Ví dụ: Gói hỗ trợ 15.000 tỷ đồng thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội cho các cá nhân vay mua, thuê mua và cải tạo nhà ở với lãi suất ưu đãi 4,8%/năm; gói hỗ trợ lãi suất 2% đối với các chủ đầu tư xây NƠXH thực hiện qua hệ thống ngân hàng thương mại với quy mô khoảng 40.000 tỷ đồng…
Thế nhưng, tại Toạ đàm “Gỡ nút thắt phát triển NƠXH, nhà ở cho công nhân” do Bộ Xây dựng phối hợp tổ chức, mới thấy còn nhiều vướng mắc khác cần gỡ. Lãnh đạo Bộ Xây dựng cho biết hiện còn thiếu quỹ đất để xây dựng NƠXH; vướng mắc trong thủ tục lựa chọn chủ đầu tư; thiếu nguồn vốn ưu đãi và cơ chế khuyến khích chủ đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút DN...
Là một đơn vị có nhiều năm xây dựng nhà ở thu nhập thấp, Giám đốc một DN xây dựng cho biết tỷ suất lợi nhuận ở một dự án NƠXH là 10-15%, thấp hơn nhiều so với nhà ở thương mại nhưng rất mất thời gian. Các DN không nhìn thấy lợi nhuận cao nên ít tham gia, chưa kể quy trình, thủ tục còn vướng mắc ở rất nhiều khâu.
Theo doanh nhân này, khi làm dự án NƠXH, điều DN quan tâm đầu tiên là vấn đề cơ chế, pháp lý. Bên cạnh đó là những ưu đãi của Nhà nước để giảm giá thành và thủ tục mua nhà của người dân. Hiện nay, thủ tục NƠXH bị vướng rất nhiều luật, như quy trình Luật Đầu tư và Luật Nhà ở trái ngược nhau. Chưa nói, khi xây xong, DN cũng bị hậu kiểm rất chặt và kỹ.
Với người mua là lao động tự do khi xin hồ sơ mua NƠXH cũng gặp nhiều vướng mắc. Đơn cử, địa phương chỉ xác nhận người đó có nhà ở hay chưa mà không hề xác nhận họ có đóng thuế thu nhập cá nhân hay không, điều này dẫn đến DN không thể nộp hồ sơ lên Sở Xây dựng để thẩm định.
Về hỗ trợ chính sách cho vay, Giám đốc Cty này cho rằng Nhà nước nên cân đối hỗ trợ cho DN xây nhà và người mua nhà. Hai hỗ trợ phải bằng nhau, bởi nếu tập trung hỗ trợ người dân nhưng không hỗ trợ DN thì sẽ không có quỹ nhà ở đủ đáp ứng nhu cầu.
Lãnh đạo Hiệp hội Bất động sản TP HCM cũng nhận định hiện nay DN vướng nhiều quy định, thủ tục như: Thủ tục xác định giá bán, tiền sử dụng đất, chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, cấp phép dự án... “Bộ Xây dựng nên nghiên cứu đề xuất xây dựng quy trình phê duyệt NƠXH đơn giản hơn thành 3 bước: Chấp thuận đầu tư, duyệt quy hoạch 1/500 và cấp phép xây dựng”, ông đề nghị.
Tiếp thu ý kiến của các DN, Hiệp hội, đại diện Bộ Xây dựng cho hay sẽ tiếp tục làm việc với chính quyền địa phương để đôn đốc hướng dẫn triển khai 2 gói hỗ trợ của Nghị quyết 11. Trong đó, đề nghị địa phương phải nghiêm túc dành quỹ đất trong các dự án NƠXH; đồng thời phải rà soát lại chương trình phát triển NƠXH theo chương trình phát triển nhà ở quốc gia, rà soát lại quỹ đất trong dự án đầu tư hạ tầng khu công nghiệp... Đối với quỹ đất sạch, các địa phương khẩn trương chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn chủ đầu tư theo quy định Nghị định 49 và Thông tư 09 năm 2021 của Bộ Xây dựng về dự án NƠXH. Kỳ vọng những giải pháp này sẽ tạo ra phong trào phát triển NƠXH trong thời gian tới để kích thích nguồn cung, cầu.
