Không giao thông báo trực tiếp mà gửi đường bưu điện
Trong vụ án này, ông Nguyễn Hải Nam (SN 1974, Thẩm phán, Phó Chánh án TAND quận 4) và ông Lâm Hoàng Tùng (SN 1991, giảng viên Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát tại TP HCM) bị cáo buộc “xâm phạm chỗ ở của người khác”, bị khởi tố, bắt tạm giam từ ngày 1/10.
“Chiều tối ngày 23/10, tôi có nghe thông tin việc chuyển hồ sơ này nhưng xác minh nhiều nơi thì họ trả lời chưa. Sáng ngày 24/10, tôi điện hỏi điều tra viên vụ án và được biết đã chuyển. Tôi hẹn chiều vào gặp để nhận thông báo. Tuy nhiên, chiều cùng ngày, phải chờ đợi rất lâu, tôi mới gặp được điều viên. Và CQĐT không cung cấp thông báo hoặc quyết định chuyển hồ sơ trực tiếp mà nói sẽ gửi bằng bưu điện. Tôi lấy làm lạ với vấn đề này”, một luật sư bào chữa cho ông Nam kể.
Chiều 23/10, PV cũng đã liên hệ ông Võ Quang Huy, Viện trưởng VKSND quận 1 để tìm hiểu thông tin về việc chuyển hồ sơ vụ án. Ông Huy nói: “Hiện tại thì chưa nhưng sắp tới thì sẽ chuyển”, PV hỏi: “Sắp tới là mai hay mốt, hay cụ thể ngày nào”. Ông Huy nói: “Đại khái là như thế. Tội phạm xảy ra ở đâu thì ở đó phải giải quyết ban đầu. Sau đó sẽ chuyển cơ quan tố tụng có thẩm quyền tiếp theo”.
LS Nguyễn Văn Thân (Đoàn LS TP Hà Nội, người bào chữa cho ông Nam) nói: “Tôi và LS Vũ Anh cũng chỉ nghe tin là chuyển chứ chưa nhận được thông báo gì. Để có cơ sở thực hiện kiến nghị lần hai, chúng tôi cần phải có được thông báo chuyển hồ sơ để biết lý do chuyển là gì”.
“Một số thông tin cho hay chuyển hồ sơ vì căn cứ vào quy định tại Điểm c khoản 2 Điều 268 BLTTHS năm 2015 thì thẩm quyền truy tố và xét xử bị can, bị cáo là thẩm phán, kiểm sát viên, thuộc cơ quan tố tụng cấp tỉnh. Nếu như thế thì những phản ánh của Báo PLVN và LS, chuyên gia pháp luật trước đây là hoàn toàn chính xác. Như tôi và LS Vũ Anh từng phân tích, CQĐT Công an quận 1 không có thẩm quyền điều tra vụ án này. Thậm chí, họ cần phải chuyển hồ sơ trước khi khởi tố vụ án, khởi bị can và thực hiện bắt tạm giam. Việc chuyển hồ sơ lên cấp trên là điều đương nhiên, nhưng tôi vẫn thắc mắc họ khởi tố quá nhanh chỉ trong vòng 6 ngày nhưng chuyển thì rất lâu, đến 20 ngày”, LS Thân nói.
Trái thẩm quyền từ giai đoạn khởi tố
Trước đó, trong kiến nghị gửi CQĐT, LS Thân và LS Vũ Anh đã nêu: “Ngày 8/10, tôi và LS Vũ Anh gặp ông Nam tại trại giam. Ông Nam cho biết trước ngày khởi tố vụ án (27/9) và trước khi khởi tố, bắt tạm giam bị can (ngày 1/10), CQĐT Công an quận 1 nhiều lần làm việc với ông Nam. Trong những buổi làm việc đó, ông Nam đều khai rõ chức vụ là Thẩm phán – Phó Chánh án TAND quận 4. Ngoài ra Quyết định khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đều ghi rõ chức vụ ông Nam. Như vậy rõ ràng, CQĐT Công an quận 1 biết ông Nam là ai, chức vụ ra sao; biết vụ án không thuộc thẩm quyền khởi tố, điều tra của mình; lẽ ra phải chuyển ngay hồ sơ đến Công an TP HCM chứ không được khởi tố, điều tra”.
“Tôi khẳng định, CQĐT Công an quận 1 khởi tố vụ án, khởi tố bị can là trái thẩm quyền. Từ đó dẫn đến việc bắt tạm giam cũng chưa đúng luật. Trách nhiệm này cũng thuộc về VKSND quận 1 khi thiếu trách nhiệm hoặc không kiểm sát, giám sát hoạt động điều tra khởi tố của CQĐT. Trong đó có dấu hiệu vi phạm khi phê chuẩn quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam”, LS Vũ Anh nói.
Trong kiến nghị của LS Thân và LS Vũ Anh nêu rõ do việc khởi tố, bắt tạm giam sai thẩm quyền nên cần phải hủy bỏ khởi tố bị can và trả tự do cho ông Nam ngay lập tức.
“Hồ sơ được chuyển lên cấp trên thì việc bắt tạm giam ông Nam là không cần thiết. Bởi vì, ông Nam không thuộc trường hợp quy định lại khoản 2, Điều 119, BLTTHS năm 2015. Do đó, chúng tôi kiến nghị khi hồ sơ chuyển lên, CQĐT Công an TP HCM, VKSND TP HCM không áp dụng biện pháp tạm giam đối với ông Nam”, kiến nghị nêu.
LS Thân còn nói thêm: “Nếu CQĐT không chứng minh được họ vi phạm các quy định tại khoản 2 Điều 119 BLTTHS năm 2015 nhưng vẫn bắt tạm giam là lạm quyền. Ngoài ra, cho đến nay, CQĐT không công bố bất cứ lý do nào để bắt tạm giam họ”.
Kiến nghị của hai luật sư được gửi từ ngày 15/10 nhưng đến nay chưa có phản hồi từ cơ quan chức năng.
Một LS thuộc Đoàn LS TP HCM giải thích: “Quy định về chuyển vụ án phải được hiểu rằng trong quá trình điều tra mà phát hiện vụ án không thuộc thẩm quyền điều tra của mình thì mới thực hiện thủ tục chuyển. Vận dụng vào vụ án này, thì nếu trong khi xác minh đơn thư, khởi tố, bắt tạm giam mà không biết ông Nam là Thẩm phán, Phó Chánh án TAND quận 4 và khi điều tra mới biết thì cơ quan tố tụng quận 1 mới không lạm quyền, trái luật. Còn trong trường hợp này, rõ ràng là không thuộc thẩm quyền của mình ngay từ đầu và phải biết rõ việc này vì đơn tố giác đã nêu đích danh, đã mời ông Nam làm việc trước khi khởi tố vụ án, nhưng CQĐT vẫn khởi tố, bắt tạm giam là trái luật”.
