Đây là Nông trường Cao su Tân Hưng thuộc xã Ya Chim, TP Kon Tum. Đêm đến, cả vùng trước đây là rừng núi nay đã sáng bừng ánh điện. Thả bộ trên con đường nhựa dẫn vào nông trường, bất chợt gặp già làng A Kyứt, người dân tộc Jơ Rai ở làng Pua, tôi chỉ tay vào một ngôi nhà hai tầng còn sáng điện, hỏi: “ Thưa bác, nhà ai đó ạ?” - “ Phòng làm việc của thằng Lợi mà, đêm nào nó cũng ngồi đó đến khuya, chắc là lo chuyện làm ăn cho nông trường đó thôi…”.
Người mà già làng A Kyứt nhắc đến là Nguyễn Hữu Lợi - Bí thư Chi bộ, Giám đốc Nông trường Cao su Tân Hưng thuộc Công ty Cao su Kon Tum. Ngót năm mươi tuổi nhưng đã hơn 20 năm anh gắn bó, bám làng, bám đất khai hoang xây dựng nông trường này từ những ngày gian khó. Ở Công ty Cao su Kon Tum hiện nay có 18 giám đốc nông trường và các đơn vị trực thuộc nhưng Nguyễn Hữu Lợi nổi lên như một cán bộ đầy nhiệt huyết, tận tâm vì công việc, được bà con các dân tộc thiểu số nơi nông trường đứng chân tin yêu, quý mến.
Quá khứ gian nan
Tuổi Đinh Mùi, gương mặt sạm đen và từng trải, ánh mắt cương nghị, nói năng nhỏ nhẹ đậm thanh âm xứ Nghệ nhưng tỏ ra đúng mực, quyết đoán, anh Lợi kể về những ngày gian khó đầu đời và buổi đầu dấn thân về vùng đất núi rừng này để xây dựng nông trường.
Những ngày cơ cực của tuổi xuân, chân ướt chân ráo từ quân đội chuyển sang làm cao su, 2 năm anh phải trực tiếp đi đóng gạch trong đội sản xuất của công ty, rồi làm tổ trưởng tổ bảo vệ của cơ quan. Rồi anh Lợi được điều về xã Ngọc Bay làm tổ trưởng tổ khai hoang mở đất. Năm 1993, khi mọi người đều không mặn mà với cuộc sống khó khăn là khai hoang, dọn đất, phá rừng ở làng KLâu Ngo, xã Ya Chim để trồng cao su thì Nguyễn Hữu Lợi đã có mặt. Anh nhắc lại: “Mình xung phong thật ông ạ, vì ngày ấy không ai muốn nhận”. Đó là đầu năm 1999.
Ông Kso Nơ, dân tộc Jơ Rai, nguyên trưởng làng KLâu Ngo nhớ lại: “Ngày ấy may mà có thằng Lợi, nếu không thì nay chưa chắc đã có cái nông trường này đâu!” Vùng đất hoang vu này bắt đầu cuộc sống gần như từ một con số không. Ngày ấy, nhà cất lên chưa ấm hơi người, sốt rét đã hoành hành, dân quanh vùng thì không có. Cán bộ, công nhân được đưa vào mở đất thì chán nản, không yên tâm lại vừa xa, heo hút quá, không ít người không cần một sự nghĩ suy, chọn câu trả lời đơn giản là tìm cách ra khỏi nơi này.
Được giao trách nhiệm đội trưởng khai hoang, anh Lợi cũng dằn vặt lắm. Anh tâm sự: “Ngày ấy, có những đêm nằm một mình giữa thâm u núi rừng này, không sao chợp mắt được. Là đảng viên, đội trưởng và với tư cách là người lính, chả lẽ trong lúc khó khăn này mình lại tính chuyện lùi, từ chối nhiệm vụ Đảng giao hay sao? Phải tin rằng xung quanh mình còn có tổ chức Đảng với nhiều đồng chí trung kiên, trong đó có nhiều người lao động cần cù, đặc biệt là có lớp trẻ. Họ là những người tốt, nếu tin họ thì họ sẽ giúp mình”.
Dựa vào dân
Muốn thành công thì phải dựa vào dân, anh Lợi xắn tay vào việc, lân la tìm đến già làng, những người có uy tín trong cả làng Pua, làng KLâu Ngo, hai làng ở cạnh nông trường với 100% là người dân tộc Jơ Rai. Lúc đầu không ai nghe khi được tuyên truyền về trồng cây cao su. Có người bảo: “Mình không tin, trồng cái cây đấy không đẻ ra lúa, ra bắp đâu”. Nhưng với quyết tâm của anh Lợi, đêm ngày không ngơi nghỉ, vận động bà con rồi tạm ứng tiền, trả tiền thỏa đáng cho bà con nếu ai tham gia phát cây, dọn cỏ, đào hố, khoanh lô… để trồng cao su.
Bằng những việc làm cụ thể nhất, anh Lợi dần chiếm trọn niềm tin và tình cảm của bà con các dân tộc. Ông A Kính, già làng làng Pua ôm lấy anh Lợi mãi không thôi: “Nó là con của buôn làng ta rồi, nó đã mang lại cuộc sống mới cho người làng Pua ta đó”. Thế là thành công ngoài mong đợi, từ một đội sản xuất chỉ có 190 ha cao su, đến nay, Tân Hưng trở thành nông trường với 700 ha đã cho khai thác. Năng suất khá cao so với toàn công ty: gần 2000 tấn/1ha. Với 105 cán bộ, công nhân viên, lương bình quân của công nhân nông trường hiện nay là trên 6 triệu đồng/tháng. Đặc biệt có hơn 230 hộ là người dân tộc Jơ Rai nhận khoán 243 ha cao su của nông trường, trong đó có 20 công nhân là người Jơ Rai ở làng Pua, làng KLâu Ngo và KLâu Ngo Zố. Những năm trước, nông trường cho 20 công nhân là dân tộc Jơ Rai vay mỗi người 6,5 triệu đồng không tính lãi và không trừ vào lương sau 10 năm để làm nhà ở. Nhiều gia đình Jơ Rai nhờ cây cao su mà đổi đời như Y Nhàn, Y Hrê đến Siêu Din, A Khôn… đều có mức lương khoảng 5 triệu đồng/tháng. “Cuộc sống đã vượt lên hơn cả điều tôi nghĩ- Y Nhàn khoe với chúng tôi: Có những năm nhà em được thưởng gần 20 triệu đồng do vượt khoán của nông trường”.
Cùng Nguyễn Hữu Lợi đến thăm bà con làng Pua, làng KLâu Ngo, đi đến đâu, vào nhà ai, Lợi cũng được mọi người thật yêu quý, ùa ra tay bắt mặt mừng. Thôn trưởng A In nắm chặt lấy đôi tay chai sạn, sần sùi của Lợi rồi nhìn vào mắt tôi, ông nói: “Cái thằng Lợi này có công với làng mình nhiều lắm. Nó là con của buôn làng ta đó”. A Dư, thôn trưởng làng Pua bồi hồi nhớ lại khi làng chưa có cao su, chưa có cán bộ Lợi về, chỉ mỗi mong ước giản dị là có đủ cơm ăn mà vẫn xa vời. Hạt lúa của làng sao như cứ biết chạy, mới gặt lúa gùi về nhà chưa đầy tháng mà làng đã có nhiều người đói rồi, đói đến cồn cào gan ruột. “May mà từ khi có nông trường, có cán bộ Lợi, có cây cao su. Nhiều người cứ tưởng đó như là một giấc mơ…”.
Niềm tin về cuộc đổi đời
Bây giờ Nông trường Cao su Tân Hưng đã trở thành một vùng quê trù phú. Đường nhựa thẳng tắp gần 30 cây số từ thành phố Kon Tum chạy thẳng vào đến cổng nông trường. Những ngôi nhà kiên cố của bà con dân tộc thiểu số, của công nhân đã mọc lên, người dân nhờ làm cao su mà đã có của ăn của để. Nông trường đã có nhà trẻ, lớp mẫu giáo, có bộ phận y tế chăm sóc sức khỏe công nhân. Đặc biệt đã gây dựng ở đây được một đội ngũ cán bộ được trưởng thành từ gian khổ, trung thành tuyệt đối với con đường mà mình đã chọn, dù có biến cố, thăng trầm mỗi khi giá cao su xuống thấp nhưng luôn son sắt, thủy chung với cây cao su mà mình đã gắn bó bao năm.
Làm được việc lại được lòng dân, có thời gian dài, anh Lợi còn kiêm luôn chức Giám đốc của hai nông trường lân cận là Ya Chim và Hòa Bình. Anh cũng được Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam bổ nhiệm làm Phó tổng Giám đốc Công ty Cao su Kon Tum và cũng đã được nhận giải thưởng “Sao Vàng cao su’ do Hội Doanh nghiệp trẻ Việt Nam tặng và mới đây là Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ về những thành tích xuất sắc trong sản xuất kinh doanh…
