Người dân mất kế sinh nhai
Hơn hai năm qua, hàng trăm hộ dân xã Thống Nhất huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh hoang mang khi nguồn lợi thủy hải sản trên sông Diễn Vọng, vốn là kế sinh nhai của người dân bỗng dưng ngày càng trở nên ít ỏi, xuất hiện hiện tượng cá, tôm chết nổi lềnh bềnh dạt vào ven bờ...
Ông Nguyễn Văn Chững (người dân thôn 4, xã Thống Nhất, Hoành, Bồ Quảng Ninh) cho biết, hàng chục năm nay tôi làm nghề đánh bắt cá bằng lưới ngâm trên sông Diễn Vọng. Sông Diễn Vọng vốn nhiều tôm, cá, là nơi hàng trăm người dân Hoành Bồ kiếm kế sinh nhai. Nhưng gần đây không hiểu sao, cá tôm chết hết, những con cá to, cá con đều chết, khi vớt lên chúng đều mềm nhũn như tôm luộc do môi trường nước trên sông quá nóng. Mà nước nóng này do chính công ty nhiệt điện Quảng Ninh nằm ngay gần cầu Bang dùng làm mát máy sau đó thải trực tiếp ra sông.
Ông Nguyễn Văn Báo (57 tuổi, trú tại khu 5 phường Hà Khánh, TP.Hạ Long, Quảng Ninh) bức xúc: Gia đình tôi có đầm nuôi cá hơn 11 nghìn m2 trên địa bàn xã Thống Nhất huyên Hoành Bồ, năm 2013 không hiểu sao một loạt cá vược trong đầm bỗng chết hết nổi lên mặt nước. Gia đình tôi đã thất thoát hơn 200 triệu đồng. Sau đó mới phát hiện do nước sông quá nóng khi cho nước ra vào đầm, nước nóng làm cá trong đầm chết hết. Sau nhiều năm, chúng tôi phải lợi dụng thủy triều, thời tiết lúc mát mẻ mới dám tháo nước vào đầm.
Phóng viên Báo Pháp Luật Việt Nam đã có mặt tại Công ty Nhiệt điện Quảng Ninh. Khuôn viên công ty nhiệt điệt Quảng Ninh rộng hàng nghìn mét vuông tọa ngay cạnh cầu Bang (TP.Hạ Long). Cách khu vực xả nước làm mát của công ty hàng trăm mét đã thấy một làn khói nghi ngút bốc lên, khi tiến lại gần một hệ thống mương rộng hơn mét từ nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh bắc ra sông Diễn Vọng. Hàng nghìn mét khối nước xối xả đổ ra sông, kèm theo đó là hơi nóng bốc lên ngùn ngụt. Nước tại miệng ống xối xả cuộn xiết đổ ra sông. Khi hòa vào với nước sông, dòng nước chảy quẩn quanh khu vực nhà máy tạo ra những vệt bọt màu nâu sẫm, đóng váng đặc, kèm theo đó là mùi tanh, nhác nhác.
Trong nhiều ngày liên tiếp, phóng viên có mặt tại miệng ống xả vào lúc 6 giờ sáng dùng nhiệt kế bằng ống thủy tinh và nhiệt kế điện tử nhúng trực tiếp xuống nước ngay miệng ống xả. Kết quả nhiều ngày nước tại đây có nhiệt độ 42,5 độ, có khi nhiệt độ kịch trần nhiệt độ của nhiệt kế 42,7 độ.
| |
| Các khối bọt nâu sẫm, đóng váng đặc ngay gần khu vực miệng ống xả |
Tại khu vực cạnh nhà máy, vợ chồng anh Vũ Văn Điều làm nghề mót than cho biết, trước đây khu vực này là vựa cá, hàng ngày tập trung hàng trăm người tới đây câu cá, bắt tôm, cá trên sông. Tuy nhiên hai năm về đây, khi nhà máy bắt đầu vận hành 4 tổ máy, nước xả ra sông nóng giãy, tay nhúng xuống không chịu được phải nhấc lên ngay tôm cá chết. Gần đây, có những ngày ở miệng cống chúng tôi vớt được hàng tạ cá chết do bị hút vào theo đường làm mát rồi thải ra đây cá đã chết ươn nổi lên mặt nước.
Không "bình thường" trong các kết luận kiểm tra
Trên thực tế, được biết có rất nhiều đoàn đã về kiểm tra đồng thời quan trắc ảnh hưởng của nhà máy đến hệ sinh thái. Năm 2012 trong biên bản làm việc do liên ngành gồm Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND TP.Hạ Long, Sở Công thương, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về môi trường cũng từng kết luận, tại một số thời điểm nhiệt độ nước xả làm mát đạt 37,7 độ C (vẫn đạt chuẩn cho phép nước thải công nghiệp không quá 40 độ C), mẫu nước ven bờ có chỉ tiêu clorua rất cao, chỉ tiêu COD cao hơn gấp 3 lần quy chuẩn Việt Nam từ phạm vi nhà máy đến cầu Bang.
Ngày 11/8, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ra văn bản hỏa tốc yêu cầu các sở, ban, ngành thành lập đoàn kiểm tra để kiểm tra toàn diện về nhà máy điện Quảng Ninh. Cũng theo đó, tại bản làm việc ngày 11/8, kết quả cho thấy việc phản ánh của người dân về hoạt động của nhà máy nhiệt điện Quảng Ninh xả thải gây ô nhiễm môi trường là có cơ sở.
Trong quá trình hoạt động sản xuất, đã xảy ra sự cố hoặc dừng lò theo lệnh (điều độ A0) nhiều lần, riêng trong tháng 8/2015, đơn vị có hai lần khởi động tổ máy số 4, sau đó phải ngưng tổ máy. Vị trí thải từ quá trình làm mát tổ số 2 đang gặp sự cố, có hiện tượng nước làm mát chảy tràn ra ngoài đường nội bộ. Tại vị trí xả nước làm mát có hiện tượng nổi váng bọt màu nâu trên mặt nước. Đồng thời nhà máy chưa có thông báo về Sở tài nguyên môi trường, UBND Tỉnh Quảng Ninh về việc dừng và khởi động lại tổ mát, sổ theo dõi sự cố môi trường chưa cập nhật đầy đủ thời gian, lý do dừng tổ máy.
Trả lời báo Pháp Luật Việt Nam, ông Lê Duy Mạnh, Tổng Giám đốc công ty nhiệt điện Quảng Ninh cho biết, công ty chưa hề nhận được phản ánh, đơn thư gì từ phía người dân mà chỉ nghe nói. Nhiệt độ nước sau khi làm mát xả ra môi trường luôn trong ngưỡng cho phép 40 độ C và nước chỉ bơm vào làm mát sau đó thải ra sông chứ không có chứa hóa chất gì, chỉ thỉnh thoảng dùng clo phun vào khu vực nước đầu vào để tránh việc sò, hến sinh nở, bám vào đường ống.
Ông Mạnh cũng cho biết thêm: Nhiệt độ nước xả ra môi trường phụ thuộc vào hoạt động của tổ máy, nếu chỉ vận hành 1,2 tổ máy nước sẽ mát nhưng nếu vận động cả 4 tổ máy nhiệt độ sẽ nóng hơn. Trong quá trình vận hành cũng có những lúc nhiệt độ hơn 40 độ C, một phần do thời tiết là mùa hè nóng bức nhưng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn sau đó tổ máy sẽ điều chỉnh lại cho nhiệt độ trở về mức bình thường, cho phép.
Trao đổi với Báo Pháp Luật Việt Nam, ông Bùi Ngọc Thảo, Chủ tịch UBND phường Hà Khánh cho biết, Nhà máy nhiệt điện Quảng Ninh nằm trên địa bàn phường, tôi cũng thấy có hiện tượng khói bốc lên từ ống xả tuy nhiên chưa bao giờ trực tiếp xờ vào dòng nước đó. Tuy nhiên việc kiểm tra mức độ ảnh hưởng đến môi trường không thuộc thẩm quyền của phường. Được biết, có nhiều đoàn kiểm tra đến công ty nhưng thường không thông qua phường nên phường không nắm rõ việc xả thải của công ty như thế nào. Còn đương nhiên việc nhà máy hoạt động sẽ có ít nhiều ảnh hưởng đến môi trường.
Tuy nhiên, trước những kết quả nhận được từ cơ quan chức năng, người dân cho biết họ không đồng tình với các kết quả kiểm tra, vì thực chất việc công ty xả thải đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường thủy sinh xung quanh nhà máy. Đồng thời, mức độ nóng của nước xả phụ thuộc vào việc vận hành số lượng tổ máy, có thể tại thời điểm cơ quan chức năng kiểm nhà nhà máy không hoạt động hết công suất như mọi khi.
Người dân cho biết sẽ tiếp tục kiến nghị.