Dự án kè chống sạt lở kết hợp đường cứu hộ, cứu nạn di dân tái định cư, neo đậu tàu thuyền – đập Cà Ninh hạ lưu sông Trà Bồng phục vụ Khu kinh tế Dung Quất (huyện Bình Sơn) giai đoạn 1 (Dự án kè Cà Ninh), được Chủ tịch tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt ngày 30/10/2014 với tổng mức đầu tư 695,578 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh. Chủ đầu tư dự án là BQL Khu kinh tế Dung Quất (nay là BQL Khu kinh tế Dung Quất & các Khu công nghiệp Quảng Ngãi).
Qua thanh tra cho thấy, khi lập dự án, thiết kế cơ sở, Cty Đầu tư & Tư vấn Xây dựng Phú Thành (hiện đã giải thể) đưa ra các giải pháp với các hạng mục xử lý nền đất yếu, kết cấu áo đường, hệ thống thoát nước, hướng tuyến đường số 1 chưa phù hợp; khái toán chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB) tái định cư còn thiếu cơ sở, không thực hiện khảo sát nhu cầu tái định cư của các hộ dân trong các vùng ảnh hưởng dự án, dẫn đến phải điều chỉnh tim tuyến, thiết kế, dự toán, điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư.
Cùng với đó, nhà thầu tư vấn là liên danh Cty CP Phát triển Đô thị Angkora và Cty Phú Thành chưa làm việc với địa phương, đơn vị quản lý về việc cho phép khai thác các mỏ vật liệu đất để phục vụ thi công theo đúng nhiệm vụ khảo sát. Công tác khảo sát địa chất, địa hình, lập thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán còn nhiều sai sót nên quá trình thi công phải điều chỉnh phương án thiết kế hệ thống thoát nước cửa xả và thu nước ven dự án, thay đổi biện pháp thi công hạng mục cống thoát nước, phái sinh tăng khối lượng san nền, phá đá nổ mìn…
Ngoài số liệu Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Bộ Xây dựng đã đề nghị xuất toán và thu hồi gần 16,5 tỷ đồng; qua thanh tra còn phát hiện việc lập dự toán tính toán sai khối lượng dẫn đến làm tăng giá trị dự toán với số tiền hơn 5 tỷ đồng. Bên cạnh đó, việc nghiệm thu giá trị xây lắp còn có các sai sót như thi công không đúng thiết kế được phê duyệt (nút đầu tuyến) và tính thừa khối lượng bê tông mặt đường của hạng mục kè ven sông, làm tăng giá trị hợp đồng gần 470 triệu đồng.
Về việc tạm ứng giá trị xây lắp, BQL dự án chưa tiến hành kiểm tra, đánh giá việc tạm ứng đợt cũ mà vẫn triển khai thực hiện cho tạm ứng đợt mới vào ngày 1/11/2016. Trong khi thực tế nhà thầu xây lắp chưa hoàn thành đúng cam kết và dư nợ tạm ứng đợt trước đó còn lớn. Cụ thể, như Cty CP Tập đoàn Phúc Lộc còn gần 59 tỷ đồng, Cty CP Thương mại & Xây lắp Lê Phan còn hơn 28 tỷ đồng. Việc này theo cơ quan thanh tra là chưa đảm bảo quy định theo hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Công văn 10245/BTC-ĐT ngày 27/7/2015. Sau khi được tạm ứng, nhà thầu thi công cầm chừng dẫn đến dư nợ tạm ứng đến nay chưa thu hồi tạm ứng gần 60 tỷ đồng.
Với phương án thu hồi đất, lập phương án bồi thường GPMB dự án, qua thanh tra cho thấy, số tiền 151 tỷ đồng để bồi thường GPMB đã vượt so với dự toán được UBND tỉnh phê duyệt là 50 tỷ nhưng chưa làm thủ tục điều chỉnh cơ cấu dự toán. Việc sử dụng nguồn kinh phí chi hỗ trợ trực tiếp cho người dân để thực hiện chi trả tiền hỗ trợ thuê nhà tạm và chi phí đo vẽ, cắm mốc chỉnh lý bản đồ nhưng không có trong phương án bồi thường được phê duyệt, chưa trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh trước khi chi trả.
BQL dự án chưa hoàn trả vốn đã tạm ứng cho NSNN số tiền hơn 6,5 tỷ đồng. Trung tâm phát triển quỹ đất Dung Quất cũng chưa chi trả cho các hộ dân nhưng không thực hiện thủ tục chuyển số tiền tạm ứng hơn 1,6 tỷ đồng từ tài khoản tạm giữ của Trung tâm vào tài khoản tiền gửi của Chủ đầu tư tại Kho bạc nhà nước.
Về thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, giao đất, bố trí tái định cư của dự án, qua thanh tra cũng phát hiện, Chủ đầu tư, BQL dự án, Phòng TN&MT huyện Bình Sơn đã thiếu trách nhiệm, có sai sót trong phối hợp, thi hành công vụ, dẫn đến UBND huyện Bình Sơn khi trình nhu cầu thu hồi đất và chuyển mục đích sử dụng đất đã “quên” không làm thủ tục chuyển đổi mục đích đất lúa, đất rừng phòng hộ để thực hiện.
Dự án có tổng nhu cầu sử dụng đất là 199,6ha nhưng không có nội dung đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất lúa. Sở TN&MT tỉnh Quảng Ngãi khi thẩm định đã thiếu chặt chẽ, không rà soát đầy đủ các thông tin liên quan; dẫn đến tham mưu UBND tỉnh Quảng Ngãi trình HĐND tỉnh ban hành nghị quyết. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành quyết định phê duyệt kế hoạch sử dụng đất năm 2015 đều không đăng ký chuyển mục đích đất lúa.
