“Đụng đâu sai đấy”
Theo Kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP) ban hành mới đây, UBND Đắk Nông đã thu hồi 113.346 ha đất, rừng của các nông, lâm trường giao các BQL rừng, Khu bảo tồn thiên nhiên, Vườn quốc gia, các địa phương và một số đơn vị, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân quản lý.
Cụ thể, UBND tỉnh giao hơn 44.520 ha cho 52 công ty, DNTN thuê để thực hiện 54 dự án nông, lâm nghiệp theo hình thức DN thỏa thuận địa điểm với nông lâm trường để lấy đất. Sau đó, UBND tỉnh đồng thời ra quyết định thu hồi đất của nông lâm trường với lý do nông lâm trường tự nguyện trả lại đất hoặc lý do để cho doanh nghiệp tư nhân thuê đất thực hiện dự án không đúng quy định.
Việc quản lý, sử dụng đất, rừng sau khi thực hiện sắp xếp, đổi mới tại các công ty nông, lâm nghiệp, BQL rừng để xảy ra nhiều sai phạm; nhiều diện tích rừng bị hủy hoại, đất rừng bị lấn chiếm. Công tác quản lý bảo vệ rừng chưa được kịp thời, để rừng tự nhiên bị chặt phá, đất rừng bị lấn chiếm, một số đơn vị để mất rừng với diện tích lớn. Tại 7/14 Công ty TNHH MTV lâm nghiệp từ 2004 - 1/2018, diện tích rừng bị giảm trên 8.520 ha.
Với diện tích đất đã thu hồi giao địa phương quản lý, sử dụng sau khi giải thể, sắp xếp lại Công ty TNHH MTV lâm nghiệp theo quyết định của Thủ tướng; và diện tích thu hồi của các DN vi phạm, Sở TN&MT không lập phương án, kế hoạch sử dụng đất trình UBND tỉnh phê duyệt; phần lớn diện tích này đã bị các hộ gia đình, cá nhân lấn chiếm.
TTCP phát hiện UBND tỉnh cho 43 công ty, DN thuê đất để thực hiện 44 dự án đầu tư quản lý, bảo vệ rừng, trồng rừng và sản xuất nông lâm nghiệp kết hợp, với tổng diện tích trên 33.937 ha, trong đó 448 ha nằm ngoài quy hoạch ba loại rừng là không đúng quy định của Luật Bảo vệ và phát triển rừng và Quyết định 2024/2013 của UBND tỉnh về quy hoạch ba loại rừng.
Việc UBND tỉnh Đắk Nông chấp thuận chủ trương đầu tư cho 18 dự án chưa được thẩm định nhu cầu sử dụng đất, điều kiện cho thuê đất là không đúng với Luật Đầu tư 2014 và Nghị định 43/2014/NĐ-CP; cho hai doanh nghiệp thuê đất nhưng chưa thực hiện ký quỹ bảo đảm thực hiện dự án là không đúng quy định.
Một số DN sau khi được UBND tỉnh Đắk Nông cho thuê đất đã để xảy ra vi phạm, để bị lấn chiếm đất, rừng; rừng bị phá với tỷ lệ lớn. Một số công ty, DN được giao, thuê đất để thực hiện dự án không chấp hành nghĩa vụ tài chính, còn nợ tiền, nhưng chưa có biện pháp kiên quyết thu hồi, chưa xử lý chậm nộp.
Điển hình là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đức Hòa 37,5 tỷ đồng; Công ty TNHH Khai thác khoáng sản Đắk Nông Sài Gòn 1,4 tỷ đồng; Công ty cổ phần Đông Bắc 2,65 tỷ đồng; Công ty TNHH Hào Quang 1,4 tỷ đồng; Công ty cổ phần chế biến Nông sản dược liệu sạch 3,2 tỷ đồng…
Ngoài ra, một số DN có sai phạm, sử dụng đất không hiệu quả, UBND tỉnh đã thu hồi, nhưng việc xử lý nghĩa vụ tài chính chưa dứt điểm.
Chỉ đạo công an vào cuộc
Kết luận Thanh tra chỉ rõ: “Để xảy ra các sai phạm trên, trách nhiệm thuộc lãnh đạo UBND tỉnh, Giám đốc các Sở TN&MT, NN&PTNT, Giám đốc các Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp, Giám đốc các BQL rừng, Giám đốc các Công ty, DN được giao, cho thuê đất”.
Nguyên nhân chính là do khi thu hồi đất của các nông lâm trường để cho các công ty, DN thuê đất, các cơ quan chức năng của tỉnh thiếu kiểm tra, rà soát để có phương án giải quyết hợp lý. Việc quản lý của các cơ quan nhà nước bị buông lỏng.
Liên quan đến các vi phạm của lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Nông, UBKTTW đã có thông báo kết luận và xử lý vi phạm với: Phó Bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Ban cán sự đảng, Chủ tịch UBND tỉnh… Tháng 9/2019, Thủ tướng Chính phủ đã xử lý kỷ luật với Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh và hai nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh này.
TTCP xác định: Tình hình khiếu kiện tranh chấp đất giữa người dân với một số công ty, DN được giao, thuê đất trên địa bàn trong thời gian qua diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ phát sinh thành điểm nóng, gây mất an ninh trật tự.
Từ những kết luận trên, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo, nguyên lãnh đạo UBND tỉnh Đắk Nông thực hiện nghiêm các nội dung kết luận của UBKTTW; chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông tổ chức thực hiện kết luận thanh tra; chấn chỉnh, khắc phục, xử lý những vi phạm, khuyết điểm nêu tại kết luận thanh tra. Chỉ đạo Công an tỉnh xem xét, xử lý theo quy định với Công ty TNHH Duy Hòa, DNTN Phạm Quốc và một số công ty, DN trên địa bàn đã có những vi phạm nghiêm trọng.
Chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm với lãnh đạo các Sở NN&PTNT, TN&MT, KH&ĐT, Tài chính; thủ trưởng các đơn vị được nêu trong kết luận.
Văn phòng Chính phủ mới đây đã có văn bản thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình đồng ý với kết luận của TTCP.
