Biến cố lịch sử
Bà Yoshiko Kawashima sinh năm 1907, mang trong mình dòng máu hoàng tộc Trung Quốc. Có tên thật là Ái Tân Giác La Hiển Dư, bà là con gái thứ 14 của Túc thân vương Thiện Kỳ. Ngay từ nhỏ, bà đã là một bé gái xinh đẹp, lanh lợi nên rất được cha cưng chiều.
Tuy nhiên, năm Yoshiko lên 4, cách mạng Tân Hợi bùng nổ, triều đại nhà Thanh sụp đổ, Trung Hoa dân quốc ra đời thay thế. Hoàng đế cuối cùng của nhà Thanh là Phổ Nghi lúc đó mới lên 2 nhưng mẹ của ông đồng ý cho ông thoái vị để đổi lấy việc cả gia tộc, trong đó có gia đình Túc thân vương Thiện Kỳ, giữ được mạng sống. Giữa lúc rối ren, một điệp viên của tình báo Nhật tên Naniwa Kawashima đã tìm đến gặp Thiện Kỳ, thuyết phục ông để ông ta nuôi nấng Hiển Dư.
 |
| Yoshiko Kawashima trong quân phục Mãn Châu |
Ôm trong lòng giấc mộng một ngày nào đó có thể khôi phục được triều đại nhà Thanh, Thiện Kỳ sau nhiều ngày suy nghĩ đã đồng ý cho Hiển Dư sang Nhật làm con nuôi của Kawashima. Đó là năm 1915, khi cô công chúa nhỏ vừa tròn 8 tuổi. Đặt chân tới Nhật chính là sự kiện đánh dấu việc những biến cố thực sự chính thức bắt đầu với Hiển Dư.
Cô gái nhỏ khi đó được Naniwa đưa về Tokyo nuôi nấng và đổi tên thành Yoshiko Kawashima. Thế nhưng, cuộc sống mới của cô bé không hề dễ chịu. Sau khi Hiển Dư, khi này đã là Yoshiko, sang Nhật được 6 năm thì cha cô qua đời. Chỉ ít lâu sau cái chết của Thiện Kỳ, vợ ông cũng tự tử theo.
Vừa gánh nỗi đau cha mẹ ruột lần lượt qua đời, Yoshiko lại phải chịu thêm cảnh cha dượng bắt đầu có những hành động không đúng mực. Ban đầu, ông ta chỉ úp mở với bạn bè thân thiết ý định cưới chính con gái nuôi làm vợ, nhưng càng về sau Naniwa càng có những hành động chiếm hữu con gái rõ ràng hơn. Thậm chí, ông ta còn tỏ ra vô cùng ghen tuông, đụng chân tay nếu thấy con gái nuôi có bất cứ hành động nào mà ông ta cho là tán tỉnh người đàn ông khác.
 |
| Yoshiko Kawashima trong trang phục công chúa nhà Thanh |
Naniwa càng cố khống chế, Yoshiko càng phản kháng mạnh mẽ, từ cãi lại cho đến bỏ học, phá phách... Đặc biệt, khác với những cô gái lúc bấy giờ, Yoshiko không tỏ ra hứng thú với nữ công gia chánh mà chỉ thích những môn võ thuật như Kendo hay Judo. Về sau, Yoshiko tiết lộ cô bị cha nuôi cưỡng hiếp khi vừa tròn 17 tuổi. Cú sốc này đã khiến cô tự tử nhưng không chết. Sau lần đó, thay vì tìm đến cái chết thêm một lần nữa, Yoshiko quyết tâm bỏ nhà ra đi.
Sự thay đổi trong suy nghĩ của cô gái trẻ thể hiện ở việc cô cắt tóc ngắn, bắt đầu ăn mặc như đàn ông và gia nhập thế giới ngầm ở Tokyo. Có những đồn đoán nói rằng cô đã cặp kè với nhiều người giàu có, bao gồm cả đàn ông và đàn bà, vừa để có tiền nuôi sống bản thân vừa cũng được cho là một cách thể hiện sự bất cần của bà với cuộc đời.
Bước ngoặt tiếp theo trong cuộc đời Yoshiko diễn ra vào năm 1927, khi anh trai và cha nuôi của bà dàn xếp để ép bà kết hôn với con trai của Tướng quân Nội Mông Jengjuurjab tên Ganjuurjab. Đồng ý chấp nhận cuộc hôn nhân đó, Yoshiko lấy tên Trung Quốc là Đông Trân, có nghĩa là Ngọc Phương Đông, để tiện cho cuộc sống tại cố hương. Song, chỉ được 2 năm, Yoshiko đã quyết định ly hôn khi mới chỉ 22 tuổi, chấm dứt cuộc hôn nhân được xây dựng trên những toan tính chính trị.
Làm gián điệp và cái kết tức tưởi
Sau khi ly hôn, Yoshiko chuyển tới Thượng Hải, sinh sống trong khu vực có nhiều người nước ngoài. Trong thời gian này, bà bắt đầu tham gia các hoạt động chính trị và làm gián điệp cho giới chức Nhật Bản. Vẻ ngoài xinh đẹp lại có thêm mác công chúa của triều Thanh nên Yoshiko dễ dàng quyến rũ những người đàn ông đức cao vọng trọng, vừa là để kiếm được tiền, vừa moi được những thông tin mật mà quân Nhật cần nhằm phục vụ kế hoạch xâm lược Trung Quốc. Yoshiko được đánh giá là một trong những người có công lớn trong việc giúp Nhật lập được nhà nước bù nhìn Mãn Châu Quốc.
Về sau, biết Yoshiko vẫn giữ liên hệ chặt chẽ với hoàng tộc nhà Thanh, đặc biệt là người anh trai Phổ Nghi, giới chức Nhật đã yêu cầu bà thuyết phục Phổ Nghi đồng ý trở thành người đứng đầu nhà nước bù nhà mới do chúng lập ra và gọi là Mãn Châu Quốc.
Đến năm 1934, quân Nhật chính thức đưa Phổ Nghi lên làm hoàng đế bù nhìn ở Mãn Châu Quốc. Ít lâu sau đó, quân Nhật tiếp tục thành lập thêm lực lượng quân sự bù nhìn gọi là An Quốc quân và phong cho Yoshiko chức vụ Tổng tư lệnh, nắm trong tay đội ngũ gồm vài ngàn người.
Ở giai đoạn này, Yoshiko rất tích cực hoạt động gián điệp cũng như thực hiện các mệnh lệnh do phía Nhật đưa ra vì nghĩ rằng những hành động của Nhật có lợi cho sự nghiệp phục Thanh mà người cha Thiện Kỳ vẫn còn đau đáu khi qua đời. Đích thân bà đã chỉ huy một số chiến dịch trấn áp các nhóm nổi dậy chống quân Nhật ở vùng đất của Mãn Châu Quốc.
Với những thành tích và lòng trung thành đó, Yoshiko được báo chí Nhật ca ngợi là Nữ anh hùng của Mãn Châu quốc và trở ngôi sao ở Nhật. Thế nhưng, nhiều sử gia cho rằng vai trò và ảnh hưởng của Yoshiko trên trong vai trò một gián điệp và một tướng sĩ là không đáng kể. Có ý kiến thậm chí cho rằng bà thực chất chỉ là một kẻ hiến tế, bị quân Nhật lợi dụng vị thế một công chúa của triều đại cũ để kích động tình cảm của người dân.
Bản thân Yoshiko về sau cũng dần nhận ra rằng sự thật là sự nghiệp khôi phục nhà Thanh mà phía Nhật đưa ra thực chất chỉ là vỏ bọc để che đậy âm mưu bành trướng thế lực của họ ở Trung Quốc. Yoshiko dần nhận ra rằng hành động của bà ta đang đi ngược lại lợi ích của người dân Trung Quốc. Nhiều bí mật của Trung Quốc mà bà ta chuyển cho Nhật, cũng như việc bà ta trực tiếp chiến đấu chống lại người Trung Quốc ở Mãn Châu Quốc đã tạo điều kiện để Nhật Bản tiến sâu vào Trung Quốc.
Khi Yoshiko bắt đầu có những hành động thể hiện sự phản đối việc Nhật thôn tính và kiểm soát ở Mãn Châu Quốc cũng như chiến thuật tàn bạo mà chúng sử dụng để trấn áp những ý kiến bất đồng, bà trở thành nhân vật không còn được phía Nhật chào đón, thậm chí suýt bị ám sát. Thất vọng về những việc đã xảy ra, Yoshiko về Thiên Tân và mở một nhà hàng để kiếm cơm.
Thế nhưng, những trắc trở vẫn không buông tha cho bà. Khi Chiến tranh thế giới II kết thúc cũng là lúc mọi việc chấm dứt với Yoshiko. Khi đó, Mãn Châu Quốc tan rã và trở về Trung Quốc. Yoshiko đã tìm cách trở về Nhật Bản nhưng không thành.
Tháng 11/1945, bà bị bắt giữ khi đang lẩn trốn ở Bắc Kinh và bị tống giam trong hơn 2 năm trước khi bước vào một phiên tòa kéo dài với cáo buộc về tội phản quốc. Các luật sư bào chữa cho Yoshiko cho rằng bà đã là người mang quốc tịch Nhật Bản nên không thể bị khép tội phản quốc mà là tù nhân chiến tranh và cần phải bị xét xử trong một phiên tòa quốc tế. Tuy nhiên, tòa đã không chấp nhận lập luận này và Yoshiko cuối cùng vẫn bị khép tội phản quốc vào bị kết án tử hình.
Ngày 25/3/1948, Yoshiko phải trả án. Yêu cầu cuối cùng của bà là được thi hành án tử kín đã không được chấp thuận. Dù việc thi hành án là công khai nhưng trong suốt 1 thời gian dài vẫn có những đồn đoán cho rằng Yoshiko còn sống và rằng người đã bị tử hình là “thế thân” mà thôi.
