Điều đáng nói là không ai phải chịu trách nhiệm hay bị xử lý kỷ luật trong việc này, cũng không có phương án để xử lý những lô đất định giá cấp sai đối tượng phần lớn đã được bán lại cho người khác.
Đất định giá lại rơi vào tay “quan”
Năm 2009, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt quy hoạch Khu tái định cư (TĐC) Vườn Xoài thuộc khối Hòa Nam (thị trấn Hòa Bình, huyện Tương Dương, Nghệ An) với diện tích 1,8ha. Tại đây, 60 lô đất được quy hoạch để phục vụ cho công tác giải phóng mặt bằng, di dân TĐC nhường đất cho công trình thủy điện Khe Bố trên địa bàn huyện này.
Dự kiến có 59 lô đất cấp cho 59 hộ dân cùng đất nhà văn hóa, tuy nhiên sau thời gian vận động thì chỉ có 22 hộ đăng ký đến ở, vì ngại khu đất gần nghĩa địa, một số đã tự mua đất hoặc TĐC ở những khu đất khác do người thân chia cho hoặc bán lại. Cũng trong thời gian này, huyện Tương Dương cũng phải tiến hành TĐC cho 6 hộ dân bị ảnh hưởng, phải nhường đất cho dự án, lãnh đạo huyện thống nhất chủ trương vận động 6 hộ dân này cùng vào TĐC tại khu vực Vườn Xoài để ổn định chỗ ở.
Năm 2014, những hộ dân được đưa đến TĐC tại đây sau khi mặt bằng và cơ sở hạ tầng đã thi công xong. Trong số 21 lô đất TĐC đợt này, có một số hộ dân TĐC do ảnh hưởng của dự án khác phải nộp tiền vào ngân sách nhà nước với tổng là hơn 686 triệu đồng tiền đất. Còn các hộ dân TĐC thủy điện Khe Bố không phải thực hiện nghĩa vụ tài chính. Những hộ dân nhanh chóng xây dựng nhà cửa để ổn định cuộc sống.
Vẫn còn lại hơn 56 lô đất tại khu TĐC Vườn Xoài không có hộ gia đình nào thuộc đối tượng TĐC thủy điện Khe Bố đăng ký thêm. Trong khi đó, nhiều hộ gia đình không thuộc diện TĐC của dự án lại có nhu cầu cấp thiết về nhà ở. Trước thực tế đó, UBND huyện Tương Dương đã có chủ trương giao đất theo hình thức định giá để giải quyết được nhu cầu nhà ở của người dân vừa tạo nguồn thu ngân sách địa phương.
Cụ thể ngày 5/3/2014, ông Trịnh Minh Châu – thời điểm đó là Chủ tịch UBND huyện Tương Dương có thông báo về việc giao đất theo hình thức định giá các lô đất nói trên. Các đối đượng được xét giao đất là hộ gia đình, cá nhân có hộ khẩu thường trú trên địa bàn huyện nhưng chưa có nhà ở, đất ở và phải thuộc một trong các đối tượng được ưu tiên quy định tại khoản 1 Điều 1 của Quyết định (QĐ) 113/2009 ngày 16/12/2009 của UBND tỉnh Nghệ An về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của QĐ 100/2009 ngày 28/10/2009 của UBND tỉnh Nghệ An về việc ban hành quy định giao đất theo hình thức định giá đất gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở cho các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
Ngày 29/5/2014, huyện Tương Dương ra QĐ số 689 về việc phê duyệt danh sách các đối tượng được giao đất theo hình thức định giá tại khu TĐC Vườn Xoài đối với 43/60 lô đất còn lại. Điều đáng nói ở đây là, trong số 43 cá nhân được phê duyệt danh sách được cấp đất định giá lần này thì có đến 20 suất là cán bộ, công chức, viên chức từ huyện cho đến thị trấn. Điều này cũng thể hiện trong Công văn 258 ngày 6/5/2014, do ông Trịnh Minh Châu gửi Thường trực HĐND huyện Tương Dương về đề nghị cho chủ trương xét bổ sung đối tượng giao đất theo hình thức định giá.
“…Qua quá trình xét duyệt, Hội đồng tư vấn đã xét cho 43 hộ gia đình, cá nhân, tuy nhiên chỉ có 18 hộ có đủ tiêu chuẩn theo khoản 1 Điều 1 QĐ 113/2009. Có 5 hộ thuộc diện TĐC do xây dựng một số công trình dự án, còn lại 20 hộ được xét nhưng không đúng đối tượng giao đất theo quy định. Vì vậy, để tăng thêm nguồn thu từ đất cho ngân sách, giải quyết chỗ ở cho các hộ gia đình có nhu cầu. UBND huyện đã đề nghị Thường trực HĐND huyện xem xét, quyết định cho phép UBND huyện được phép xét bổ sung đối tượng xin giao đất theo hình thức định giá cho 20 hộ gia đình, cá nhân là cán bộ, công chức, viên chức... đang công tác trên địa bàn huyện đã có đơn xin giao đất hiện đang khó khăn về nhà ở”, công văn nêu. Dù không có văn bản nào trả lời công văn trên, nhưng 20 hộ không thuộc đối tượng mua đất định giá đã được cấp đất, giao đất.
 |
Không ai bị xử lý trong sai phạm trên?
Điều đáng nói là đến nay đã có 13 lô đất được giao sai đối tượng lại chuyển nhượng sang cho người khác, chỉ có 7 lô đất được sử dụng để ở. Ông Vi Hồng Dương – Chủ tịch UBND thị trấn Hòa Bình cũng là một trong số 20 trường hợp được cấp đất không đúng đối tượng thời điểm đó. Ông Dương thừa nhận: “Khi đó huyện giao đất định giá cho các cán bộ chưa có nhà ở, cán bộ miền xuôi lên công tác chưa có nơi ở để mua đất làm nhà. Tuy nhiên, không ai không có tiền mua, sau đó huyện vận động cán bộ thị trấn, cán bộ huyện lấy hộ chứ không có ai mua. Gia đình tôi cũng vay mượn ngân hàng, bạn bè mua một lô đất ở đó hơn 115 triệu/200m2, mới bán năm 2018. Ngoài tôi ra thì nhiều cán bộ thị trấn như bí thư, cán bộ địa chính của thị trấn cũng được vận động mua đất”.
Có mặt tại khu TĐC Vườn Xoài, số ngôi nhà TĐC của người dân chỉ đếm được trên đầu ngón tay, còn lại đã được bán trao tay, nhiều ngôi nhà hoành tráng, bề thế đã được xây dựng lên tại đây không giống như những khu TĐC hay khu đất định giá khác.
Ông Trần Văn Liêu – Bí thư, khối trưởng khối Hòa Nam (thị trấn Hòa Bình) cho biết, khu TĐC chỉ một số ít hộ bị ảnh hưởng đến ở, còn lại được bán cho các cá nhân là cán bộ thị trấn và huyện. Theo ông Liêu, trong số những người mua đất định giá có bí thư, chủ tịch, cán bộ địa chính, cán bộ phòng tài chính huyện, một trường hợp chưa có chồng, chưa lập gia đình vẫn được mua đất…
Ông Nguyễn Phùng Hùng – Trưởng phòng TN&MT huyện Tương Dương cho biết, dự án TĐC Vườn Xoài một phần được cấp cho người dân TĐC do bị ảnh hưởng của thủy điện Khe Bố. Số còn lại sau đó được giao đất định giá theo chủ trương của huyện. Huyện đã thông báo rộng rãi đến các xóm bản, người dân là đối tượng (theo quy định) đủ điều kiện muốn mua đất định giá và tiến hành xét duyệt. Thời điểm đó, số người mua đất cũng ít, nhu cầu ít nên huyện cũng đã xin ý kiến để giao đất cho 20 trường hợp là cán bộ không đúng đối tượng để họ ổn định chỗ ở.
Còn ông Phan Thế Chuyền - Giám đốc Ban quản lý dự án Thủy điện Khe Bố đại diện cho chủ đầu tư của Dự án khu TĐC Vườn Xoài cho biết, thời điểm đó thi công hạ tầng xong thì thủy điện bàn giao cho chính quyền địa phương quản lý nên cũng không nắm rõ được việc bán đất định giá.
Ông Chuyền cho biết, nếu phía địa phương muốn sử dụng đất để giao đất định giá hay sao đó thì phải có báo cáo với chủ đầu tư, nhưng thủy điện không nhận được thông báo nào. Để nắm rõ hơn về quan điểm vụ việc cũng như hướng xử lý, phóng viên đã liên hệ với Chủ tịch UBND huyện Tương Dương nhưng vị này yêu cầu “phải đặt lịch”. Dù thế, đã hơn gần một tháng trôi qua, vẫn chưa nhận được hồi âm nào từ phía chính quyền huyện Tương Dương về vấn đề này.
Vừa qua, tổ kiểm tra liên ngành của huyện Tương Dương đã có kết luận, nêu: Do điều hành chưa thực sự khoa học, không có sự rạch ròi giữa các giai đoạn thực hiện dự án, không tách bạch rõ ràng các đối tượng được giao đất trong các văn bản, hồ sơ nên dẫn đến sự hiểu nhầm và tạo dư luận không tốt trong xã hội. Việc giao đất theo hình thức định giá còn để xảy ra sai sót, khi UBND huyện xin chủ trương với Thường trực HĐND huyện và Thường trực HĐND huyện đồng ý, sau đó UBND huyện đã giao đất cho 20 hộ không thuộc đối tượng theo quy định. Trách nhiệm thuộc về lãnh đạo UBND huyện và Thường trực HĐND huyện giai đoạn 2013 – 2014. Tổ kiểm tra kiến nghị: Các tập thể và cá nhân có liên quan cần nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm sâu sắc về thiếu sót trong quá trình thực hiện.
Việc giao đất theo hình thức định giá cho 20 hộ dân tại khu TĐC là không đúng đối tượng, tuy nhiên việc xử lý hậu quả lại chưa được xử lý dứt điểm. Những cá nhân mua đất định giá đều là cán bộ, đảng viên của thị trấn và huyện là những người không thuộc đối tượng nhưng vẫn đăng ký mua đất định giá.
Ông Lô Thanh Nhất, Phó Chủ tịch UBND huyện Tương Dương cho biết: “Thẩm quyền của tổ công tác chỉ đề nghị chứ không giống như Ủy ban kiểm tra hoặc thanh tra, không được đưa ra các phương án để xử lý mà chỉ có thể đề nghị lãnh đạo ủy ban huyện, thường trực Huyện ủy xem xét trách nhiệm để xử lý cán bộ”.
Theo kết luận thì người chịu trách nhiệm là lãnh đạo UBND huyện giai đoạn 2013 – 2014 nhưng hiện nay một số người đã nghỉ hưu. Việc cấp 20 lô đất không đúng đối tượng sẽ được xử lý như thế nào khi các hộ dân đã xây dựng nhà kiên cố để ở, một số đã chuyển nhượng lại? Việc xử lý kỷ luật đối với những người đã để xảy ra vi phạm này sẽ được giải quyết ra sao? Câu trả lời sẽ chờ vào quyết định của UBND huyện Tương Dương cũng như UBND tỉnh Nghệ An trong thời gian tới…
