Năm 1992 bà Thu thành lập Doanh nghiệp tư nhân Thành Công chuyên kinh doanh gia công, sản xuất hàng may mặc xuất khẩu, sau đó đổi thành Xí nghiệp may xuất khẩu Thành Công. Từ năm 1992 đến năm 1993, UBND tỉnh Thái Bình hai lần giao cho Thành Công 3.455m2 để làm trụ sở sản xuất.
Theo thông tin và chứng từ kế toán bà Thu cung cấp, từ 1996 - 1998 các hoạt động sản xuất kinh doanh của Thành Công luôn có lãi từ 02% - 15% trên tổng doanh thu, hợp đồng ký với đối tác nước ngoài được thực hiện thuận lợi. Từ đó Xí nghiệp đã tạo được công ăn việc làm cho gần 1000 lao động và đào tạo miễn phí cho những lao động là con em thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng trên địa bàn tỉnh. Bà Thu trở thành doanh nhân điển hình của tỉnh trong thời điểm đó.
Trước đó, để có vốn kinh doanh cũng như xây dựng xưởng sản xuất và mua thiết bị máy móc, Thành Công làm thủ tục vay vốn của Ngân hàng Công thương tỉnh Thái Bình (tiền thân của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – CN Thái Bình hiện nay) 3,571 tỉ, có thế chấp tài sản. Việc trả nợ vẫn được thanh toán đầy đủ hàng năm theo thỏa thuận, tính đến 30/9/1998, Thành Công đã trả nợ gốc là 1,799 tỉ cho Ngân hàng Công thương.
Bên cạnh đó, theo Biên bản định giá tài sản được lập vào ngày 15/6/1995 thì tài sản thế chấp của Thành Công là 3,45 tỉ (bao gồm đất, nhà xưởng, thiết bị máy móc…) và các tài sản không thế chấp có giá trị gần 2 tỉ.
Bất ngờ ngày 2/10/1998, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thái Bình ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, bắt tạm giam bà Thu để điều tra về 5 tội danh: “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN”; “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân”; “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN”; “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản công dân” và “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”. Sau đó VKSND tỉnh ra cáo trạng truy tố bà Thu 2 tội danh “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân” và “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”.
Bà Thu đang là doanh nhân thành đạt có tiếng tại Thái Bình bỗng hóa “tội nhân”. Ngày 25/9/1999, TAND tỉnh Thái Bình mở phiên xử sơ thẩm, ra Bản án số 171/HSST tuyên phạt bà Thu 15 năm tù về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân” và 1 năm tù về tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng”.
Bà Thu có đơn kháng cáo và kêu oan tới các cấp, ngày 22/08/2000, TAND Cấp cao tại Hà Nội đưa vụ việc ra xét xử và tuyên bà Thu không phạm tội “Tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật” (qua giám định cho thấy quả lựu đạn là giả, sử dụng cho dân quân luyện tập), đồng thời hủy bản án sơ thẩm mà TAND tỉnh Thái Bình đã tuyên bà Thu về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản công dân”.
Thời gian này bà Thu vẫn bị tạm giam để các cơ quan tố tụng tỉnh Thái Bình tiếp tục điều tra. Mãi đến ngày 8/3/2002 bà Thu mới được trả tự do sau 3 năm 6 tháng bị giam. Đến ngày 2/3/2004 VKSND tỉnh Thái Bình ra Quyết định đình chỉ điều tra bị can số 09/KSĐT với bà Thu do Phó Viện trưởng Hoàng Văn Vĩnh ký. Bốn năm sau mới có Quyết định đình chỉ vụ án hình sự số 01/KSĐT ngày 13/3/2008 do Viện trưởng VKSND tỉnh Thái Bình ký, vì “do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội của Phùng Thị Thu nêu trên không còn nguy hiểm cho xã hội nữa”.
 |
| UBND tỉnh Thái Bình có công văn cho phép phát mại tài sản khi chưa có phán quyết của tòa |
Trong quá trình bà Thu bị bắt tạm giam để điều tra, UBND tỉnh và VKSND tỉnh Thái Bình đã có một số động thái với những tài sản của Thành Công. Ngày 10/6/1999 tức là trước khi TAND tỉnh đưa vụ việc ra xét xử, VKSND tỉnh đã ra Văn bản số 521/KSĐT – KT và Văn bản số 522/KSĐT - KT do ông Trần Xuân Vị, Phó Viện trưởng ký, cho Ngân hàng Công thương định giá tài sản và tiến hành phát mại.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh Thái Bình cũng ra Công văn số 559/CV – UB do ông Hoàng Đình Thạch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh ký, ghi rõ: “Cho phép các tổ chức, cá nhân có nhu cầu mua tài sản: Nhà xưởng, vật kiến trúc trên diện tích đất Xí nghiệp may Thành Công được thuê đất để sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh theo quy hoạch của UBND tỉnh”. Như vậy, vụ án bà Thu vẫn đang trong quá trình điều tra, chưa có phán quyết của tòa, mà UBND, VKSND tỉnh đã đưa tài sản vào diện tiến hành phát mại. Trong khi thời hạn vay nợ, thế chấp tài sản chưa hết hạn bởi ngày 5/9/1995, Ngân hàng đã chuyển các khoản vay của Thành Công từ ngắn và trung hạn sang dài hạn, có thời gian lên tới 25 năm (1995 - 2020).
Quay lại với bà Thu, sau khi TAND Cấp cao hủy bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Thái Bình, bà Thu được trả tự do sau 3 năm 6 tháng bị giam. Bà Thu cho hay việc bị tù oan khiến bà và gia đình rơi vào cảnh cùng quẫn, vợ chồng ly tán, con cái bệnh tật, ốm đau. Bà Thu kể: “Mọi việc đổ sụp khi tôi bị bắt giam, mọi hoạt động của công ty với gần 1000 lao động bị đình lại, con cái nheo nhóc không người chăm sóc, ốm đau. Lại mang nỗi nhục với dư luận. Trong khi bị giam, tôi còn bị bức cung, bị người ta dùng nhiều cách hòng bắt tôi nhận tội”.
Viện trưởng VKSNDTC sau đó có công văn gửi VKSND tỉnh Thái Bình yêu cầu giải quyết đền bù oan sai và công khai xin lỗi bà Thu. Ngày 30/11/2010 bà Thu được bồi thường thiệt hại theo Văn bản số 762/QĐ –VKS với số tiền là hơn 300 triệu. Đến năm 2012 bà Thu được bồi thường thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất theo Quyết định số 09/QĐ – VKS với số tiền hơn 900 triệu.
Nhưng theo bà Thu, vẫn còn đó một nỗi oan ức khác. Những tài sản đã bị phát mại không được VKSND tỉnh Thái Bình đề cập đến. Bà Thu nói: “Tôi được minh oan thì VKSND tỉnh Thái Bình phải có trách nhiệm thương lượng và giải quyết việc bồi thường thiệt hại cho tôi. Tuy nhiên họ luôn né tránh, không giải thích, hướng dẫn để tiến hành bồi thường các thiệt hại của Xí nghiệp Thành Công”.
Trả lời về sự việc, trao đổi với PV, ông Nguyễn Anh Đức, Chánh Văn phòng VKSND tỉnh Thái Bình cho biết: “Vụ việc đã được VKSND tỉnh Thái Bình báo cáo VKSNDTC theo Công văn chỉ đạo số 8947 ngày 5/3/2019 của Văn phòng TW Đảng yêu cầu báo cáo toàn bộ quá trình giải quyết vụ án.
Vụ án này TAND tỉnh Thái Bình đã tuyên nên trách nhiệm giải quyết lúc đó thuộc về tòa. Tuy nhiên, VKSNDTC vẫn yêu cầu VKSND tỉnh Thái Bình phối hợp với tòa án tiến hành xem xét. “Bà Thu tiếp tục có đơn kiện yêu cầu bồi thường những thiệt hại khác. Hiện tại đơn của bà Thu đã được gửi cho Tòa án thụ lý giải quyết”, ông Đức cho biết.
Trong vụ việc trên, UBND tỉnh Thái Bình và VKSND tỉnh Thái Bình căn cứ vào đâu mà phát mại tài sản và tài sản thế chấp Ngân hàng của Xí nghiệp may Thành Công do bà Phùng Thị Thu đứng đầu? Theo luật sư Nguyễn Huy An: “Nếu thực hiện sai, bên nào tiến hành phát mại thì bên đó phải chịu trách nhiệm”.
