Phiên tòa sơ thẩm vụ án lần 1 vào các ngày 26, 27/9/2017 của TAND TP HCM đã bị hoãn do các bị cáo kêu oan, còn nhiều tình tiết chưa sáng tỏ nên phải trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Phiên sơ thẩm lần 2 mở lại vào các ngày 15 và 16/1/2018, các bị cáo tiếp tục kêu oan và đưa ra các chứng cứ chứng minh việc truy tố, xét xử họ về tội “Cố ý làm trái…” là khiên cưỡng vì hành vi của họ không làm thất thoát tài sản của Nhà nước. Một lần nữa HĐXX tuyên hoãn phiên tòa để trả hồ sơ điều tra bổ sung…
 |
 |
| Khoản nợ vẫn đang được thu hồi nhưng CQĐT cáo buộc số tiền đã bị thất thoát. (Trong ảnh: Giấy chuyển tiền và Công văn xin hoãn thời gian trả nợ của Vinacafe Đà Lạt) |
Không có việc nguồn vốn Nhà nước bị thất thoát!
Theo lời khai của các bị cáo tại phiên tòa công khai, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trước thực tế thời điểm năm 2010, các ngân hàng không có nguồn USD để bán cho các doanh nghiệp, trong đó có Vinacafe Quy Nhơn cần có USD để nhập khẩu phân bón, nên ông Nguyễn Nhật đại diện Vinacafe Quy Nhơn đã “linh hoạt” ký hợp đồng cho Trung tâm XNK Vinacafe do ông Nguyễn Công Hoàng làm giám đốc vay tiền để mua cà phê xuất khẩu (cả 2 doanh nghiệp này đều trực thuộc Tổng Cty Cà phê Việt Nam- Vinacafe). Theo đó, xuất khẩu được cà phê, Trung tâm thu ngoại tệ về bán lại cho BIDV Bình Định để BIDV Bình Định bán ngoại tệ lại cho Vinacafe Quy Nhơn nhập khẩu phân bón.
Thực hiện chủ trương trên, ngày 3/8/2010, ông Nguyễn Nhật và ông Nguyễn Công Hoàng đã ký Hợp đồng vay vốn số 01 (HĐ 01) với nội dung: Trung tâm XNK Vinacafe (bên A) vay của Vinacafe Quy Nhơn (bên B) vay số tiền 50 tỷ đồng mục đích để thu mua cà phê với lãi suất vay 13% năm, sẽ được trả sau khi thanh lý HĐ; thời hạn vay theo kế hoạch thu mua và xuất khẩu cà phê của bên A. Thực hiện HĐ này, trong thời gian từ 3/8/2010 đến 12/11/2010 Trung tâm XNK Vinacafe đã gửi cho Cty Vinacafe Quy Nhơn 9 giấy đề nghị chuyển tiền tổng giá trị 124 tỷ đồng và Vinacafe Quy Nhơn đã ký 21 ủy nhiệm chi chuyển cho Trung tâm tổng số tiền 116,8 tỷ đồng từ ngày 4/8/2010 đến 15/11/2010. Trung tâm đã chuyển trả nợ cho Vinacafe Quy Nhơn tổng cộng 19 lần với tổng số tiền 71,7 tỷ đồng tiền gốc và thanh toán thêm một vài lần nữa; còn nợ Vinacafe Quy Nhơn tiền gốc là gần 36 tỷ đồng.
Cáo trạng quy kết số tiền 36 tỷ đồng trên là do các bị cáo cố ý làm trái, gây thất thoát tài sản của Nhà nước. Các bị cáo tự ý ký HĐ 01 khi không có phương án vay vốn, không có văn bản báo cáo xin ý kiến Tổng Cty và không được TCty Vinacafe phê duyệt là trái với các quy định pháp luật, đủ yếu tố cấu thành tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tuy nhiên, các bị cáo cho rằng đã tự ý “vận dụng linh hoạt” nguồn vốn để trang trải các hoạt động phục vụ sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp; mục đích là để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển, làm lợi cho doanh nghiệp chứ bản thân họ không có mục đích tư lợi. Thực tế, số tiền 36 tỷ trên Trung tâm XNK Vinacafe chưa chuyển trả hết số tiền gốc cho Vinacafe Quy Nhơn là do ông Nguyễn Công Hoàng đã dùng tiền trên để trang trải các hoạt động sản xuất của Trung tâm XNK như trả nợ lương công nhân, thanh toán các khoản nợ tồn đọng từ trước cho một số ngân hàng, khách hàng đối tác còn nợ chưa thanh toán cho Trung tâm… Cụ thể, trong số 36 tỷ đồng bị cáo Nguyễn Nhật và Nguyễn Công Hoàng bị buộc tội cố ý làm trái gây thất thoát thì có 21 tỷ dùng để thanh toán khoản nợ cho Tổng Cty Vinacafe; hiện còn khoản nợ 17 tỷ tại Cty Vinacafe Đà Lạt vẫn đang được Vinacafe Đà Lạt tiếp tục thanh toán cho Trung tâm.
Theo các bị cáo, rõ ràng là dòng tiền của Nhà nước vẫn đang vận hành phục vụ các hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, thậm chí tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp qua giai đoạn khủng hoảng chứ không hề thất thoát như Cáo trạng quy kết.
Tự ý thanh toán nợ cho Tổng Cty là… có tội?
Diễn biến phiên tòa sơ thẩm công khai xét xử vụ án vào các ngày 15, 16/1/2018 cho thấy, trong số hơn 36 tỷ mà các bị cáo Nguyễn Nhật và Nguyễn Công Hoàng bị cáo buộc “Cố ý làm trái...” gây thất thoát, có 21 tỷ ông Nguyễn Công Hoàng “tự ý” trả các khoản nợ thay Tổng Cty Vinacafe nhưng không được CQĐT cấn trừ. Hiện tại Vinacafe Đà Lạt vẫn đang nợ Trung tâm XNK gần 17 tỷ. Theo luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Nhật, cần phải cấn trừ hai khoản tiền 21 tỷ và 17 tỷ trên (gần 38 tỷ); việc CQĐT không cấn trừ các khoản nợ trên là sai nguyên tắc tài chính, không đúng pháp luật. Nếu được cấn trừ, điều này đồng nghĩa với việc hoàn toàn không có việc các bị cáo làm thất thoát 36 tỷ đồng tài sản nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng, không thể buộc các bị cáo phải bồi thường khoản tiền thất thoát trên. Ngược lại nếu không thu hồi khoản tiền tổng cộng gần 38 tỷ trên, vô hình trung một khoản nợ đã được thanh toán 2 lần (một lần do nguồn vốn được trang trải trong doanh nghiệp; một lần do các bị cáo bồi thường trong vụ án “Cố ý làm trái…”).
Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 15 và 16/1/2018 vừa qua, với quan điểm buộc tội các bị cáo “Cố ý làm trái…”, Cáo trạng cho rằng khoản tiền 21 tỷ mà Trung tâm XNK Vinacafe trả nợ là “tự ý”, không đúng quy trình. Tương tự, đối với khoản tiền 17 tỷ mà Vinacafe Đà Lạt còn đang nợ Trung tâm, CQĐT cho rằng khoản nợ này không có khả năng thanh toán nên được quy kết là các bị cáo đã làm thất thoát.
Tuy nhiên, điều bất ngờ là tại phiên tòa công khai đã xuất hiện thêm tình tiết mới là vào ngày 29/12/2017 Vinacafe Đà Lạt trả Trung tâm thêm 100 triệu đồng – điều này chứng tỏ khoản nợ 17 tỷ đồng hoàn toàn có khả năng thu hồi và Vinacafe Đà Lạt vẫn đang nỗ lực thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Cũng trong ngày 29/12/2017, phía Vinacafe Đà Lạt tiếp tục có Công văn xin hoãn thời gian trả nợ cũng như cam kết sẽ thanh toán nợ trong điều kiện có thể. Luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Nhật khẳng định: Việc CQĐT cho rằng khoản nợ này Vinacafe Đà Lạt không có khả năng thanh toán nên quy kết các bị cáo đã làm thất thoát là khiên cưỡng, có hàm ý “buộc án gán tội”. Việc CQĐT tuyên bố Vinacafe Đà Lạt không có khả năng trả nợ nhằm “đổ tội” cho các bị cáo phải chịu trách nhiệm là không thuyết phục. “Khoản nợ này là tài sản từ nguồn vốn của Nhà nước, không ai có quyền xóa nợ, kể cả Cơ quan điều tra - vị luật sư khẳng định.
Chính vì xuất hiện tình tiết mới nói trên mà sau 2 ngày thẩm vấn, HĐXX TAND TP HCM đã phải quyết định hoãn phiên tòa để điều tra bổ sung. Báo PLVN sẽ tiếp tục thông tin về vụ án.
