Người vợ phản ánh bị “xử ép”
Theo hồ sơ, năm 2014, ông Lâm Minh Chánh (SN 1964) có đơn xin ly hôn và phân chia tài sản chung với vợ là bà Nguyễn Thị Thanh Hà (SN 1964, cùng ngụ TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên).
Tài sản mà ông Chánh yêu cầu phân chia gồm: Nhà đất số 83, số 85 đường Nguyễn Huệ (phường 2), nhà đất tại số 99B/11 Lê Lợi (phường 5) và nhà đất tại khu phố Chu Văn An (phường 5) TP Tuy Hòa. Bà Hà thì không chấp nhận ly hôn nên không yêu cầu chia tài sản.
Ngày 20/3/2019, TAND TP Tuy Hòa xét xử sơ thẩm. Tòa án Tuy Hòa cho rằng nhà và đất số 85 Nguyễn Huệ mặc dù đứng chủ quyền hai vợ chồng nhưng là tài sản cha mẹ ông Chánh để lại cho các anh em. Anh em ông Chánh cho tặng ông Chánh nên là tài sản riêng của ông Chánh. Tuy nhiên, ông Chánh tự nguyện chia cho bà Hà 25% giá trị đất (theo định giá) công gìn giữ, tôn tạo với số tiền 3 tỷ.
Các tài sản nhà và đất khác chia đôi theo định giá tháng 10/2018. Cấp sơ thẩm tuyên án, giao nhà và đất số 83, số 85 Nguyễn Huệ có giá trị lớn cho ông Chánh quản lý, sử dụng. Giao hai căn nhà trong hẻm có giá trị thấp cho người vợ.
Ngoài ra, còn một lô đất số L04 - 56G2 thuộc phường 9, TP Tuy Hòa là tài sản chung. Năm 2013, ông Chánh giả chữ ký của bà Hà ủy quyền cho ông bán căn nhà trên cho người khác để tiêu xài cá nhân. Bà Hà yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng, trả lại đất. Tại tòa, bà Hà rút yêu cầu. Ông Chánh yêu cầu chia đôi số tiền ông bán đất vào năm 2013 là 680 triệu cùng tiền lãi cho bà Hà. Tòa đồng ý theo ý ông Chánh.
Bản án bị hai đương sự kháng cáo. VKSND TP Tuy Hòa cũng kháng nghị. VKS cho rằng căn nhà số 85 Nguyễn Huệ cả hai vợ chồng có quyền lợi ngang nhau, việc chia tỷ lệ 25 - 75 là không đúng.
Đối với lô đất L04 - 56G2 thuộc phường 9, TP Tuy Hòa, việc ông Chánh giả chữ ký bán cho người khác là lỗi của ông Chánh. Tòa sử dụng giá bán năm 2013 để chia là ảnh hưởng đến quyền lợi của bà Hà.
Tuy nhiên, cấp phúc thẩm không chấp nhận kháng nghị của VKSND TP Tuy Hòa. Cấp phúc thẩm chỉ ghi nhận thêm việc ông Chánh tự nguyện “đền” cho bà Hà thêm một số tiền với căn nhà 85 Nguyễn Huệ.
Nhận định của luật sư
Nhận định về sự việc, luật sư (LS) Huỳnh Phước Hiệp cho rằng: “Hai bản án có nhiều vi phạm cả tố tụng lẫn nội dung. Về tố tụng, còn nhiều người liên quan nhưng không được tham gia tố tụng. Đó là các con của hai vợ chồng. Những người con này đã có gia đình và đang sinh sống ở căn nhà số 85. Tại căn nhà 83 và số 85 Nguyễn Huệ là trụ sở của một doanh nghiệp tư nhân nhưng không có tên tham gia tố tụng”.
Về nội dung, bản án xác định nhà và đất số 85 Nguyễn Huệ là tài sản riêng là không đúng pháp luật. LS Hiệp cho rằng, sau khi được cho, ông Chánh đã tự nguyện đưa vào tài sản chung bằng việc cho vợ đứng tên chung trong sổ đỏ. Do đó quyền lợi hai người ngang nhau.
Sau khi bản án sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị, chính TAND tỉnh Phú Yên tiến hành định giá lại tài sản là nhà và đất số 85 Nguyễn Huệ. Tại phiên tòa, VKSND tỉnh Phú Yên đề nghị tuyên chia theo công sức bà Hà được 35%, ông Chánh 65%. Thế nhưng, TAND tỉnh Phú Yên bác bỏ quan điểm này và sử dụng định giá vào tháng 10/2018. Theo LS Hiệp, làm như vậy là trái quy định pháp luật. Án phí tuyên theo định giá năm 2018 là gây thiệt hại cho Nhà nước.
“Bản án còn “lo rất xa” cho một bên đương sự. Cái “lo xa” đó gây thiệt hại cho bà Hà. Tòa tự nhận định nhà và đất số 83, số 85 là liền kề với nhau, để dễ quản lý, sử dụng nên giao cho ông Chánh. Tòa không xem xét việc bà Hà đang ở trên nhà số 85. Việc giao cho ông Chánh 2 căn nhà mặt tiền, bà Hà 2 căn nhà trong hẻm và một trong hai căn bỏ hoang gây ra sự bất bình đẳng”, LS Hiệp nói.
Việc phân chia lô đất L04 - 56G2, có dấu hiệu của một vụ án hình sự, theo LS Hiệp là trái quy định. “Theo hồ sơ, năm 2013, biết bị giả chữ ký và UBND phường 2, TP Tuy Hòa ký chứng thực sai quy định, bà Hà đã tố cáo hành vi của UBND phường 2. Cơ quan này đã thừa nhận vi phạm và có kỷ luật đối với cán bộ. Sau đó bà Hà rút đơn tố cáo. Việc làm giả chữ ký để chiếm đoạt tài sản không phụ thuộc vào việc bà Hà rút đơn. Cơ quan công an phải khởi tố ngay. Tuy nhiên, hai cấp tòa không chuyển hồ sơ sang công an là sai”.
“Theo tôi, đối với lô đất L04 - 56G2 phải được tách ra, không xét xử trong hai phiên tòa trên mới đúng luật. Bởi vì, trước khi xét xử, người chồng không có yêu cầu phân chia, không đóng tạm ứng án phí, không thực hiện hòa giải, công khai chứng cứ. Do đó không thể phân chia được. Nếu bà Hà rút đơn thì sẽ được xét xử trong một vụ án khác. Tòa sử dụng giá đất năm 2013 để chia là gây thiệt hại cho bà Hà”, LS Hiệp nói.
Bà Hà cho biết đã làm đơn yêu cầu cấp giám đốc thẩm hủy án vì hai cấp tòa của tỉnh Phú Yên xét xử không đúng gây ảnh hưởng đến quyền lợi của bà.
