. Đặc biệt, vùng Đồng bằng sông Hồng có tỷ số giới tính khi sinh cao nhất trong cả nước. Đây cũng là vùng có mức sinh tương đối thấp và có nên kinh tế phát triển sôi động nhất trong cả nước, người dân trong vùng có trình độ học vấn cao hơn, có điều kiện kinh tế khá giả, việc tiếp cận các dịch vụ y tế có trang thiết bị hiện đại tương đối dễ dàng nên sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ chuẩn đoán và xác định giới tính thai nhi sớm. Tình trạng này sẽ tác động xấu đến trật tự, an ninh xã hội, gây khó khăn trong việc xây dựng gia đình của các thế hệ tương lai.

Chất lượng dân số thấp. Tỷ lệ trẻ mới sinh bị dị tật bẩm sinh do di truyền chiếm tới 3% và xu hướng tiếp tục gia tăng do điều kiện sống, môi trường độc hại, lối sống hoặc phong tục, tập quán lạc hậu. Chỉ số phát triển con người xếp hạng 116/182 nước tham gia xếp hạng. Tuổi thọ bình quân là 72,8 tuổi, nhưng tuổi thọ bình quân khoẻ mạnh rất thấp, chỉ 66 tuổi. Tỷ số chết mẹ, tỷ suất chết sơ sinh, tỷ suất chết trẻ em, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em còn khá cao và có sự cách biệt giữa các vùng miền. Tình trạng thừa cân, béo phì có dấu hiệu gia tăng. Tỷ lệ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục còn cao.

Thanh niên, vị thanh niên còn nhiều hạn chế kiến thức về hôn nhân, chăm sóc SKSS và tình trạng tảo hôn, quan hệ tình dục trước hôn nhân, có thai ngoài hôn nhân, tình trạng nạo phá thai, tình trạng quan hệ tình dục ngoài hôn nhân, ly hôn, ly thân sớm trong giới trẻ có chiều hướng gia tăng. Việc sử dụng chất gây nghiện và lạm dụng chất gây nghiện, lối sống ích kỷ, thực dụng, buông thả và các tệ nạn xã hội có xu hướng gia tăng, môi trường sống và áp lực của cuộc sống sinh hoạt đã dẫn tới tình trạng hạn chế về sức khỏe thể chất trong một bộ phận thanh niên, vị thành niên. Tình trạng nam, nữ thanh niên kết hôn cận huyết thống cũng để lại những hậu quả làm giảm chất lượng dân số về thể chất của các thế hệ tương lai.

Giảm dần sự hỗ trợ của tổ chức quốc tế

Sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế đang giảm dần. Kinh tế tăng trưởng nhanh, các lĩnh vực văn hoá, xã hội đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tổng sản phẩm trong nước bình quân đầu người đạt 1220 USD năm 2010, vượt qua ngưỡng nước nghèo. Điều đó, cũng đồng nghĩa với việc Việt Nam không còn được nhận nhiều vốn viện trợ không hoàn lại, vốn vay ưu đãi của quốc tế và các quốc gia trong những năm tới (từ năm 2010 trở về trước, hầu hết các phương tiện tránh thai khoảng 8,4 triệu USD/năm là do quốc tế viện trợ, từ năm 2008-2010, mức viện trợ giảm đi và đến nay chưa có dự án viện trợ phương tiện tránh thai được cam kết cho giai đoạn 2011-2015.

Đội ngũ cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ biến động lớn, đặc biệt là tuyến huyện, tuyến xã. Thiếu đội ngũ chuyên gia giỏi trong quản lý, nhiều cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ ở các cấp còn hạn chế về năng lực chuyên môn chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Công tác kế hoạch hoá trong đó việc dự báo, xây dựng kế hoạch từ dưới lên còn nhiều bất cập. Kinh phí dành cho chương trình còn thiếu với nhu cầu, nhiệm vụ được giao. Việc lồng ghép các yếu tố dân số trong hoạch địch chính sách và lập kế hoạch phát triển còn hạn chế.

Chính vì vậy, ngành DS-KHHGD đang nỗ lực đẩy mạnh thực hiện giảm tỷ lệ mức sinh và nâng cao chất lượng dân số. Trong năm 2011, ngành DS-KHHGD đã triển khai xây dựng khung mô hình tư vấn và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng để hướng dẫn cho địa phương triển khai thực hiện thí điểm trong năm 2011; tiếp tục duy trì đề án can thiệp nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh tại 18 tỉnh, thành phố đã triển khai và mở rộng tại 25 tỉnh mới có tỷ số giới tính khi sinh cao từ 110 trở lên. “Hoạt động truyền thông tại các tuyến tiếp tục được duy trì và tăng cường trên các phương tiện thông tin đại chúng và trực tiếp tại cộng đồng với nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng”... TS. Dương Quốc Trọng- Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình nhấn mạnh.

Thùy Dương