Nhà ở, nhà nghỉ trái phép đang phá vỡ cảnh quan hồ Ba Bể

Tràn lan xây dựng trái phép

Đi thuyền trên hồ nước Ba Bể trong xanh, xung quanh là rừng nguyên sinh trên núi đá, không khí mát lành, cảnh quan hoang sơ khiến du khách cảm thấy thảnh thơi, thư giãn, tạo sự hấp dẫn đối với du khách mỗi khi đến với hồ Ba Bể. Thế nhưng, vài năm trở lại đây nhiều khu vực của Vườn quốc gia Ba Bể đang bị xâm hại nghiêm trọng, trong đó có tình trạng xây dựng tràn lan các công trình trái phép. Hầu hết đều được thiết kế dưới dạng các khu nghỉ dưỡng phục vụ khách du lịch. Đang xây dở cũng có, đã hoàn thiện đi vào hoạt động cũng có.

Một trong những khu vực bị xâm hại nhiều và nặng nề nhất là các thôn Cốc Tộc, Pắc Ngòi và Bó Lù thuộc xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể. Ba thôn này nằm lọt trong vùng đệm và vùng lõi của vườn quốc gia, nhưng do quản lý lỏng lẻo của chính quyền, thời gian qua một số hộ dân, cá nhân của ba thôn này đã lấn chiếm đất rừng đặc dụng, xây dựng nhà nghỉ, nhà ở và hàng quán trái phép. Điều này đã khiến cảnh quan của di tích bị phá vỡ.

Chạy dọc con đường độc đạo dẫn vào thôn Cốc Tộc, chỉ cách trụ sở UBND xã Nam Mẫu không xa, xuất hiện gần 10 căn nhà được xây dựng kiên cố và đều không có giấy phép. Việc xây dựng diễn ra trong thời gian dài, nằm ngay trên tuyến đường tuần tra thường xuyên của lực lượng kiểm lâm Vườn Quốc gia Ba Bể nhưng lại không được chính quyền và cơ quan chức năng phát hiện, kiểm tra, ngăn chặn và xử lý kịp thời. 

Điển hình nhất là trường hợp của gia đình ông Nguyễn Văn Viện. Tại khu đất trên 1000m2, ông Viện xây dựng 3 nhà sàn bê tông cốt thép, với mục đích làm nhà nghỉ, nhà hàng. Cả ba căn nhà trên đều xây dựng không phép và trái quy định. Được biết, vào năm 2015, khu đất này trước đây là đất trồng cây lâu năm, ông Viện mua lại của người dân bản địa, sau đó được UBND huyện Ba Bể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cho phép chuyển đổi 200m2 làm đất ở.

Cách ba căn nhà của ông Viện không xa là công trình xây dựng không phép với kết cấu bê tông cốt thép 3 tầng trên khu đất hơn 600m2 của ông Nguyễn Văn Từ ở thôn Bó Lù. Đặc biệt, công trình với quy mô rất lớn với mỗi tầng có 7 phòng nghỉ và nằm ngay sát UBND xã Nam Mẫu nhưng vẫn được thi công khẩn trương.

Thậm chí, ngay cả đất thuộc quản lý của chính quyền UBND xã cũng bị lấn chiếm. Tại khu đất có diện tích 294m2 thuộc thôn Bó Lù, phía sau giáp mặt hồ Ba Bể, phía trước giáp đường ven hồ, từ đầu năm 2017 đã được bà Triệu Thị Xuyến là một người dân địa phương lấn chiếm, xây dựng một nhà bê tông cốt thép hai tầng, không hề có giấy phép xây dựng.

Theo quan sát của phóng viên, tại một số vị trí đang có hiện tượng ken cây (hành vi cố ý đục, chích thuốc (hoặc dầu nhớt) vào thân cây để nó chết dần) để chuẩn bị cho những ngôi nhà mới mọc lên. Ví dụ như tại khu vực đền An Mạ, Ao Tiên… để có khoảng không, mặt bằng nhằm xây dựng các hàng quán, một số hộ dân đã ken một số cây cao lớn có đường kính thân cây gần 50cm. Các công trình hàng quán, lều lán bán hàng xây dựng tạm bợ, nhếch nhác, không theo quy hoạch, không có giấy phép đã và đang làm phá vỡ cảnh quan và ảnh hưởng nghiêm trọng đến các điểm di tích này. 

Việc xây dựng nhà bê tông, cốt thép tràn lan khiến tình trạng ô nhiễm chất thải, rác thải ở hồ Ba Bể ngày càng trầm trọng. Một người dân sống lâu năm tại khu vực Ao Tiên cho biết: “Ngày xưa, đường vào Ao Tiên hai bên cây xanh mướt, nước trong xanh. Giờ đây, để có chỗ bán hàng, hai hàng cây bên đường đã bị chặt đi nhường chỗ cho những lều bạt nhếch nhác, nước hồ ô nhiễm đục ngầu. Bản thân tôi cũng không còn muốn đưa bạn bè và du khách vào thăm”. 

Chính quyền lúng túng

Vào những ngày nước dâng cao, ai cũng dễ dàng nhìn thấy một số ngôi nhà bê tông cốt thép xen lẫn những ngôi nhà gỗ, nhà sàn dùng để ở và đón khách du lịch tại thôn Bó Lù xây dựng từ những năm trước “lòi” ra tận mép nước hồ, rác thải, nước thải gần như xả ra hồ rất phản cảm.

Mặc dù các trường hợp vi phạm xây dựng, sử dụng đất tại đây đã diễn ra từ lâu song các cấp chính quyền vẫn chưa kịp thời chỉ đạo xử lý hoặc xử lý chưa dứt điểm. Cùng với đó, việc xác định ranh giới giữa khu dân cư và Vườn Quốc gia Ba Bể hiện nay vẫn chưa được rõ ràng. Từ đó dẫn đến tình trạng xác định phạm vi quản lý, bảo vệ giữa UBND huyện Ba Bể và Ban quản lý Vườn Quốc gia Ba Bể còn chồng lấn. Hệ lụy khiến cho việc xác định phạm vi xử lý vi phạm của hai đơn vị này còn lúng túng.

Trước thực trạng trên, người dân, du khách và dư luận rất mong sự vào cuộc nhanh chóng, xử lý rất điểm của UBND tỉnh Bắc Kạn, để Ba Bể là địa chỉ du lịch ưa thích của du khách trong và ngoài nước, xứng tầm là di sản thế giới.